«Η επισφάλεια δεν είναι επιλογή»- Παρέμβαση της Επιτρόπου Νομοθεσίας για το Μητρώο Καλλιτεχνών

Η Λουίζα Ζαννέτου εκτιμά ότι οι διαφωνίες και οι αντιδράσεις που έχουν διατυπωθεί από φορείς καλλιτεχνών ενδεχομένως να οφείλονται στη μη πλήρη κατανόηση του κειμένου.

Το πολυανεμενόμενο νομοσχέδιο που θα έβαζε τέλος σε μια στρέβλωση δεκαετιών σχετικά με την κατοχύρωση της ιδιότητας του καλλιτέχνη εγκρίθηκε τον περασμένο Ιανουάριο από το Υπουργικό Συμβούλιο κι έχει ήδη αποσταλεί στη Βουλή για την περαιτέρω πορεία του. Παρά το γεγονός ότι οι καλλιτέχνες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες ενός ανεπαρκούς πλαισίου που αγνοεί την περιστασιακή φύση της απασχόλησής τους, την αβεβαιότητα του εισοδήματος και την ανυπαρξία κοινωνικών παροχών, δεν είδαν με θετικό μάτι το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο Περί της Θέσπισης Μητρώου Καλλιτεχνών και Καλλιτεχνικής Χορηγίας Νόμος το 2025», όπως αυτό προτείνεται. Οι πλείστοι από τους φορείς που τους εκπροσωπούν το έχουν απορρίψει κατηγορηματικά. Προσάπτουν μάλιστα στους επιτελείς ότι στο σύνολό του το νομοσχέδιο δεν είναι κατανοητό και ότι παράγραφοί του αντικρούονται μεταξύ τους.

Ο «Φ» δίνει σήμερα το βήμα για τις απαραίτητες απαντήσεις στην Επίτροπο Νομοθεσίας, στην οποία ανατέθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο να συντάξει το επίμαχο νομοσχέδιο- σε συνεργασία πάντα με το Υφυπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Οικονομικών και την Υπηρεσία Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η Λουίζα Ζαννέτου διευκρινίζει ότι το νομοσχέδιο δεν έχει ως στόχο τη ρύθμιση του επαγγέλματος του καλλιτέχνη, αλλά την εγγραφή των καλλιτεχνών σε μητρώο, ούτως ώστε αφενός να επιτευχθεί η χαρτογράφηση του τομέα των τεχνών και να προωθηθεί η καταβολή καλλιτεχνικής χορηγίας ως άμεση εφαρμογή στήριξης της ομάδας με τη μεγαλύτερη οικονομική επισφάλεια. Εξηγεί ότι σε κατοπινό στάδιο, όσοι έχουν εγγραφεί στο μητρώο θα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από πρόσθετα μέτρα στήριξης και ανάπτυξης και υπογραμμίζει ότι η χορηγία αποτελεί καθαρή στήριξη της Πολιτείας προς τους αυτοεργοδοτούμενους καλλιτέχνες από κρατικούς πόρους.

-Στο πλαίσιο της δικής σας συμβολής, πώς φτάσαμε στη σύνταξη του συγκεκριμένου νομοσχεδίου; Τα τελευταία τρία χρόνια η Κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθεια για τη θεσμοθέτηση της κοινωνικής και επαγγελματικής υπόστασης του καλλιτέχνη με διάφορες προτάσεις. Αυτές πήραν τη μορφή του συγκεκριμένου. Η έναρξη της προσπάθειας της κοινωνικής και επαγγελματικής θεσμοθέτησης του καλλιτέχνη χρονολογείται στις 6.4.2021 όταν το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφασή του (Αρ. 91082) ενέκρινε την ανάθεση στην Επίτροπο Νομοθεσίας της σύνταξης νομοσχεδίου για την αναγνώριση της κοινωνικής και επαγγελματικής υπόστασης του καλλιτέχνη σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (όπως ήταν τότε) στη βάση προσχεδίου που είχε ετοιμαστεί από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του ΥΠΠΑΝ. Η απόφαση αυτή ακολούθησε την πανδημία του COVID-19 η οποία ανάγκασε την τότε κυβέρνηση να λάβει έκτακτα μέτρα για την οικονομική στήριξη των καλλιτεχνών κι έτσι ήρθε στο φως η απουσία ακριβώς κάποιου μητρώου καλλιτεχνών. Η δε αδυναμία εντοπισμού του πραγματικού αριθμού των καλλιτεχνών φάνηκε και από το γεγονός ότι μία μεγάλη μερίδα των αυτοτελώς εργαζόμενων καλλιτεχνών δεν καλύπτονταν από τα ισχύοντα με νόμο μέτρα κοινωνικής ασφάλισης. Όταν έγινε αντιληπτό ότι δεν υπάρχει κανένα μητρώο καλλιτεχνών ή κάτι που να καταδεικνύει ποιος είναι καλλιτέχνης, εντατικοποιήθηκαν οι προσπάθειες θέσπισης νομοθεσίας που να καθορίζει κριτήρια και προϋποθέσεις για το ποιος είναι καλλιτέχνης και πώς ενισχύεται το συγκεκριμένο επάγγελμα λόγω της αβεβαιότητάς του, αλλά και της τόσο σημαντικής συμβολής του. Επεξεργάστηκα το κείμενο νομοσχεδίου σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού μετά και από τη μεταγενέστερη απόφαση του ΥΣ με ημερ. 14.9.2022 (Αρ. 93640) με την οποία μού ανατέθηκε η σύνταξη αναθεωρημένου νομοσχεδίου για το καθεστώς του Καλλιτέχνη.

–Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες των καλλιτεχνών σε σχέση με την επαγγελματική τους κατοχύρωση; Αναγνωρίζεται ότι οι καλλιτέχνες κατέχουν μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην αγορά εργασίας, δεδομένου ότι η δραστηριότητά τους χαρακτηρίζεται από:

• περιοδική άσκηση εργασίας, πράγμα που σημαίνει αναπόφευκτα υποχρεωτικά ενδιάμεσα διαστήματα ανεργίας,
• μια εξίσου αναπόφευκτη κινητικότητα από τους ίδιους, προκειμένου να εξασφαλίσουν εργασία,
• πενιχρά και απρόβλεπτα επίπεδα εισοδήματος που αποτελούνται από αμοιβές εντελώς διαφορετικής φύσης,
• εξάρτηση από μεσάζοντες διαφόρων ειδών (πρακτορεία, εκδότες, παραγωγούς, γκαλερίστες κ.λπ.),
• τον συνδυασμό της καλλιτεχνικής δουλειάς με μια άλλη μισθωτή εργασία, ανεξάρτητη ή με την ιδιότητα του μόνιμου υπαλλήλου, πρακτική ανορθόδοξη αλλά συχνά απαραίτητη. Επιπλέον, η επαγγελματική καλλιτεχνική σταδιοδρομία απαιτεί αμέτρητες ώρες πρακτικής άσκησης και βελτίωσης της τεχνικής (κυρίως στις τέχνες του θεάματος), που δεν αμείβονται. Οι καλλιτέχνες συνήθως βρίσκονται στη λεγόμενη «άτυπη οικονομία/ παραοικονομία» και γενικώς βρίσκονται εκτός των παραδοσιακών πλαισίων των εργασιακών σχέσεων, συνήθως με αβέβαιη ή μη σταθερή εργασία. Συνεπώς, οι νομοθετικές προσπάθειες που έγιναν είχαν και έχουν ως στόχο την κάλυψη του κενού αυτού και των αναγκών των καλλιτεχνών με δεδομένη πάντοτε την προσφορά των καλλιτεχνών στον πολιτισμό της χώρας μας. 

–Ποιος είναι ο κύριος σκοπός της προσπάθειας; Η δημιουργία ενός νομοσχεδίου- ομπρέλα που να καθορίζει το πλαίσιο και τα κριτήρια απόδοσης του καθεστώτος του καλλιτέχνη σε πολιτιστικούς δημιουργούς/ επαγγελματίες, καθώς και τον τρόπο πρόσβασης των αυτοτελώς εργαζομένων πολιτιστικών δημιουργών/ επαγγελματιών στα ωφελήματα της κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής κάλυψης. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία Μητρώου Καλλιτεχνών, στο οποίο υπάρχει δυνατότητα (και τονίζω όχι υποχρέωση) εγγραφής καλλιτεχνών με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και τα ωφελήματα που θα επιφέρει η εγγραφή αυτή και γενικά όλα τα σχετικά με την αίτηση και το μητρώο καλλιτεχνών. Η εγγραφή αφορά είτε αυτοεργοδοτούμενους καλλιτέχνες είτε και μισθωτούς στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα και δεν υπάρχει απαίτηση να είναι το μοναδικό επάγγελμα ή καλλιτεχνική ενασχόληση για εγγραφή στο μητρώο, όπως γίνεται σε άλλα επαγγέλματα. Μπορεί επομένως κάποιος που είναι ήδη εργαζόμενος κάπου π.χ. ως καθηγητής ακόμα και στο δημόσιο, να είναι εγγεγραμμένος και στο μητρώο καλλιτεχνών. Τονίζω ότι η εγγραφή δεν είναι υποχρεωτική και ούτε προαπαιτείται για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του καλλιτέχνη, όπως γίνεται με άλλους επαγγελματικούς νόμους π.χ. αυτούς που αφορούν δικηγόρους, γιατρούς, ψυχολόγους, λογιστές, κλπ.

