Προσωπικότητες του πολιτισμού από την Κύπρο, την Ελλάδα και τον κόσμο που «έφυγαν» το 2024

Πολλές προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων αποχαιρετήσαμε το 2024 στην Κύπρο, την Ελλάδα και τον κόσμο. Μεταξύ αυτών, ο Νίκος Χαραλάμπους, ο Στέλιος Πισής, ο Μίμης Πλέσσας, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Αλέν Ντελόν, ο Ντόναλντ Σάδερλαντ.

Το philenews προβαίνει σε μια θλιβερή ανασκόπηση για τον θάνατο ανθρώπων που έθεσαν το αποτύπωμά τους στον χώρο τον οποίο υπηρέτησαν, αλλά και στην πνευματική ζωή. Η απώλειά τους αφήνει ένα μεγάλο κενό και υπενθυμίζει τη σημασία της διατήρησης και ανάδειξης της παρακαταθήκης που αφήνουν πίσω.

Με το έργο και τη στάση ζωής τους επηρέασαν γενιές ανθρώπων, διαμορφώνοντας πολιτισμικές αξίες και ανοίγοντας νέους δρόμους στη δημιουργία. Από τη μουσική, τα εικαστικά και τον κινηματογράφο, μέχρι τη λογοτεχνία και το θέατρο, το έργο τους δεν ήταν απλώς τέχνη, αλλά μια ζωντανή μαρτυρία της εποχής τους.

Κύπρος

Στις 4 Ιανουαρίου άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 79 ετών ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και ερευνητής Τίτος Κολώτας.

O αξιόλογος Κύπριος –βρετανικής καταγωγής- καλλιτέχνης και γκαλερίστας Μάικλ Όουεν ήταν ο 85χρονος που εξέπνευσε στις 4 Ιανουαρίου, μετά από σοβαρό τραυματισμό σε τροχαίο δυστύχημα στο οποίο ενεπλάκη λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2023.

Σε ηλικία 86 ετών απεβίωσε τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου η αξιόλογη ζωγράφος και εκπαιδευτικός Δώρα Ορφανού Φαρμακά, ιδρυτικό μέλος του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Κύπρου (ΕΚΑΤΕ). 

Στις 28 Φεβρουαρίου 2024 στο Παραλίμνι πέθανε σε ηλικία 82 ετών ο λαϊκός ποιητής Αντώνης Κατσαντώνης από τη Δερύνεια, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς σύγχρονους δημιουργούς της Κύπρου.

O κορυφαίος σκηνοθέτης και ηθοποιός Νίκος Χαραλάμπους απεβίωσε σε ηλικία 82 ετών στις 23 Μαρτίου. Σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή για το κυπριακό θέατρο και όχι μόνο. Ως σκηνοθέτης ανέβασε περίπου 200 έργα, σε Γερμανία, Ελλάδα, Κύπρο.

Στα 91 του χρόνια πέθανε ο Κύπριος ηθοποιός και ζωγράφος Δημήτρης Σάββα, στις 2 Απριλίου. Το τηλεοπτικό κοινό τον αγάπησε μέσα από τη δημοφιλέστατη σειρά «Ιστορίες του χωρκού».

Στις 23 Απριλίου έφυγε από τη ζωή η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια Ελένη Νικήτα, πρώην Διευθύντρια των Πολιτιστικών Υπηρεσιών. Ήταν 76 ετών και υπηρέτησε με πάθος και συνέπεια τον πολιτισμό από πολλές σημαντικές θέσεις.

Στις 25 Απριλίου έφυγε από τη ζωή ο αγωνιστής, λογοτέχνης και πολιτικός Πέτρος Στυλιανού. Ήταν 90 ετών.

Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 76 ετών, άφησε ο αγαπημένος Κύπριος ηθοποιός Σώτος Φιλιππίδης στις 5 Μαΐου.

Απεβίωσε στις 15 Μαΐου σε ηλικία 79 ετών ο Ανδρέας Κωνσταντινίδης, ένας από τους γνωστότερους και πιο επιτυχημένους σκηνοθέτες του ΡΙΚ.

