Νικόλας Πασχαλίδης: Η πιο σπουδαία Ιθάκη ακόμη να φανεί στον ορίζοντα

Ασκώντας τη μάχιμη ιατρική εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια και όντας λάτρης της λογοτεχνίας και της Ιστορίας, ο Νικόλας Πασχαλίδης εξέδωσε το 2023 το πρώτο του βιβλίο. Αυτό έτυχε ευμενούς υποδοχής και περιλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, μεταξύ των πέντε που δεν βραβεύτηκαν λόγω ισοψηφίας. Κύριος άξονας στο βιβλίο «Στον πηγαιμό για την Ιθάκη» είναι η φιλία μιας παρέας νεαρών ανδρών και η πορεία τους προς την ενηλικίωση, με φόντο τους αγώνες του κυπριακού ελληνισμού και την πολιτική σκηνή των ετών 1974-2010 στον ευρύτερο ελληνικό χώρο.

–Ποιο ήταν το κίνητρο για να κάνετε αυτή τη στροφή προς τη συγγραφή σ’ αυτό το στάδιο της ζωής σας; Για να είμαι ακριβής, δεν έκανα στροφή προς τη συγγραφή και η ιατρική παραμένει η προτεραιότητά μου. «Once a doctor always a doctor» λένε οι Άγγλοι. Η συγγραφή είναι για μένα απλά ακόμα μια ευχάριστη ενασχόληση. Όμως, μόλις τα τελευταία χρόνια κατάφερα να βρω τον χρόνο να γράψω ένα μυθιστόρημα και να εκδοθεί. Παρά το πολύ απαιτητικό λειτούργημά μου, προσπαθούσα πάντα να μην παραμελώ ούτε την οικογένειά μου ούτε τα εξωιατρικά μου ενδιαφέροντα: διάβασμα, σινεμά, θέατρο, μουσική και φυσικά ταξίδια, πολλά ταξίδια σ’ όλο τον κόσμο. Τελευταία προστέθηκε και η συγγραφή την οποία απολαμβάνω ιδιαίτερα.

–Πώς συνδυάζετε τις τόσο διαφορετικές πτυχές του παιδιάτρου και του συγγραφέα; Βλέπετε κοινά στοιχεία; Σίγουρα, βλέπω. Κάποιος που ασκεί ευσυνείδητα την ιατρική ασκεί μια τέχνη. Κι όπως είπε ο ίδιος ο Ιπποκράτης «Ιητρική τεχνέων πασέων εστίν επιφανεστάτη». Πρέπει να είναι άνθρωπος με ευαισθησίες, γεμάτος αγάπη, αλτρουισμό, αλληλεγγύη. Και μαζί με τις εμπειρίες που αποκομίζει καθημερινά από τη ζωή και τη δουλειά του, την επαφή με τον κόσμο, δημιουργείται το υπόβαθρο για να μπορέσει, αν φυσικά το επιθυμεί, να ασκήσει και μια άλλη τέχνη. Να υπενθυμίσω ότι πολλοί γιατροί ασχολήθηκαν με τη λογοτεχνία όπως οι Κρόνιν, Κόναν Ντόυλ, Τσέχωφ, Καρκαβίτσας, Αναγνωστάκης. Στο δε νησί μας ο αείμνηστος παιδίατρος Κύπρος Χρυσάνθης άφησε σημαντικό λογοτεχνικό έργο, αλλά και η παιδοχειρουργός Ελένη Θεοχάρους, πολυβραβευμένη λογοτέχνις, εξακολουθεί να μας χαρίζει εξαιρετικά έργα και βαθυστόχαστη ποίηση.