-Τι ισχύει για την πτυχή του νομοσχεδίου που αφορά την καλλιτεχνική χορηγία; Το δεύτερο κύριο θέμα ρύθμισης είναι η θεσμοθέτηση μέτρου οικονομικής στήριξης υπό μορφή καταβολής καλλιτεχνικής χορηγίας προς τους αυτοτελώς εργαζόμενους καλλιτέχνες, που βρίσκονται συνήθως σε επισφαλείς συνθήκες σε σχέση με την κοινωνική τους ασφάλιση. Εννοείται, βέβαια, ότι έχουν τεθεί στο κείμενο κάποια κριτήρια για καταβολή καλλιτεχνικής χορηγίας κατόπιν και ανταλλαγής απόψεων με το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως γίνεται και με άλλα επιδόματα του κράτους (π.χ. ΕΕΕ, ή φοιτητική χορηγία). Η παράκαμψη της αρχής της ισότητας πρέπει να έχει ισχυρή αιτιολογία κι εδώ ακριβώς αυτό σχετίζεται με την αστάθεια του επαγγέλματος του καλλιτέχνη, γεγονός που αναγνωρίζεται διεθνώς. Να λεχθεί και ως απάντηση σε όσα δημοσίως αναφέρονται ότι το νομοσχέδιο δεν προβλέπει πρόνοιες για απόδοση σταθερού εισοδήματος σε άνεργους καλλιτέχνες, αλλά όμως διασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, αφού ωθεί αρχικά τους καλλιτέχνες να εγγράφονται στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων και τους υποβοηθά στο ποσό που καλούνται να καταβάλουν για την ασφάλισή τους. Για τη στήριξη εισοδήματος σε περιόδους έλλειψης εργασίας, υπάρχει ειδική νομοθεσία για το ανεργιακό επίδομα που είναι εκτός του νομοσχεδίου αυτού. 

–Ποιες ανάγκες, επομένως, θεωρείτε ότι καλύπτει το νομοσχέδιο; Πρώτον, την ανάγκη καθορισμού του ποιος θεωρείται καλλιτέχνης, ως δικαίωμα και χωρίς βέβαια να απαγορεύεται σε κάποιον να παράγει έργο χωρίς να είναι εγγεγραμμένος. Και δεύτερον, την ανάγκη υποβοήθησης των αυτοεργοδοτουμένων καλλιτεχνών, οι οποίοι λόγω οικονομικών δυσκολιών ή αστάθειας στην εργασία τους αδυνατούν να εξασφαλίσουν την κοινωνική τους ασφάλιση. Το νομοσχέδιο δεν απαιτεί από τον αυτοεργοδοτούμενο καλλιτέχνη που θα αιτείται τη χορηγία να μην έχει άλλη μισθωτή εργασία. Υπάρχουν μόνο οικονομικά κριτήρια. Άρα μπορεί αν είναι μισθωτός (για καλλιτεχνική ή άλλη εργασία) και να καταβάλλονται από τον εργοδότη του οι κοινωνικές του ασφαλίσεις και παράλληλα να επωφελείται και από τη χορηγία ως αυτοτελώς εργαζόμενος για την εργασία που εξασκεί ως καλλιτέχνης και για την οποία ο ίδιος καταβάλλει επιπλέον κοινωνικές ασφαλίσεις ως αυτοεργοδοτούμενος.

