Για τον ηθοποιό Νίκο Μανωλά η μαγεία του θεάτρου βρίσκεται στην αμεσότητα, στη συλλογικότητα και στη διαρκή αναζήτηση της αλήθειας.

Η νέα παραγωγή της ΕΘΑΛ «Ρωμαίος και Ιουλιέτα: μια παράσταση που δεν έγινε ποτέ» φέρνει στη σκηνή μια τολμηρή ανάγνωση του κλασικού έργου του Σαίξπηρ, δίνοντας στη διαχρονική ιστορία έναν βαθιά πολιτικό χαρακτήρα. Στη δεύτερή του δουλειά στην Κύπρο μετά το «Το τέρας έρχεται» του ΘΟΚ, ο ανερχόμενος Θεσσαλονικιός ηθοποιός Νίκο Μανωλά υποδύεται τον Ρωμαίο. Με αυτή την αφορμή, συζητάμε μαζί του για την ουσία της θεατρικής εμπειρίας, τη σημασία της συνεργασίας με ανθρώπους που σέβονται την τέχνη τους και το πώς το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως τόπος ζωντανής ανθρώπινης επαφής σ’ έναν κόσμο που κινείται με φρενήρεις ρυθμούς.

–Ποια ήταν η πρώτη σου επαφή με το έργο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» και πώς λειτουργείς τώρα που υποδύεσαι τον Ρωμαίο επαγγελματικά; Πρώτη μου επαφή με τον ρόλο αυτόν και το έργο ήταν το 2019 που παρακολουθούσα θεατρικά εργαστήρια υπό την καθοδήγηση της Δέσποινας Σαρόγλου. Η αλήθεια είναι πως όσο και να ήθελα τότε, πολλά πράγματα από αυτά που έλεγα επί σκηνής δεν τα καταλάβαινα το ίδιο με τώρα. Διαφορετική διαδικασία η μία από την άλλη. Τότε προσπαθούσα να μάθω τα εργαλεία και τώρα να εφαρμόσω αυτά που ως τώρα έχω ξεκλειδώσει.

–Πώς έχει διαμορφωθεί η συνεργασία με την Άνθη Κάσινου και πώς χτίζετε μαζί τη χημεία των δύο εμβληματικών ερωτευμένων; Η συνεργασία με την Άνθη ήταν και είναι εξαιρετική και ενδιαφέρουσα. Από την αρχή καταλάβαμε ότι βαδίζουμε σ’ έναν κοινό θεατρικό κώδικα και έτσι μπορούσαμε πολύ εύκολα και ωραία να συνεννοηθούμε στη σκηνή με ό,τι οδηγία και όσες απαιτήσεις κι αν είχε αυτή. Μέσα από τον σεβασμό στην ιστορία και μεταξύ των συναδέλφων, δημιουργούνται χαρακτήρες και λέγονται οι ιστορίες. Έτυχα σε μια ομάδα γεμάτη από αυτόν.

–Το κοινό έρχεται αντιμέτωπο με μια «παράσταση που δεν έγινε ποτέ». Πώς λειτουργεί αυτό το εύρημα; Λειτουργεί σαν ένας χρονοδιακόπτης, ο οποίος ξεκινάει από τη στιγμή που θα χτυπηθείς μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνεις. Εμείς φέρνουμε επί σκηνής μια αναδρομή δύο φοιτητών πριν πεθάνουν. Μια ανάμνηση της παράστασης που ετοίμαζαν. Αυτό το εύρημα δημιουργεί έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα αντίκτυπο στον θεατή, καθώς ουσιαστικά το κοινό παρακολουθεί μια παράσταση που δεν έχει πραγματικά γίνει ποτέ. Η έννοια του «χρονικού διακόπτη» που αναφέρω, συνδέει την αίσθηση του παρελθόντος με το μέλλον, καθιστώντας την όλη εμπειρία μια διαρκή αναζήτηση για το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί. Όπως όταν βλέπουμε τ’ απομεινάρια μιας ιστορίας που κάποτε ήταν κάτι άλλο, μάς αποκαλύπτεται η αβεβαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, η ανεκπλήρωτη επιθυμία να δημιουργήσεις κάτι που, εντέλει, δεν πρόλαβες.