Σε ηλικία 74 ετών έφυγε στις 28 Ιουνίου από τη ζωή ο Κύριλλος Σαρρής, ο οποίος έζησε και μεγαλούργησε μεταξύ ιατρικής και ζωγραφικής, μεταξύ Λευκωσίας και Αθήνας.

Στις 21 Ιουλίου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 78 ετών ο βραβευμένος σκηνοθέτης και συγγραφέας Άντης Ροδίτης.

Ο διακεκριμένος Κύπριος μουσικός και μουσικοπαιδαγωγός Πάνος Παναγή απεβίωσε από τη ζωή στις 24 Σεπτεμβρίου. Ήταν 98 ετών.

Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 48 ετών άφησε στις 19 Οκτωβρίου ο πολυαγαπημένος Κύπριος συνθέτης Στέλιος Πισής, ένας λαμπρός άνθρωπος και μουσικός, που εδώ και χρόνια ήταν καθηλωμένος σε κρεβάτι, αφού έπασχε από μυϊκή δυστροφία.

Η σπουδαία ζωγράφος, σκηνογράφος και εκπαιδευτικός Κλάρα Ζαχαράκη Γεωργίου, με ανεκτίμητη συνεισφορά στην εξέλιξη του κυπριακού θεάτρου, απεβίωσε σε ηλικία 86 ετών στις 7 Νοεμβρίου. 

Ελλάδα

Νίκος Βανδώρος, ηθοποιός. Απεβίωσε σε ηλικία 99 ετών την 1η Φεβρουαρίου. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή ως τενόρος σε οπερέτα, το μακρινό 1956.

Απεβίωσε σε ηλικία 65 ετών στις 18 Φεβρουαρίου ο βραβευμένος ποιητής και μεταφραστής Γιώργος Μπλάνας.  

O ηθοποιός Ηλίας Λογοθέτης απεβίωσε στις 28 Φεβρουαρίου σε ηλικία 84 ετών. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το έκανε το 1970, στο έργο «Βαβυλωνία».

Σε ηλικία 85 χρόνων έφυγε από τη ζωή στις 6 Μαρτίου ο συνθέτης, τραγουδοποιός και πιανίστας Δήμος Μούτσης. Η καλλιτεχνική διαδρομή του ξεκίνησε το 1967, όταν άρχισε ο Νίκος Γκάτσος να του δίνει στίχους του.

Ο Ελληνοαμερικάνος γλύπτης και εικαστικός Λουκάς Σαμαράς, πατέρας της αυτο-απεικόνισης, έφυγε από τη ζωή στις 7 Μαρτίου στη Νέα Υόρκη, σε ηλικία 87 ετών.

O ηθοποιός και σεναριογράφος Θόδωρος Κατσαδράμης απεβίωσε στα 94 του χρόνια στις 22 Μαρτίου. Μεταξύ άλλων, εμφανίστηκε στις ταινίες «Αυτό το κάτι άλλο», «Η σωφερίνα», «Καπετάν φάντης μπαστούνι».

Μια εμβληματική προσωπικότητα στον χώρου του κινηματογράφου και της τηλεόρασης έφυγε από τη ζωή στα 96 του χρόνια, στις 3 Απριλίου: ο Γιώργος Καραγιάννης, ο μεγαλύτερος παραγωγός τηλεοπτικών και κινηματογραφικών προγραμμάτων.

Στις 14 Απριλίου απεβίωσε ο μεγάλος πρωταγωνιστής του θεάτρου και του κινηματογράφου Γιάννης Φέρτης. Η βελούδινη φωνή του σίγησε λίγες μέρες πριν κλείσει τα 86 του χρόνια.

Η κορυφαία ηθοποιός Άννα Παναγιωτοπούλου πέθανε στις 4 Μαΐου σε ηλικία 77 ετών. Σταθμός της τηλεοπτικής της καριέρας θεωρείται η ενσάρκωση της «Μαντάμ Σουσού» στην ομότιτλη διασκευή του μυθιστορήματος του Δημήτρη Ψαθά.