–Πού αποδίδετε τις έντονες επικρίσεις που έχουν διατυπωθεί από επηρεαζόμενους; Φαίνεται ότι τα πιο πάνω δεν έγιναν επαρκώς κατανοητά από τους επικριτές του νομοσχεδίου. Λανθασμένα, μάλλον, αναφέρεται σε κάποια δημοσιεύματα και ανακοινώσεις ότι το νομοσχέδιο αφήνει εκτός πρόνοιας του νόμου το σύνολο των μισθωτών καλλιτεχνών και ότι αφήνει εκτός χορηγίας όλους τους αυτοτελώς εργαζόμενους καλλιτέχνες που εξασκούν παράλληλα επαγγέλματα για να ζήσουν. Εάν βέβαια ένα πρόσωπο που απασχολείται ως καλλιτέχνης αποκλειστικά ως μισθωτός, τότε στην περίπτωση αυτή η εισφορά στο ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων καταβάλλεται από τον εργοδότη του και δεν απαιτείται επιχορήγηση. Θα επωφεληθεί φυσικά από την εγγραφή του στο μητρώο και τα όσα θα λαμβάνονται κατά καιρούς σε μορφή επιχορήγησης/ επιδόματος/ ωφελήματος από το κράτος.

-Με ποιον τρόπο αξιοποιήθηκαν ή ενσωματώθηκαν καλές πρακτικές από άλλες χώρες στη διαδικασία ετοιμασίας του νομοσχεδίου; Λόγω ακριβώς της αναγνώρισης της ιδιαιτερότητας του συγκεκριμένου επαγγέλματος, έχουμε προβεί ως Γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας σε μελέτη του τι συμβαίνει διεθνώς σε σχέση με τους καλλιτέχνες, καθότι το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Κύπρο αλλά όλο τον κόσμο. Με γνώμονα τη διεθνή προσπάθεια ενδυνάμωσης του καθεστώτος του καλλιτέχνη, η μελέτη έφερε στο φως παραδείγματα καλών πρακτικών από άλλες χώρες αναφορικά με μέτρα στήριξης προς όφελος των καλλιτεχνών υπό το πρίσμα του τομέα και των κοινωνικών ασφαλίσεων. Η μελέτη (που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Γραφείου Επιτρόπου Νομοθεσίας από το 2023) επέτρεψε την αδρομερή καταγραφή των ακόλουθων τάσεων:

1. Πλήρης ενσωμάτωση στην οικεία εθνική νομοθεσία, της Σύστασης της ΟΥΝΕΣΚΟ αναφορικά με το Καθεστώς Καλλιτέχνη (Λιθουανία),
2. Λειτουργία ταμείων για χρηματοδότηση, μέσω εθνικών πόρων, της κοινωνικής ασφάλισης των καλλιτεχνών (Γερμανία, Αυστρία, Νότια Κορέα),
3. Εισαγωγή εξειδικευμένων μέτρων στήριξης ελεύθερων επαγγελματιών καλλιτεχνών (Ιρλανδία, Αργεντινή),
4. Μεταχείριση ελεύθερων επαγγελματιών καλλιτεχνών ως «ανέργων» για τις περιόδους όπου δεν έχουν εισόδημα, έτσι ώστε να δικαιούνται ανεργιακό επίδομα (Γαλλία),
5. Μέτρα άμεσης οικονομικής στήριξης των καλλιτεχνών (Λουξεμβούργο, Ιρλανδία).

-Ποιο γενικό συμπέρασμα ή τάση διαπιστώνει αυτή η μελέτη; Φανερώνει ότι μεγάλος αριθμός ευρωπαϊκών αλλά και τρίτων χωρών έχουν ήδη υιοθετήσει μέτρα οικονομικής στήριξης προς όφελος των καλλιτεχνών, στα οποία όμως συνεισφέρουν και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Διαφαίνεται επίσης ότι η εν λόγω στήριξη σε αρκετές περιπτώσεις είναι ευνοϊκή προς όφελος των καλλιτεχνών, καταδεικνύοντας ότι τα εν λόγω κράτη αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο τέτοιων μέτρων στη διάδοση της καλλιτεχνικής δημιουργίας για την διαμόρφωση του πολιτισμού αλλά και στην κοινωνική αναγνώριση του επαγγέλματος του καλλιτέχνη. Παρομοίως, ήρθε η ώρα η Κυπριακή Δημοκρατία να συμμετάσχει στη διεθνή αυτή προσέγγιση εφαρμόζοντας μέτρα ενίσχυσης των καλλιτεχνών τα οποία προτείνονται μέσω του νομοσχεδίου αυτού, δείχνοντας την ανθρωποκεντρική  προσέγγιση της κυβέρνησης.

