Μέσα από τα μοναδικά ενσταντανέ της, η Έλενα Γεωργίου προσκαλεί τον θεατή να δει πέρα από το προφανές και να νιώσει την ουσία της εικόνας. Μια ξεχωριστή λήψη για την ίδια δεν είναι απλώς μια καλή εικόνα, αλλά μια στιγμή που ενεργοποιεί συναισθήματα, αφηγείται μια ιστορία ή προκαλεί σκέψεις. Η βραβευμένη φωτογράφος στο διαγωνισμό Europe 2024 και στα Sony World Photography Awards, αποκαλύπτει με τη δουλειά της πολλές πτυχές της πραγματικότητας, από την απλότητα της στιγμής μέχρι τις πιο σκοτεινές αλήθειες του κόσμου γύρω μας.
-Πρόσφατα λάβατε μέρος στο διεθνές φεστιβάλ Xposure International Photography Festival, στη Σάρζια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Τι σημαίνει για σας αυτή η συμμετοχή; Η συμμετοχή μου στο διεθνές φεστιβάλ φωτογραφίας Xposure 2025 ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια επαγγελματική ευκαιρία· αποτέλεσε μια βαθιά εμπειρία που με επανασύνδεσε με την ουσία του φωτογραφικού μου ταξιδιού. Το να εκθέτω τα έργα μου δίπλα σε μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της φωτογραφίας, όπως ο Sir Donald McCullin, ο Martin Schoeller και ο Muhammed Muheisen (δύο φορές βραβευμένος με το βραβείο Πούλιτζερ), σε έναν χώρο που δεν περιορίζεται στην απλή παρουσίαση εικόνων αλλά αναδεικνύει τη δύναμη της αφήγησης, ήταν πραγματικά συναρπαστικό.
–Εκτός από την παρουσίαση 25 φωτογραφιών έκανες και την εισήγηση «Εφήμερα Όνειρα: Ένα ταξίδι μέσα από την αφήγηση». Μίλησέ μας για το θέμα που ανάπτυξες. Η ομιλία μου «Εφήμερα Όνειρα» ήταν μια ευκαιρία να εξερευνήσω την αλληλεπίδραση αφήγησης και φωτογραφίας, εστιάζοντας στη σχέση εικόνας, νοήματος, μνήμης και συναισθήματος. Κάθε φωτογραφία αναδείκνυε διαφορετικές πτυχές του ταξιδιού – από τη φωτογραφία δρόμου μέχρι τον μινιμαλισμό και την ψηφιακή επεξεργασία. Το πιο εντυπωσιακό ήταν οι συζητήσεις με τους θεατές, οι οποίοι παρουσίασαν τις δικές τους ερμηνείες των εικόνων. Αυτό ανέδειξε πόσο μοναδικά βλέπει ο καθένας τον κόσμο και τις εικόνες. Η φωτογραφία είναι ένας σιωπηλός διάλογος που ενώνει ανθρώπους και πολιτισμούς, και η διαφορετικότητά μας είναι πηγή δύναμης και έμπνευσης.
-Πώς θα περιέγραφες το είδος της φωτογραφίας που χαρακτηρίζει τη δουλειά σου; Η φωτογραφία μου συνδυάζει την παρατήρηση της πραγματικότητας με την καλλιτεχνική έκφραση, επικεντρωμένη στο συναίσθημα και την ιστορία πίσω από κάθε κάδρο. Αγαπώ τη φωτογραφία δρόμου για την αμεσότητά της, τον μινιμαλισμό για την ηρεμία του και το πορτραίτο για την εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής. Η ψηφιακή επεξεργασία ενισχύει την αφήγηση, διευρύνοντας την εικόνα. Κοινός στόχος είναι η αποτύπωση του εφήμερου, των στιγμών που κρύβουν διαχρονικές αλήθειες. Η φωτογραφία για μένα είναι «αφήγηση» που καλεί τον θεατή να ανακαλύψει το δικό του νόημα και να δει πέρα από την επιφάνεια.
–Σε μια εποχή που ο καθένας μπορεί να βγάλει μια φωτογραφία με το κινητό του, τι είναι αυτό που κάνει μια φωτογραφία ξεχωριστή; Σε μια εποχή που η φωτογραφία είναι προσβάσιμη σε όλους, αυτό που την κάνει να ξεχωρίσει είναι η ικανότητα του φωτογράφου να αποτυπώσει κάτι πέρα από την επιφάνεια. Μια ξεχωριστή φωτογραφία δεν είναι απλώς μια καλή εικόνα αλλά μια στιγμή που ενεργοποιεί συναισθήματα, αφηγείται μια ιστορία ή προκαλεί σκέψεις. Είναι η αυθεντικότητα της πρόθεσης, η μοναδική ματιά και η σύνδεση που δημιουργεί με τον θεατή. Μια φωτογραφία ξεχωρίζει όταν καλεί τον θεατή να δει πέρα από το προφανές και να νιώσει την ουσία της εικόνας.