O θρυλικός ροκάς των Socrates Αντώνης Τουρκογιώργης άφησε την τελευταία του πνοή στα 73 του χρόνια, ανήμερα του Πάσχα, στις 5 Μαΐου. Μετά τη διάλυση των Socrates Drank the Conium, ακολούθησε σόλο καριέρα κάνοντας πολλές επιτυχημένες συνεργασίες.

Στις 12 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη πέθανε ο ηθοποιός Γιάννης Μαλούχος που έγινε γνωστός από τους ρόλους του σε ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Ήταν 91 ετών.

Σε ηλικία 91 ετών απεβίωσε στις 7 Ιουνίου η ηθοποιός Δέσποινα Στυλιανοπούλου, που έπαιξε σε αμέτρητες ταινίες της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου.

Ο Γιάννης Κατσάμπας, μέλος του πιο ιστορικού μουσικού ντουέτου της Ελλάδας άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Ιουλίου, πέντε ημέρες πριν γιορτάσει τα 83 του.

Στις 25 Ιουλίου πέθανε η διακεκριμένη πιανίστρια, διασκευάστρια και ενορχηστρώτρια Βίκυ Στυλιανού, σύντροφος ζωής του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή και επίτιμου μαέστρου της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου Άλκη Μπαλτά και τακτική συνεργάτιδα, τόσο της ΣΟΚ και της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων.

Στις 30 Ιουλίου έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 75 ετών, η ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη, μία από τις σημαντικότερες ποιητικές φωνές της γενιάς του ‘70 και του νεοελληνικού λογοτεχνικού κανόνα.

Στις 3 Αυγούστου πέθανε, σε ηλικία 83 ετών, ο θεατρικός σκηνοθέτης Αντώνης Αντύπας, σύζυγος της Ελένης Καραΐνδρου. Συνέβαλε σημαντικά στο ελληνικό θέατρο με τις πολυάριθμες σκηνοθεσίες και τις συνεργασίες του με διακεκριμένους ηθοποιούς και σκηνοθέτες.

Πέθανε στις 24 Αυγούστου σε ηλικία 89 ετών ο διακεκριμένος φιλόσοφος, πανεπιστημιακός και συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς, με πλούσιο συγγραφικό έργο.

Την 1^η Σεπτεμβρίου απεβίωσε ο καταξιωμένος και πολυπράγμων ηθοποιός Δάνης Κατρανίδης σε ηλικία 75 ετών.

Σε ηλικία 85 χρονών απεβίωσε στις 15 Σεπτεμβρίου ο ηθοποιός Ντίνος Καρύδης, που διέπρεψε ως επαγγελματίας ηθοποιός, όχι μόνον στο θέατρο, αλλά και στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.

Ένας τιτάνας της ελληνικής μουσικής, ο Μίμης Πλέσσας, έφυγε από τη ζωή στις 5 Οκτωβρίου, μια εβδομάδα πριν γιορτάσει τα 100ά του γενέθλια. Άφησε πίσω του ανεκτίμητο έργο, με αμέτρητα σουξέ που ακούγονται και τραγουδιούνται μέχρι τις μέρες μας.  

Στις 30 Οκτωβρίου ολοκλήρωσε τον βίο του, σε ηλικία 91 ετών, ο πολυβραβευμένος συγγραφέας, σεναριογράφος και μεταφραστής Θανάσης Βαλτινός. Ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 2016 είχε εκλεγεί πρόεδρός της.

Ο εβραϊκής καταγωγής Έλληνας στιχουργός Ισαάκ Σούσης πέθανε σε ηλικία 62 ετών στις 4 Νοεμβρίου. Συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Γιώργος Νταλάρας, o Γιάννης Κότσιρας και ο Γιάννης Ζουγανέλης​.