-Πώς σχετίζεται η χορηγία με τυχόν άλλα επιδόματα ή ωφελήματα των καλλιτεχνών; Η χορηγία, δηλαδή το χρηματικό ποσό το οποίο θα καταβάλλεται για σκοπούς καταβολής των εισφορών του καλλιτέχνη στα ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Ασφάλισης Υγείας, δεν επηρεάζει οποιαδήποτε επιχορήγηση ή επίδομα ή ωφέλημα που παραχωρείται ή δύναται να παραχωρηθεί από το Υφυπουργείο Πολιτισμού από καιρού εις καιρόν προς όφελος των εγγεγραμμένων στο Μητρώο Καλλιτεχνών. Θα συνεχίσουν δηλαδή να λαμβάνουν τα όσα κατά καιρούς αποφασίζονται.

-Πώς διαμορφώθηκε η διαδικασία εγγραφής στο Μητρώο και ποια μέτρα έχουν προβλεφθεί για τη διευκόλυνση των ενδιαφερόμενων; Στόχος της διαδικασίας εγγραφής ήταν η υποβοήθηση των καλλιτεχνών, εξού κι έχουν προβλεφθεί πολλά κριτήρια εκ των οποίων πρέπει να ικανοποιούνται μόνο τα τρία. Πολύ σημαντικό για την υποβοήθηση της εγγραφής είναι ότι πρόσωπα που ασκούν καλλιτεχνική δραστηριότητα και είναι εγγεγραμμένοι σε σύνδεσμο καλλιτεχνών που εγγράφεται δυνάμει των προνοιών του νόμου, εγγράφονται αυτόματα στο Μητρώο Καλλιτεχνών, εντός έξι μηνών από την έναρξη εφαρμογής του νόμου. Επομένως οι πλείστοι καλλιτέχνες θα εγγραφούν αυτόματα και ατελώς.  

-Μέρος των επικρίσεων βρίσκει προβληματικό το γεγονός ότι η εγγραφή ισχύει μόνο για τρία χρόνια και απαιτείται ανανέωσή της. Τι απαντάτε επ’ αυτού; Στα πλείστα επαγγέλματα απαιτείται ανανέωση εγγραφής χωρίς αυτό να προκαλεί αντίδραση ή να συνιστά προσβολή για τους επαγγελματίες, εφόσον διασφαλίζει την προστασία του επαγγέλματός τους. Οι καλλιτέχνες θα πρέπει, ακριβώς, να επιδιώκουν να είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο και να παραμένουν όσοι δικαιούνται εγγραφή κι όσοι συνεχίζουν να το δικαιούνται. Για την ανανέωση απαιτούνται τα μίνιμουμ κριτήρια σε σύγκριση και με άλλους παρόμοιους νόμους. Ειδικότερα απαιτούνται ΜΟΝΟ (α) απόδειξη εξόφλησης του τέλους (που δεν υπάρχει πρόθεση να είναι υψηλό) και (β) υπεύθυνη δήλωση σε τύπο που καθορίζει ο Διευθυντής ότι συνεχίζει να ασκεί καλλιτεχνική δραστηριότητα και ότι συνεχίζουν να ισχύουν οι προϋποθέσεις εγγραφής του σύμφωνα με το νόμο. Δεν απαιτήθηκε στο κείμενο ούτε εκπαίδευση, ούτε πιστοποιητικά ή κάτι άλλο αποτρεπτικό όπως ισχύει για άλλα επαγγέλματα, π.χ. τους δικηγόρους.

-Εκφράζεται η απορία από μερίδα καλλιτεχνών τι ισχύει στην περίπτωση που πρόσκαιρα δεν θα έχουν να δηλώσουν κάποια καλλιτεχνική απασχόληση. Αυτό έχει ληφθεί υπόψη; Έχει προβλεφθεί ότι σε περίπτωση καλλιτέχνη που για λόγους πέραν των δυνάμεών του δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις του εδαφίου (2) του άρθρου 5 (δηλαδή, δεν έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον δυο συνολικά, δημόσιες παρουσιάσεις έργου του σε οποιοδήποτε πεδίο καλλιτεχνικής δραστηριότητας, είτε στη Δημοκρατία είτε στο εξωτερικό), ο Διευθυντής δύναται να τον απαλλάξει από την καταχώρηση της υπεύθυνης δήλωσης για την ανανέωση.