-Ποιο είναι το σημείο εκκίνησης για να εστιάσεις με τον φακό σου σε μια εικόνα; Το σημείο εκκίνησης για να εστιάσω με τον φακό μου είναι το συναίσθημα ή η αίσθηση που μου προκαλεί μια σκηνή, πρόσωπο ή αντικείμενο. Αναζητώ την ιστορία που κρύβεται πίσω από την εικόνα και το δυναμικό της να αφηγηθεί κάτι, ακόμα κι αν είναι φευγαλέο.Το φως, η σύνθεση και η ατμόσφαιρα είναι τα εργαλεία που με βοηθούν να αποτυπώσω αυτή τη στιγμή. Ωστόσο, η πραγματική μου πρόθεση είναι να συλλάβω την ενέργεια και το συναίσθημα που την καθιστούν μοναδική, δίνοντας ζωή στη σύνδεση μεταξύ του κόσμου γύρω μου και του εσωτερικού μου κόσμου.
–Ποια είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία για μια καλή φωτογραφία; Για μένα, τα πιο σημαντικά στοιχεία μιας καλής φωτογραφίας είναι το φως, η σύνθεση και το συναίσθημα. Το φως δημιουργεί την ατμόσφαιρα και αναδεικνύει τις υφές, ενώ η σύνθεση καθοδηγεί το βλέμμα του θεατή και ενισχύει την ιστορία. Το συναίσθημα, όμως, δίνει στην εικόνα βάθος και σημασία, μετατρέποντάς την σε μια εμπειρία που αγγίζει τον θεατή προσωπικά. Όταν αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται σωστά, η φωτογραφία αποκτά οπτική δύναμη και συναισθηματική απήχηση.
-Σε αρκετές φωτογραφίες σου βλέπουμε γυναίκες με μαντήλες. Σε ενδιαφέρει να αναδείξεις την καταπίεση αυτών των γυναικών; Η φωτογραφία δεν είναι απλώς μια αναπαράσταση αλλά ένας διάλογος. Οι γυναίκες με μαντήλες στις εικόνες μου δεν αποτελούν σύμβολα καταπίεσης, είναι φορείς ταυτότητας, πολιτισμού και προσωπικών ιστοριών. Η μαντήλα μπορεί να είναι επιλογή, κοινωνική επιταγή, πίστη ή ακόμα και δήλωση δύναμης. Το νόημά της δεν είναι μονοδιάστατο – εξαρτάται από το πλαίσιο, τον άνθρωπο που τη φέρει και την κοινωνία που την περιβάλλει. Δεν δημιουργώ για να επιβεβαιώσω στερεότυπα, αλλά για να ανοίξω χώρο για σκέψη. Αν μια εικόνα προκαλέσει τον θεατή να σταθεί, να αναρωτηθεί και να δει πέρα από την πρώτη εντύπωση, τότε η φωτογραφία έχει επιτύχει τον σκοπό της.
-Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του φωτός σε μια φωτογραφία; Αναντίρρητα, το φως παίζει καθοριστικό ρόλο. Είναι εκείνο που δίνει ζωή στην εικόνα, καθορίζει τη διάθεση και την ατμόσφαιρα, ενώ επηρεάζει τη σύνθεση και την αντίθεση. Το φως μπορεί να τονίσει ή να αποκρύψει στοιχεία, να δημιουργήσει σκιά και βάθος ή να κάνει την εικόνα να φαίνεται επίπεδη. Είτε είναι φυσικό είτε τεχνητό, το φως είναι το μέσο με το οποίο η φωτογραφία αποκαλύπτει την αλήθεια και το συναίσθημα που θέλουμε να επικοινωνήσουμε.
-Στα ταξίδια σου ανακαλύπτεις καλύτερα μια πόλη μέσα από τον φακό σου; Αναμφίβολα, το ταξίδι μέσω του φακού με βοηθά να ανακαλύψω μια πόλη σε βάθος. Όταν φωτογραφίζω δεν μένω στην επιφάνεια, προσπαθώ να «διαβάσω» την πόλη μέσα από τις λεπτομέρειες, τις αντιφάσεις και την ατμόσφαιρά της. Κάθε γωνιά, κάθε πρόσωπο, κάθε σκηνή κρύβει μια ιστορία. Η φωτογραφία με «αναγκάζει» να παρατηρώ πιο προσεκτικά, να εστιάζω σε ό,τι άλλοι παραβλέπουν. Έτσι, γνωρίζω την πόλη όχι μόνο μέσω των τουριστικών της σημείων, αλλά και μέσα από τις καθημερινές στιγμές και τις αντιφάσεις της. Μέσα από τον φακό μου, κάθε πόλη γίνεται ένα ζωντανό πορτρέτο.