–Σε ποιο βαθμό οι χαρακτήρες και οι ιστορίες του βιβλίου αντικατοπτρίζουν τη δική σας ζωή και τις εμπειρίες σας; Πρέπει να διευκρινιστεί ότι όλοι οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος «Στον πηγαιμό για την Ιθάκη» είναι δημιουργήματα μυθοπλασίας. Όμως, πολλά από αυτά που βιώνουν τα έζησα είτε εγώ είτε κάποιοι δικοί μου άνθρωποι. Μερικές φορές σε άλλο τόπο και χρόνο. Σίγουρα, το πλήθος των εμπειριών στη ζωή μας και κάποιοι άνθρωποι με τους οποίους μοιραστήκαμε όμορφες στιγμές αλλά και δύσκολες ώρες αποτελούν έμπνευση. Γι’ αυτό και στην αρχή του βιβλίου παραθέτω τη ρήση του Φελίνι «όλη η τέχνη είναι αυτοβιογραφική…»

–Πώς καταφέρατε να ισορροπήσετε τη μυθοπλασία με την ιστορική ακρίβεια; Είχα την τύχη να κληρονομήσω πολύ καλή μνήμη, διαβάζω πολύ ιστορία και διασταυρώνω τις όποιες πληροφορίες παίρνω. Έτσι, τα ιστορικά γεγονότα από τον αγώνα της ΕΟΚΑ και μετά, τα τόσο ταραγμένα χρόνια που ζήσαμε στον ελληνικό χώρο αλλά και διεθνώς τα θυμάμαι έντονα. Γι’ αυτό το βρήκα εύκολο να αναμίξω μυθοπλασία με ιστορικά γεγονότα. Θυμάμαι πόσο πολύ με εντυπωσίασε, κυρίως γι’ αυτή την ανάμιξη, η ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος», όταν την παρακολούθησα για πρώτη φορά στην Αθήνα στα φοιτητικά μου χρόνια.

–Ποια είναι η δική σας «Ιθάκη»; Ο Καβάφης στο αριστουργηματικό και παγκόσμια καταξιωμένο ποίημά του μιλά στον τελευταίο στίχο για Ιθάκες. Πιστεύω ότι όλοι μας επιδιώκουμε, απολαμβάνοντας το ωραίο ταξίδι του πηγαιμού, να φτάσουμε σε κάποιες Ιθάκες, σημαντικούς στόχους που θέσαμε στη ζωή. Προσωπικά, ευτύχησα να φτάσω σε κάποιες Ιθάκες. Όμως, η πιο σημαντική, η πιο σπουδαία, ακόμη να φανεί στον ορίζοντα. Μιλώ φυσικά για την απελευθέρωση της κατεχόμενης πατρίδας μας. Τότε μόνον θα φτάσουμε πραγματικά στην Ιθάκη. Παραφράζοντας τον ποιητή, θα έλεγα σε κάθε Έλληνα αυτό που λέω κάθε μέρα στον εαυτό μου: «πάντα στον νου σου να’ χεις την απελευθέρωση. Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου».

–Ποια είναι τα επόμενα βήματά σας στο πεδίο της λογοτεχνίας; Στο πρώτο μου βιβλίο, προσπαθώ να τιμήσω τη γενιά μου -«τη σημαδεμένη και προδομένη» κατά τον Κηλαηδόνη- και τα επιτεύγματά της. Έχω την πεποίθηση πως θα μπορούσε στα χέρια ενός καλού σκηνοθέτη να βρει τον δρόμο για την οθόνη, μικρή ή μεγάλη. Εδώ και λίγο καιρό, γράφω το δεύτερο μυθιστόρημα, πάλι μυθοπλασία με φόντο ιστορικά γεγονότα και ταπεινά υποκλίνομαι και προσπαθώ να τιμήσω το Έπος του 55-59 και τη γενιά που τα έδωσε όλα για τη λευτεριά. Υπάρχει σύνδεση με το πρώτο μου βιβλίο και στην πλοκή συμμετέχουν πρόσωπα από το πρώτο. Είναι στα πλάνα μου να ολοκληρώσω μια τριλογία κι έτσι στο τρίτο μου μυθιστόρημα θα συμμετέχουν και πρόσωπα από τα άλλα δύο. Θα είναι μια ιστορία αγάπης που θα προβάλει το νησί μας ως κοιτίδα πολιτισμού με πλούσια ιστορία, πολλά αξιόλογα μνημεία, έργα τέχνης και εκθαμβωτικές ομορφιές.