-Τι ισχύει για τους συνδέσμους καλλιτεχνών; Ο ρόλος τους παραμένει σημαντικός αφού το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι αιτήσεις των εγγεγραμμένων μελών τους για εγγραφή στο μητρώο θα προωθούνται χωρίς ιδιαίτερη διαδικασία. Ένας σύνδεσμος καλλιτεχνών δικαιούται να υποβάλει αίτηση για εγγραφή στο Μητρώο Συνδέσμων Καλλιτεχνών νοουμένου ότι πληροί κάποιες προϋποθέσεις, όπως, μεταξύ άλλων, να είναι νόμιμα εγγεγραμμένος, να πρόκειται για μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οργανωμένη ένωση είκοσι, τουλάχιστον, καλλιτεχνών συγκεκριμένου πεδίου δραστηριότητας κ.λπ.

-Η καλλιτεχνική χορηγία αφορά και όσους εργάζονται ήδη ως μισθωτοί; Η καταβολή καλλιτεχνικής χορηγίας είναι μέτρο στήριξης προς αυτοτελώς εργαζόμενους καλλιτέχνες που βρίσκονται σε επισφαλείς συνθήκες σε σχέση με την κοινωνική ασφάλισή τους. Είχε παρατηρηθεί από τους συντάκτες ότι η μη εγγραφή στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων οφείλεται στις επισφαλείς συνθήκες εργασίας. Η μη ασφάλιση αφήνει εκτεθειμένους τους καλλιτέχνες ως ανασφάλιστους και παράλληλα σε καθεστώς μη τήρησης βασικής νομοθεσίας του κράτους. Το κριτήριο ότι πρέπει να είναι αυτοτελώς εργαζόμενος δεν απαγορεύει σε καλλιτέχνη που ήδη ασκεί εργασία ως μισθωτός σε εργοδότη, να μπορεί να διεκδικήσει τη χορηγία των κοινωνικών ασφαλίσεων που οφείλει να καταβάλει ως αυτοτελώς εργαζόμενος σε άλλη εργασία. Να πω ότι εισακούστηκαν θέσεις των καλλιτεχνών σε διαβούλευση και έγιναν αλλαγές στο αρχικό κείμενο που απαιτούσε η καλλιτεχνική δραστηριότητα να είναι η μόνη απασχόληση. Ακριβώς για να καλύπτονται και οι μισθωτοί που ασκούν την καλλιτεχνική δραστηριότητα και αυτοτελώς.

-Θα λέγατε ότι το γραφειοκρατικό- πρακτικό σκέλος της διεκδίκησης της χορηγίας είναι απλό; Στο νομοσχέδιο σημειώνεται ότι η καταβολή της καλλιτεχνικής χορηγίας θα καταβάλλεται ετήσια για σκοπούς καλύτερης πρακτικής  εφαρμογής και αποφυγή πολλών διαδικασιών. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση πρόκλησης ταλαιπωρίας με γραφειοκρατικές διαδικασίες, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες που ζητούν υποβολή καταστάσεων ωρών που εργάστηκαν για δημιουργία ενός καλλιτεχνικού έργου.  Προϋπόθεση για την έγκριση κάθε μεταγενέστερης αίτησης και για την συνεπακόλουθη καταβολή της καλλιτεχνικής χορηγίας αποτελεί η κατάθεση από τον αιτητή απόδειξης εξόφλησης των οφειλών του στα ταμειά Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Ασφάλισης Υγείας για το έτος εισφορών που προηγείται της αίτησης. Εάν αποδειχθεί ότι πρόσωπο έλαβε οποιοδήποτε ποσό µε τη μορφή καλλιτεχνικής χορηγίας χωρίς να το δικαιούται, υποχρεούται να το επιστρέψει. Ξεκαθαρίζω επίσης ότι η καλλιτεχνική χορηγία, δεν συνυπολογίζεται στο εισόδημα για σκοπούς φορολογίας του εισοδήματος. Επιπρόσθετα, προβλέπεται η διαδικασία της ιεραρχικής προσφυγής σε περίπτωση απόρριψης αίτησης εγγραφής στο μητρώο ανάκλησης ή άρνησης ανανέωσης εγγραφής ως επίσης και απόρριψης της χορηγίας.