Φτωχότερος έγινε ο κόσμος των γραμμάτων στις 12 Νοεμβρίου, καθώς ο ποιητής και στιχουργός Μιχάλης Γκανάς έφυγε από τη ζωή, τέσσερις ημέρες μετά τα 80ά του γενέθλια. Υπήρξε από τις πιο ισχυρές φωνές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.

Σε ηλικία 74 ετών έφυγε από τη ζωή στις 20 Νοεμβρίου ο σκηνοθέτης Μανούσος Μανουσάκης, ένας από τους πιο εμβληματικούς δημιουργούς της ελληνικής τηλεόρασης και κινηματογράφου.  

Ο ηθοποιός Θάνος Παπαδόπουλος, από τους πιο χαρακτηριστικούς της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου σε δευτερεύοντες ρόλους, απεβίωσε στις 27 Νοεμβρίου σε ηλικία 86 ετών.

Ο συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος έφυγε από τη ζωή στις 6 Δεκεμβρίου σε ηλικία 87 ετών. Ήταν γνωστός και με το ψευδώνυμο Κ.Χ. Μύρης.

Ο σπουδαίος ηθοποιός του θεάτρου Δημήτρης Ήμελλος, με πορεία στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου στα 57 του χρόνια.

Κόσμος

Στις 9 Ιανουαρίου απεβίωσε ο Αμερικανός πρώην ντράμερ των Scorpions Τζέιμς Κότακ.

Ο Καρλ Γουέδερς, γνωστός για το ρόλο του Απόλο Κριν στις ταινίες Ρόκι, πέθανε σε ηλικία 76 ετών, την 1^η Φεβρουαρίου.

Ο Ιάπωνας μαέστρος Σέιτζι Οζάουα, από τους διασημότερους διευθυντές ορχήστρας της γενιάς του, απεβίωσε στις 6 Φεβρουαρίου στο Τόκιο σε ηλικία 88 ετών. Διηύθυνε τις πιο φημισμένες ορχήστρες του κόσμου.

Στις 3 Μαρτίου απεβίωσε ο Βρετανός δραματουργός και σκηνοθέτης θεάτρου Έντουαρντ Μποντ, γνωστός για το έργο του «Saved», που παρουσιάστηκε και σε κυπριακές σκηνές. Ήταν 89 ετών.

Έφυγε από τη ζωή στις 29 Φεβρουαρίου σε ηλικία 92 ετών ο βραβευμένος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Πάολο Ταβιάνι. Μαζί με τον αδελφό του, Βιτόριο, που πέθανε το 2018, αποτέλεσαν το πιο σημαντικό δίδυμο στον ιταλικό κινηματογράφο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στις 26 Μαρτίου πέθανε στα 85 του ο Αμερικανός καλλιτέχνης Ρίτσαρντ Σέρα, γνωστός για τα μεγάλης κλίμακας αφηρημένα γλυπτά του κατασκευασμένα για τοπία, αστικά και αρχιτεκτονικά περιβάλλοντα. Το έργο του συνδέθηκε κυρίως με τον μεταμινιμαλισμό.

Ο Λούις Γκόσετ Τζούνιορ, ο πρώτος μαύρος ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ δεύτερου ανδρικού ρόλου, πέθανε στις 29 Μαρτίου σε ηλικία 87 ετών. Είχε είχε ερμηνεύσει πλειάδα ρόλων.

Στις 13 Απριλίου απεβίωσε η Αμερικανίδα εικαστικός, περφόρμερ, συγγραφέας και ακτιβίστρια Φέιθ Ρίνγκολντ. Περισσότερο γνωστή για τα αφηγηματικά της παπλώματα, ήταν από τις πρώτες καλλιτέχνιδες που αμφισβήτησαν τις παγιωμένες αντιλήψεις για την αφροαμερικανική ταυτότητα και την ανισότητα των φύλων. Ήταν 93 ετών.

O Γάλλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος και διευθυντής φωτογραφίας Λοράν Καντέ, τιμημένος με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 2008, απεβίωσε στα 63 του στις 25 Απριλίου.

