Κωνσταντία Σωτηρίου: Τα παιδιά έχουν το δικό τους αλάνθαστο αισθητήριο

Μια κουβέρτα που είχε δώσει στην οικογένειά της ο Ερυθρός Σταυρός το 1974, μετά την εισβολή, που ανήκε στον αδελφό της, έδωσε το έναυσμα στην Κωνσταντία Σωτηρίου να γράψει το βιβλίο «Η κουβέρτα του Τζον» και να δοκιμαστεί στην παιδική λογοτεχνία. Στο βιβλίο μιλά και για τους σύγχρονους πρόσφυγες, θυμίζοντάς μας πως κάποτε υπήρξαμε εμείς τα ανήμπορα παιδιά της προσφυγιάς.

-Τι σε οδήγησε στον δρόμο της παιδικής λογοτεχνίας; Τα παιδιά μου. Ήθελα πάντα να γράψω ένα παιδικό βιβλίο για τους γιους μου και να τους το αφιερώσω. Ξεκίνησα τη συγγραφική μου καριέρα μόλις γέννησα τα παιδιά μου και οι δύο γεννήσεις είναι αλληλένδετες στο μυαλό μου μ’ αυτήν. Ωστόσο, πιστεύω πως ένας συγγραφέας μπορεί να είναι πολυδιάστατος και να δοκιμάζεται σε διάφορα είδη. Είχα γράψει εδώ και καιρό αυτή τη μικρή ιστορία και ήθελα πολύ να τη δω να γίνεται βιβλίο, χάρηκα πολύ που το πήρα στα χέρια μου. Μου άρεσε η συγγραφή ενός παιδικού βιβλίου, είναι παρόμοια αλλά και διαφορετική με τη συγγραφή ενός βιβλίου για μεγάλους.

-Η ιστορία της «κουβέρτας του Τζον» συνδέεται με την οικογένεια σου; Η υπόθεση του βιβλίου βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός: Μια κουβέρτα που ανήκε στον αδελφό μου είχε όντως δώσει στην οικογένειά μου ο Ερυθρός Σταυρός μετά την εισβολή το 1974. Δεν ήμασταν πρόσφυγες, ωστόσο ο πόλεμος επηρέασε πολύ την οικογένειά μας, αφού το σπίτι μας ήταν δίπλα από την Πράσινη Γραμμή. Θυμάμαι τον αδελφό μου να τυλίγεται στην κόκκινη καρό κουβέρτα τον χειμώνα και να φανταζόμαστε μαζί ιστορίες γι’ αυτόν που μας την έστειλε. Έτσι γεννήθηκε «Η κουβέρτα του Τζον». Ήθελα ωστόσο μέσα από το βιβλίο να μιλήσω και για τους σύγχρονους πρόσφυγες και να θυμίσω σε όλους πως κάποτε υπήρξαμε εμείς τα ανήμπορα παιδιά της προσφυγιάς.

-Στη διάρκεια της συγγραφής φαντάζεσαι το παιδί-αναγνώστη; Πάντα. Θέλω το βιβλίο μου να μην είναι αφόρητα διδακτικό αλλά να προσφέρει στους μικρούς αναγνώστες τη χαρά της ανάγνωσης. Θέλω να σκέφτομαι πως το κάθε παιδί που παίρνει το βιβλίο καταφέρνει να νιώσει όπως ένιωθα εγώ όταν το έγραφα. Θέλω να μένει κάτι πίσω. Θυμάμαι πάντα τα βιβλία που μου έκαναν βαθιά εντύπωση όταν ήμουν μικρή.

-Μίλησέ μας για τη συνεργασία σου με την εικονογράφο και τον ρόλο της εικόνας στην έκδοση αυτή. Την εικονογράφο Ρένια Μεταλληνού επέλεξε ο εκδοτικός οίκος Τελεία που εξέδωσε το βιβλίο, και πρέπει να πω ότι το ταίριασμα ήταν ιδανικό, αφού αγάπησε το κείμενο και έφτιαξε εικόνες που πραγματικά άγγιξαν την καρδιά μου. Είναι πολύ μαγικό να βλέπεις το κείμενο να ζωντανεύει με εικόνες, διαφορετική εμπειρία για μένα που γράφω κυρίως βιβλία για ενήλικες.

-Πιστεύεις ότι ένα καλό παιδικό βιβλίο θα πρέπει να αγγίζει και τους ενήλικες; Σίγουρα. Τα βιβλία είναι για τα μικρά αλλά και για τα μεγάλα παιδιά. Και πρέπει να πω ότι δεν υπήρξε ούτε ένας ενήλικας που διάβασε το βιβλίο μου και να μην έρθει κοντά μου με συγκίνηση, για να θυμηθεί και να μου διηγηθεί μια ανάλογη ιστορία της προσφυγιάς από το 1974. Ένα ρούχο που έδωσαν κάποιοι στον ίδιο και στους γονείς του, ένα παιχνίδι που χάθηκε… Νομίζω πως «Η κουβέρτα του Τζον» μιλά σε καθένα από μας, τα παιδιά του 1974, που κουβαλούμε ακόμα μέσα μας πολλά και βαθιά τραύματα από τον πόλεμο.

-Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση όταν γράφεις παιδικό βιβλίο; Να πιστεύεις πως, επειδή το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά, η δουλειά σου ως συγγραφέας είναι πιο εύκολη. Ισχύει το αντίθετο νομίζω, τα παιδιά έχουν το δικό τους αλάνθαστο αισθητήριο, και το να γράψεις ένα μικρότερο κείμενο μπορεί να είναι πολύ πιο σύνθετο και περίπλοκο.

-Πόσο δύσκολο είναι στις μέρες μας να αγαπήσουν τα παιδιά τα βιβλία; Μα τα παιδιά αγαπούν τα βιβλία. Το στοίχημα χάνεται όταν μπουν στην εφηβεία. Έχουν πλέον τόσα πολλά ερεθίσματα από την τεχνολογία και όσα μας περιβάλλουν. Δεν ξέρω, αλήθεια, τι μπορούμε να κάνουμε, ίσως η επαφή με συγγραφείς και με πιο σύγχρονα κείμενα να βοηθούσε στη φιλαναγνωσία. Πρέπει να διδάξουμε ξανά στα παιδιά το διάβασμα, τη χαρά και την ευλογία που χαρίζει ένα βιβλίο.

-Αλήθεια, θα έλεγες ότι χρειάζονται περισσότερη στήριξη οι Κύπριοι συγγραφείς για την ανάπτυξη του παιδικού βιβλίου στην Κύπρο; Όλοι οι συγγραφείς χρειάζονται στήριξη. Χρειαζόμαστε χρόνο και τρόπο για να γράφουμε, ποιοτικά προγράμματα που να μας επιτρέπουν να δημιουργήσουμε. Βλέπουμε σε άλλες χώρες, με μικρό μέγεθος όπως κι εμείς, που γράφουν επίσης στις λεγόμενες μικρές γλώσσες, όπου υπάρχει τεράστια ανάπτυξη, ευκαιρίες για μετάφραση και προώθηση της δουλειάς τους στο εξωτερικό. Χρειάζεται όραμα για το βιβλίο. Θα ήθελα, ωστόσο, να τονίσω πως, τουλάχιστον στην Κύπρο, υπάρχουν κάποια προγράμματα που στηρίζουν τις λογοτεχνικές μας συμμετοχές στο εξωτερικό μέσω των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, και πως οι διπλωματικές μας αποστολές πάντα βρίσκονται δίπλα μας σε ανάλογες εκδηλώσεις.