-Όταν φωτογραφίζεις ανθρώπους χρειάζεται να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους; Η φωτογραφία είναι μια πράξη επικοινωνίας που απαιτεί εμπιστοσύνη. Όταν φωτογραφίζεις ανθρώπους δεν αποτυπώνεις απλώς τη μορφή τους, εισέρχεσαι στον κόσμο τους έστω και για μια στιγμή. Αυτή η σύνδεση κερδίζεται με σεβασμό, πρόθεση και χρόνο – είτε μέσω ενός βλέμματος, μιας χειρονομίας, είτε μέσω διαλόγου. Η αλήθεια συχνά αποκαλύπτεται στο αυθόρμητο, στις στιγμές πριν από τη συνειδητή πόζα, και η φωτογραφία κινείται διαρκώς μεταξύ εγγύτητας και απόστασης, ανάμεσα στο βλέμμα του φωτογράφου και την αυθεντικότητα του φωτογραφιζόμενου. Είναι μια σιωπηλή συμφωνία, όπου ο φωτογράφος αφηγείται μια ιστορία και ο άνθρωπος του επιτρέπει, έστω και φευγαλέα, να μπει στον κόσμο του. Αυτή η άδεια είναι η μεγαλύτερη μορφή εμπιστοσύνης.
-Προτιμάς τις μαυρόασπρες ή τις έγχρωμες φωτογραφίες; Προτιμώ τις μαυρόασπρες φωτογραφίες, καθώς μου επιτρέπουν να εστιάσω περισσότερο στην αντίθεση, τις σκιές και τη σύνθεση, απογυμνώνοντας την εικόνα από τις περισπασμούς του χρώματος και ενισχύοντας την αίσθηση της διαχρονικότητας. Μου αρέσει η αίσθηση που δημιουργείται όταν η εικόνα επικεντρώνεται στην ουσία της, χωρίς την επιρροή των χρωμάτων. Παράλληλα, η έγχρωμη φωτογραφία έχει τη δική της δύναμη, δίνοντας ζωή και συναισθηματική ένταση στην εικόνα. Η επιλογή εξαρτάται πάντα από την ιστορία που θέλω να πω και την ατμόσφαιρα που θέλω να δημιουργήσω.
–Ποιανού η δουλειά σε έχει επηρεάσει περισσότερο ως φωτογράφο; Η δουλειά του Henri Cartier-Bresson και της Diane Arbus με έχει επηρεάσει βαθιά ως φωτογράφο. Ο Cartier-Bresson με δίδαξε να αναζητώ την αυθεντικότητα της στιγμής – εκείνο το φευγαλέο, αλλά αποκαλυπτικό δευτερόλεπτο όπου η ζωή αποτυπώνεται με απόλυτη αλήθεια. Από την άλλη, η Diane Arbus, με τον τρόπο που αντιμετώπιζε τους ανθρώπους στο περιθώριο της κοινωνίας και το θάρρος της να αποκαλύπτει την ανθρώπινη φύση, με δίδαξε τη σημασία της ευαισθησίας και της εμβάθυνσης στην ψυχή του ανθρώπου. Και οι δύο φωτογράφοι με έχουν βοηθήσει να κατανοήσω πώς η φωτογραφία μπορεί να αποκαλύψει πολλές πτυχές της πραγματικότητας, από την απλότητα της στιγμής μέχρι τις πιο σκοτεινές αλήθειες του κόσμου γύρω μας.
-Η εξέλιξη της τεχνολογίας βοηθάει ή υπονομεύει την τέχνη της φωτογραφίας; Η εξέλιξη της τεχνολογίας προσφέρει νέες δυνατότητες στη φωτογραφία, διευκολύνοντας τη σύνθεση και επεξεργασία. Χρησιμοποιώ την τεχνολογία για να ενισχύσω την εκφραστικότητα των εικόνων μου, αλλά πιστεύω ότι η ουσία της φωτογραφίας βρίσκεται στην αυθεντικότητα της στιγμής και το συναίσθημα που αποτυπώνεται. Όταν η τεχνολογία χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα, χωρίς να υπονομεύει την ανθρώπινη αίσθηση και το βλέμμα που ζωντανεύει την εικόνα.
Ελεύθερα 2.3.2025