Ο εμβληματικός Αμερικανός συγγραφέας Πολ Όστερ, ένας από τους κορυφαίους στον κόσμο, έφυγε στις 30 Απριλίου από τη ζωή σε ηλικία 77 ετών. Έγινε γνωστός τη δεκαετία του 1980 με τη μεταμοντέρνα αναβίωση του νουάρ μυθιστορήματος.

Η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας Καναδή συγγραφέας Άλις Μανρό έφυγε στις 13 Μαΐου σε ηλικία 92 ετών. Για περισσότερα από 60 χρόνια εξέταζε την καθημερινή ζωή μέσα από τον φακό της μυθοπλασίας.

Στις 18 Ιουνίου απεβίωσε σε ηλικία 92 ετών η Γαλλίδα ηθοποιός Ανούκ Εμέ, μούσα της νουβέλ βαγκ και σταρ της «Ντόλτσε Βίτα» του Φελίνι. Υπήρξε σύζυγος του Έλληνα σκηνοθέτη Νίκου Παπατάκη (1918-2010). 

Ο Ντόναλντ Σάδερλαντ, ο ψηλός, αδύνατος, με το μακρύ πρόσωπο, Καναδός ηθοποιός που έγινε σύμβολο της αντικουλτούρας και στη συνέχεια είχε μια παραγωγική και ευρεία καριέρα, πέθανε στις 20 Ιουνίου στο Μαϊάμι σε ηλικία 88 ετών.

Την 1^η Ιουλίου απεβίωσε ο διακεκριμένος Αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ, σε ηλικία 88 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα μνημειώδες έργο το οποίο έφτιαξε χρησιμοποιώντας τα γράμματα ως εργαλείο ελευθερίας από την τυραννία του Εμβέρ Χότζα.

Ο «Ρέμπραντ της videoart», Μπιλ Βαϊόλα, ένας από τους διαπρεπέστερους καλλιτέχνες της εποχής μας στους τομείς των νέων μέσων, του βίντεο και των εγκαταστάσεων, πέθανε σε ηλικία 73 ετών, στις 12 Ιουλίου.

H Αμερικανίδα ηθοποιός Σάνεν Ντόχερτι, περισσότερο γνωστή για τη συμμετοχή της στις αμερικανικές τηλεοπτικές σειρές «Χτυποκάρδια στο Μπέβερλι Χιλς και «Οι Μάγισσες», πέθανε στις 13 Ιουλίου σε ηλικία 53 χρονών.

Η Πορτογαλίδα τραγουδίστρια Μίσια, από τους εκπροσώπους της ανανέωσης του φάντο, πέθανε στις 27 Ιουλίου σε ηλικία 69 ετών.

Η Ιρλανδή συγγραφέας Έντνα Ο’ Μπράιαν, γνωστή για το επαναστατικό και φεμινιστικό λογοτεχνικό της έργο, πέθανε σε ηλικία 93 ετών, στις 27 Ιουλίου.

Σε ηλικία 94 ετών απεβίωσε στις 14 Αυγούστου η θρυλική Αμερικανίδα ηθοποιός Τζίνα Ρόουλαντς που πρωταγωνίστησε σε δεκάδες ταινίες. Μαζί με τον σύζυγό της Τζον Κασσαβέτη έγραψαν κινηματογραφική ιστορία.

Το τέλος μιας ολόκληρης εποχής στο σινεμά σηματοδότησε ο θάνατος του μεγάλου αστέρα Αλέν Ντελόν σε ηλικία 88 ετών, στις 18 Αυγούστου. Έμεινε στην ιστορία ως ο απόλυτος γόης της μεγάλης οθόνης.

Σε ηλικία 80 ετών απεβίωσε στις 6 Σεπτεμβρίου η πρωτοπόρα Γερμανίδα εικαστικός Ρεμπέκα Χορν, που διέπρεψε στο πεδίο των εγκαταστάσεων και της performance art. Το 1986 είχε συνεργαστεί με τον Γιάννη Κουνέλλη. Το έργο της ήταν προάγγελος για καλλιτεχνικά κινήματα που ακολούθησαν.

