Μαρίνα Αρμεύτη: Η ποίηση είναι «καταφύγιο» από τη φασαρία του κόσμου

Η τελευταία ποιητική συλλογή της Μαρίνας Αρμεύτη, «Υμενόπτερο», εξερευνά πτυχές του ανθρώπινου ψυχισμού: Θέματα όπως η μνήμη, η μοναξιά, η απώλεια και η ελπίδα διατρέχουν τα ποιήματα. «Εκεί που όλα κινούνται με ταχύτητα γύρω και μέσα μας, η ποίηση μας καλεί να σταθούμε, να αναλογιστούμε, να νιώσουμε. Μας βοηθά να συλλάβουμε -ακόμα και να πούμε- τα ανείπωτα», λέει.

-Τι φανερώνει ο τίτλος «Υμενόπτερο»; Προέκυψε από τη γοητεία που μου ασκούσαν πάντα οι μέλισσες, οι οποίες ανήκουν στην οικογένεια των υμενόπτερων. Τα λεπτεπίλεπτα φτερά τους, σαν ραγισμένα και σχεδόν αόρατα, τόσο εύθραυστα, μπορούν ωστόσο να σηκώσουν το δυσανάλογα μεγάλο βάρος τους. Θαυμάζω, επίσης, τη σοφία της βιολογικής σύστασης και της κοινωνικής οργάνωσης των μελισσών, μα κυρίως με εντυπωσιάζει το πόσο σημαντικές είναι για τον πλανήτη παρά το μικρό τους μέγεθος. Είναι και ένας φόρος τιμής, αν θέλετε, στα μικρά μα σημαντικά του κόσμου τούτου και της φύσης. Από την άλλη, η παραπομπή στην γυναίκα είναι άμεση από τη λέξη «υμένας», ενώ το μουσικό παιχνίδισμα των ήχων «υμενο-πτερο» – «ειμαι-ενα-φτερο» ταίριαξε απόλυτα με την προμετωπίδα της συλλογής: Σε μια μυστική λιτανεία λέξεων θα εξαγνίσω το μαύρο μου φτερό.

-Τι τροφοδοτεί την έμπνευση σας; Τα πάντα, σημαντικά κι ασήμαντα. Από μια πληροφορία στο διαδίκτυο μέχρι το παγκάκι του μόλου, η συρταριέρα, ο θάνατος. Η διαδικασία της «επικονίασης» από άνθος σε άνθος, μέσα από το σώμα της μέλισσας όπου γίνεται το μέλι, είναι μια μυστηριακή διαδικασία. Αντίστοιχα και η έμπνευση. Τροφοδοτείται από τυχαία «άνθη» που μας δίνουν τη γύρη τους. Ταυτόχρονα τα τραύματα, οι μνήμες, οι εμπειρίες, τα συναισθήματα, οι λέξεις, οι ήχοι, η μουσικότητα, αποτελούν τα πολύτιμα «ένζυμα» για να παραχθεί η ποίηση.

-Ποιο ρόλο παίζει η μνήμη στην ποίησή σας; Είναι καθοριστικής σημασίας, χωρίς να σημαίνει πως καταπιάνομαι με συγκεκριμένα γεγονότα. Αντιθέτως, η μνήμη είναι αυτό που μένει ως θραύσμα και ως αίσθηση «εαυτού», που καθορίζει τον βηματισμό μας στον κόσμο. Υπάρχει βέβαια και η μνήμη που δεν έχουμε πια, γιατί είναι αδύνατο να θυμόμαστε τα πάντα. Αυτά τα κενά πονάνε ίσως περισσότερο. Μοιάζουν με μικρούς θανάτους ενός παρελθόντος πολύτιμου επειδή ήταν ζωή, και η ζωή είναι πολύτιμη με όλες τις στιγμές της, φωτεινές και σκοτεινές.

-Είστε επηρεασμένη από άλλους λογοτέχνες; Θαρρώ πως είμαι, αλλά πιθανώς να μην το συνειδητοποιώ. Προφανώς και υπάρχουν ποιητές ή συγγραφείς που μας καθόρισαν. Άνοιξαν δρόμους στη φαντασία μας, μας ενέπνευσαν και μας πήραν μαζί τους. Το ποιητικό σύμπαν του καθενός φτιάχνεται από στοιχεία που δεν πολυαντιλαμβάνεται ο ίδιος. Υποθέτω πως κάτι πήρα από τον Ελύτη, την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, τη Βιρτζίνια Γουλφ, αλλά και από τη Λίνα Νικολακοπούλου και πολλούς άλλους.

-Τι προσφέρει στον κόσμο η ποίηση σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς; Η μαγική λέξη είναι «καταφύγιο» – από τη φασαρία του κόσμου και του μυαλού μας. Εκεί που όλα κινούνται με ταχύτητα γύρω και μέσα μας, η ποίηση μας καλεί να σταθούμε, να αναλογιστούμε, να νιώσουμε. Μας βοηθά να συλλάβουμε -ακόμα και να πούμε- τα ανείπωτα. Με εικόνες, με ήχους, περίπου ενστικτωδώς, αντιλαμβανόμαστε, αισθανόμαστε, επικοινωνούμε και κάτι μέσα μας πλαταίνει και χωράει και την αλήθεια του άλλου. Λειτουργούμε με τη φαντασία, όχι με τη λογική, και απελευθερωνόμαστε από την παντοδυναμία του νου. Η ποίηση είναι όντως πολύτιμο «καταφύγιο» και γι’ αυτούς που γράφουν και γι’ αυτούς που διαβάζουν.