Ο Δήμαρχος Λάρνακας βλέπει με ικανοποίηση δομές να γεννιούνται και νοοτροπίες να διαμορφώνονται, μέσω της διαδικασίας διεκδίκησης.
Ο πολυπόθητος τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης προϋποθέτει μια γόνιμη διαδικασία για τις ενδιαφερόμενες πόλεις να να ζυγίσουν την πολιτιστική τους δυναμική, να τη θέσουν υπό νέο πρίσμα και να δημιουργήσουν συνθήκες για την ανάπτυξή της- είτε κατορθώσουν να φτάσουν στην πηγή, είτε όχι. Η ώρα σιμώνει. Μέχρι τις 13 Νοεμβρίου 2024 οι υποψήφιες για το 2030 κυπριακές πόλεις θα επισημοποιήσουν γραπτώς την αίτηση. Τις επόμενες εβδομάδες θα ακολουθήσουν οι συναντήσεις προεπιλογής, όπου η αντιπροσωπεία κάθε πόλης θα κληθεί να παρουσιάσει την υποψηφιότητα ενώπιον της 12μελούς Ομάδας Εμπειρογνωμόνων που θα καταλήξει στη βραχεία λίστα. Όπως είχε συμβεί το 2011 ενόψει του 2017, ο «Φ» δίνει βήμα στον ανώτατο άρχοντα κάθε διεκδικήτριας πόλης για να αποτιμήσει την εικόνα της και τη μέχρι τώρα δουλειά που έχει γίνει, καταθέτοντας τις σκέψεις και το όραμά του. Τότε ήταν τρεις, με τελική νικήτρια την Πάφο. Τώρα είναι πέντε: Αγία Νάπα, Κούριο, Λάρνακα, Λεμεσός και Λευκωσία. Η αρχή γίνεται με τον Δήμαρχο Λάρνακας, Ανδρέα Βύρα.
-Την προηγούμενη φορά η Λάρνακα λειτούργησε ως «επίνειο» της Λευκωσίας. Η διάθεση να μπείτε αυτή τη φορά άμεσα και δυναμικά στη διαδικασία διεκδίκησης κρύβει και μια αυτοκριτική για τη στάση τότε; Δεν συμμετείχα στη δημοτική αρχή τότε, ούτε στις συζητήσεις και αποφάσεις και δεν μπορώ να έχω ολοκληρωμένη εικόνα για τους λόγους που δεν συμμετείχε αυτόνομα η πόλη. Δεν μ’ αρέσει να στέκομαι στο παρελθόν, ούτε εξυπηρετεί κάτι το αν η απόφαση ήταν δικαιολογημένη ή όχι. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι τόσο η νυν δημοτική αρχή, όσο και το απελθόν δημοτικό συμβούλιο που έλαβε την απόφαση, μπήκαν «ζεστά» στην προσπάθεια. Διότι θεωρούμε ότι δεν αξίζει μόνο το αποτέλεσμα, αλλά και το ταξίδι, που θα βοηθήσει τη Λάρνακα ποικιλοτρόπως. Είμαι πεπεισμένος ότι είναι προς όφελος της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Αξίζει τον κόπο η επένδυση σε χρήματα, αλλά κυρίως σε κόπο και χρόνο. Διότι είναι κάτι που πραγματικά θέλουμε να συμβεί στην πόλη.
–Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω. Εκτιμώ ότι έχει σημασία τι είχε γίνει τότε και γιατί η Λάρνακα δεν είχε πιστέψει στις δυνάμεις της, ώστε να δούμε και τι άλλαξε στην πορεία… Αυτό που άλλαξε είναι η αυτοπεποίθηση της πόλης. Πλέον δεν υιοθετούμε την εντύπωση ότι η Λάρνακα είναι ο «φτωχός συγγενής». Είναι πια σε θέση να αγωνίζεται και να ανταγωνίζεται ισότιμα για να διεκδικήσει αυτό που της αξίζει. Δεν λειτουργεί εις βάρος άλλων πόλεων, αλλά ούτε και αδικείται σε σχέση με αυτές. Άρα, θεωρώ ότι η νέα φιλοσοφία που ήδη επιβάλλαμε και θέλουμε να περάσουμε και προς τα έξω είναι ότι η Λάρνακα δεν υστερεί σε τίποτε, αντιθέτως έχει πολλά προτερήματα που θέλουμε να προβάλλουμε και να αξιοποιήσουμε. Και είμαστε σίγουροι ότι πλέον μπορεί και δικαιούται να διεκδικήσει αυτόν τον τίτλο.