Στις 9 Σεπτεμβρίου ο κόσμος του θεάματος αποχαιρέτησε τον Αμερικανό ηθοποιό Τζέιμς Ερλ Τζόουνς, στα 93 του, βραβευμένο με Τόνι, Γκράμι, Έμι και Όσκαρ. Ωστόσο, είναι περισσότερο γνωστός για τον φωνητικό του ρόλο ως ο μοχθηρός Νταρθ Βέιντερ στην αρχική τριλογία «Star Wars».

Έφυγε από τη ζωή στα 89 της χρόνια η βραβευμένη με Όσκαρ Βρετανίδα ηθοποιός Μάγκι Σμιθ, στις 27 Σεπτεμβρίου.

Ο Αμερικανός ηθοποιός και θρυλική μορφή της μουσικής κάντρι Κρις Κριστόφερσον, ο οποίος ενέπνευσε —μεταξύ άλλων— τον Μπομπ Ντίλαν κι εμφανίστηκε στη μεγάλη οθόνη πλάι στην Μπάρμπρα Στρέιζαντ, πέθανε σε ηλικία 88 ετών στις 28 Σεπτεμβρίου.

Ο θρυλικός παραγωγός και συνθέτης Κουίνσι Τζόουνς, του οποίου η κληρονομιά περιλαμβάνει από την παραγωγή του ιστορικού άλμπουμ «Thriller» του Μάικλ Τζάκσον μέχρι συνεργασίες με κορυφαίους καλλιτέχνες όπως ο Φρανκ Σινάτρα και ο Ρέι Τσαρλς, πέθανε σε ηλικία 91 ετών στις 3 Νοεμβρίου.

Στις 11 Νοεμβρίου απεβίωσε ο Γερμανοβρετανός ζωγράφος Φρανκ Άουερμπαχ, στα 93 του χρόνια. Θεωρείται ένα από τα κορυφαία ονόματα της Σχολής του Λονδίνου, μαζί με τους Φράνσις Μπέικον και Λούσιαν Φρόιντ.

Η μυθική Αυστραλή χορεύτρια, χορογράφος και πολυσχιδής δημιουργός, Αϊλίν Κρέιμερ, άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο στις 15 Νοεμβρίου μια εβδομάδα μετά τα 110α γενέθλιά της, με τους συνεργάτες και τους συναδέλφους της να διαβεβαιώνουν ότι η 11η δεκαετία της ζωής της ήταν η πιο δημιουργική.

Σε ηλικία 110 ετών απεβίωσε στις 17 Νοεμβρίου η Τουρκάλα αρχαιολόγος, ασσυριολόγος και συγγραφέας Μουαζέζ Ιλμιγέ Τσιγ, που το 2006 στα 92 έλαβε παγκόσμια αναγνωρισιμότητα από βιβλίο της για τις ρίζες της μαντίλας.

Στις 27 Δεκεμβρίου απεβίωσε σε ηλικία 73 ετών η βρετανοαργεντινή ηθοποιός Ολίβια Χάσεϊ, που είχε τιμηθεί για τον ρόλο της έφηβης Ιουλιέτας στην ταινία «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Φράνκο Τζεφιρέλι και ενσάρκωσε την Μαρία, τη μητέρα του Ιησού στην επική σειρά «Ο Ιησούς από την Ναζαρέτ».

Σε ηλικία μόλις 39 ετών

Ο κόσμος του χορού έχασε τη διεθνούς φήμης Νοτιοαφρικανή χορεύτρια και χορογράφο Ντάντα Μασιλό, η οποία απεβίωσε στις 29 Δεκεμβρίου σε ηλικία 39 ετών, μετά από σύντομη ασθένεια. Γεννημένη στο γκέτο του Σοβέτο, απέκτησε τη φήμη μιας αναπτρεπτικής χορεύτριας που εισήγαγε τους ρυθμούς του αφρικανικού χορού σε κλασικούς ευρωπαϊκούς ρόλους.