–Τι είναι αυτό που καθιστά αυτό το εύρημα ενδιαφέρον; Η σκηνή διαδραματίζεται σε δύο επίπεδα: το παρόν των φοιτητών, οι οποίοι ζουν τις τελευταίες τους στιγμές και την ανάμνηση της παράστασης που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Μέσα απ’ αυτήν την παράσταση, οι θεατές εισέρχονται στον ψυχισμό των χαρακτήρων, βιώνοντας την αγωνία της ανέφικτης δημιουργίας και την τραγικότητα του να μένεις με την αίσθηση ότι κάτι σημαντικό ξεκίνησε, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί. Η παράσταση είναι, λοιπόν, ταυτόχρονα μια ρεαλιστική αναπαράσταση της πραγματικότητας, αλλά και μια ψυχολογική εξερεύνηση, καθώς καλεί το κοινό να αναρωτηθεί για τις αναπάντητες ερωτήσεις και τα χαμένα όνειρα που δεν θα μπορέσουν ποτέ να πραγματοποιηθούν.

–Ποιες νέες διαστάσεις αποκτά ο χαρακτήρας του Ρωμαίου στο πλαίσιο που τον παρουσιάζει η συγκεκριμένη πρόταση; Εδώ ο Ρωμαίος δεν είναι απλώς ένας ρομαντικός ήρωας, αλλά ένας νέος που διεκδικεί το δικαίωμα στον έρωτα, την ελευθερία και την ίδια τη ζωή. Η ιστορία του παύει να είναι μόνο προσωπική και αποκτά έναν πιο συλλογικό, σχεδόν πολιτικό χαρακτήρα. Γίνεται σύμβολο μιας νεολαίας που αντιστέκεται, που δεν δέχεται την καταπίεση και που παλεύει για το όνειρό της, είτε αυτό λέγεται έρωτας είτε ελευθερία. Μέσα απ’ αυτή την προσέγγιση δεν είναι απλά ένας ερωτευμένος νέος, αλλά ένας επαναστάτης μ’ έναν δικό του τρόπο.

–Συμφωνείς ότι ο έρωτας είναι πράξη επαναστατική; Ισχύει αυτό και για τις μέρες μας; Ναι, απόλυτα. Ο έρωτας ήταν πάντα και θα είναι μια μορφή επανάστασης, γιατί είναι η απόλυτη πράξη ελευθερίας. Σε κάθε κοινωνία όπου υπάρχουν περιορισμοί, συμβάσεις και κανόνες, ο έρωτας έρχεται να τα ανατρέψει όλα. Δεν σε ρωτάει ποιος είσαι, από πού έρχεσαι, τι επιτρέπεται και τι όχι. Σε κάνει να ρισκάρεις, να υπερβαίνεις τα όρια και, κάποιες φορές, να συγκρούεσαι με ό,τι θεωρείται δεδομένο. Αυτό ισχύει και σήμερα. Ίσως η καταπίεση να μη θυμίζει πάντα τη βίαιη λογοκρισία του παρελθόντος, αλλά εξακολουθούμε να ζούμε σε κοινωνίες που θέτουν όρια στο ποιον μπορείς να αγαπήσεις, πώς πρέπει να ζεις και να σκέφτεσαι. Κάθε φορά που κάποιος επιλέγει τον έρωτα απέναντι στον φόβο, το συμφέρον ή την κοινωνική πίεση, κάνει μια μικρή επανάσταση. Και αυτό είναι κάτι που, ειδικά μέσα από την παράστασή μας, γίνεται ξεκάθαρο.

–Μια καταπιεστική συνθήκη φουντώνει τον έρωτα ή τον κατασιγάζει; Σε καταπιεστικές συνθήκες, ο έρωτας, ως δύναμη αυθόρμητη και ανεξέλεγκτη, τείνει να φουντώνει, ακριβώς επειδή λειτουργεί σαν μια μορφή απόδρασης και αντίστασης. Όταν η κοινωνία ή το σύστημα περιορίζει την ελευθερία, ο έρωτας γίνεται πιο έντονος, πιο απεγνωσμένος, πιο επαναστατικός. Ωστόσο, η καταπίεση μπορεί επίσης να τον συντρίψει, αν οι συνθήκες γίνουν αφόρητες και ο φόβος κυριαρχήσει. Στη συγκεκριμένη παράσταση, βλέπουμε πώς ο έρωτας των δύο νέων ανθεί μέσα σ’ ένα περιβάλλον λογοκρισίας και φόβου, λειτουργώντας ως πράξη αντίστασης απέναντι στην απολυταρχία.

–Πόσο κοντά βρίσκεται το ’70 με τη δική μας εποχή; Βρίσκεις κοινά σημεία ανάμεσα στις δύο εποχές όσον αφορά την ανάγκη για αντίσταση και αλλαγή; Αν και έχουν περάσει 50 χρόνια από τη δεκαετία του ’70, πολλά ζητήματα παραμένουν αναλλοίωτα. Η ανάγκη για ελευθερία, η καταπίεση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η δύναμη της νεολαίας να αμφισβητεί το κατεστημένο- όλα αυτά είναι στοιχεία που βλέπουμε και σήμερα, αν και σε διαφορετικές μορφές. Η σύγχρονη καταπίεση μπορεί να είναι λιγότερο εμφανής, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει μέσω της παραπληροφόρησης, της κοινωνικής ανισότητας και των περιορισμών που επιβάλλονται στην έκφραση. Το έργο μας συνδέει αυτές τις δύο εποχές, δείχνοντας ότι η ανάγκη για αντίσταση είναι πάντα παρούσα.

–Τι είναι αυτό που γοητεύει περισσότερο έναν νέο ηθοποιό στο θέατρο σήμερα; Η δυνατότητα να αφηγηθεί ιστορίες που έχουν νόημα και δύναμη. Το θέατρο εξακολουθεί να είναι ένας χώρος ζωντανός, όπου η ανθρώπινη επαφή και η αυθεντική εμπειρία αποκτούν αξία σ’ έναν κόσμο που κυριαρχείται από την τεχνολογία και την ταχύτητα. Για μένα, η μαγεία του θεάτρου βρίσκεται στην αμεσότητα, στη συλλογικότητα και στη διαρκή αναζήτηση της αλήθειας.

–Σε μια εποχή όπου η εικόνα μοιάζει να έχει μεγαλύτερη δύναμη από την ουσία, πώς διαχειρίζεσαι τον κίνδυνο να παρασυρθείς στην παγίδα του εντυπωσιασμού και της εύκολης αναγνωρισιμότητας; Είναι αλήθεια ότι ζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα πολλές φορές υπερτερεί της ουσίας. Ωστόσο, ως ηθοποιός, θεωρώ ότι η ουσία είναι αυτή που αντέχει στον χρόνο. Φυσικά, η προβολή και η αναγνωρισιμότητα είναι μέρος της δουλειάς μας, αλλά το ζητούμενο είναι να μη χάνεις την ταυτότητά σου μέσα σ’ αυτό. Προσπαθώ να επιλέγω δουλειές που με εξελίσσουν καλλιτεχνικά και να μην παρασύρομαι από τον εντυπωσιασμό ή τις εύκολες λύσεις. Το θέατρο, άλλωστε, είναι μια τέχνη που απαιτεί βάθος και αλήθεια.

–Πώς διαχωρίζεις τις ευκαιρίες που σε εξελίσσουν πραγματικά από εκείνες που μπορεί να σε εγκλωβίσουν σε μια επιφανειακή διαδρομή; Ο βασικός τρόπος για να διαχωρίσω τις ευκαιρίες είναι να αναρωτηθώ αν μια πρόταση με προκαλεί να γίνω καλύτερος, αν με κάνει να σκεφτώ, να δοκιμάσω νέα πράγματα, να εξερευνήσω άγνωστες πτυχές του εαυτού μου. Αν μια δουλειά βασίζεται μόνο στην προβολή και όχι στην ουσία, τότε μακροπρόθεσμα δεν έχει αξία. Είναι σημαντικό να επιλέγεις συνεργασίες που σε εμπνέουν και ανθρώπους που σέβονται τη δουλειά σου. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά η ποιότητα τελικά είναι αυτή που αφήνει το αποτύπωμά της.

Ελεύθερα, 2.3.2025