–Μπροστά από ποιο σημείο πολιτιστικού ενδιαφέροντος θα βγάζατε την πιο αντιπροσωπευτική φωτογραφία σας με την ιδιότητα του δημάρχου; Η Λάρνακα συγκαταλέγεται στις 20 πόλεις στον κόσμο που έχουν συνεχιζόμενη κατοίκηση στον ίδιο τόπο εδώ και περισσότερα από 4000 χρόνια. Είναι ολόκληρη ένα μνημείο, ένα ζωντανό μουσείο, μια φωτεινή πολιτιστική διαδρομή που εκκινεί από την αρχαιότητα. Είναι μια πόλη με πολλά πολιτιστικά σημεία αναφοράς, που αποτυπώνουν αυτή την πορεία στον χρόνο, αναδεικνύοντας τον ρόλο που είχε πάντοτε ο πολιτισμός στην καθημερινή ζωή. Μια αντιπροσωπευτική περιοχή είναι το αρχαίο λιμάνι με το Μουσείο και γενικά η περιοχή του αρχαίου Κιτίου. Αυτό που θέλουμε να αναδείξουμε είναι ότι ερχόμαστε από πολύ παλιά και πάμε πολύ μακριά.
–Πώς θα ξεναγούσατε πεζή έναν ξένο δημοσιογράφο ή πολιτιστικό παράγοντα στην πόλη σας; Στη Λάρνακα περπατώντας μπορείς να πας παντού. Στις πιο ιστορικές γειτονιές, στις πιο ιστορικές συνοικίες. Να περάσεις από τον Μιναρέ, σήμα κατατεθέν της τ/κ κοινότητας, να συνεχίσεις στον Άγιο Λάζαρο, σήμα κατατεθέν της ορθόδοξης κοινότητας, να περάσεις από την Αρμενική Εκκλησία και με μια βόλτα να συνειδητοποιήσεις ότι είναι ένας τόπος ειρήνης και συμβίωσης. Και δίπλα από τα θρησκευτικά μνημεία βρίσκονται οι πολιτιστικοί χώροι. Αποτελεί πρότυπο για το πώς πρέπει να είναι η Ευρώπη του μέλλοντος.
–Ποια βλέπετε να είναι ήδη τα χειροπιαστά οφέλη από τη συμμετοχή στη διαδικασία; Δώσαμε την ευκαιρία σε εκατοντάδες Λαρνακείς και όχι μόνο δημιουργούς να εκφραστούν, να μοιραστούν απόψεις, να συνδιαμορφώσουν μαζί μας την ίδια τη στρατηγική. Ήρθαμε σε επαφή και ακούσαμε με ανοιχτά αυτιά πολύ κόσμο, έχουμε λάβει υπόψη τα μηνύματα και εφαρμόζουμε ήδη κάποιες πολιτικές. Είμαστε πλέον σε θέση να παράγουμε σύγχρονο πολιτισμό κι όχι μόνο να εισάγουμε. Δημιουργήσαμε εστίες πολιτιστικής δράσης σε γειτονιές και πάρκα. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι o θεσμός του «μαχαΛάrt», που ενεργοποίησε σημεία στις παρυφές του καλλιτεχνικού γίγνεσθαι, προάγοντας τη συνδημιουργία. Βλέπουμε πολλά ν’ αλλάζουν μέσα από τη γέννηση θεσμών και δομών, αλλά και ως προς τη διαμόρφωση νοοτροπίας. Κάθονται πλέον στο ίδιο τραπέζι επιχειρηματίες, άνθρωποι του πολιτισμού, εκπρόσωποι των αρχών και συνεργούν. Αυτό το εγχείρημα έφερε πιο κοντά όλους τους φορείς της πόλης.
–Με τα υφιστάμενα δεδομένα, πόσο σοβαρές θεωρείτε ότι είναι οι πιθανότητες της Λάρνακας; Δεν είναι θέμα προγνωστικών, δεν θα παίξουμε στοίχημα. Αυτό που ξέρω είναι ότι γίνεται μια σοβαρή δουλειά. Επαναλαμβάνω ότι για μας είναι εξίσου πολύτιμη και η διαδικασία. Βρεθήκαμε πριν λίγες μέρες σε συνέδριο δικτύου για τις πολιτιστικές πρωτεύουσες στο Κλουζ της Ρουμανίας. Η πόλη αυτή είχε βάλει τη δημιουργία αυτού του δικτύου στο πρόγραμμα διεκδίκησης για το 2023 και παρότι έχασε τον τίτλο από την Τιμισοάρα το έθεσε σε εφαρμογή. Η προσπάθεια που προηγήθηκε και όσα άφησε πίσω της η διαδικασία διεκδίκησης σε επίπεδο θεσμών, δομών και τρόπου εργασίας, αποδεικνύει στην πράξη ότι η ουσία είναι στη μαγιά που θα αφήσει αυτό το ταξίδι. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι προέχει να διασφαλίσουμε ότι όλη η προεργασία θα μείνει στην πόλη, ανεξάρτητα αν θα ανακηρυχτεί ΠΠΕ. Δεν θα είναι χαμένος κόπος. Κάνουμε μια σοβαρή επένδυση για το μέλλον.
–Τι περιλαμβάνει η στρατηγική; Ποια είναι η κεντρική σας φιλοσοφία; Να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας. Βασικός μάς στόχος είναι να αυξήσουμε την παραγωγή πολιτιστικού προϊόντος, να δώσουμε την ευκαιρία στους δημιουργούς να νιώσουν ότι ζουν και εργάζονται σε μια πόλη που τους δίνει το πλαίσιο και το πεδίο ν’ ανθίσουν, να φτιάξουν, να προβάλλουν. Κι ότι χαίρουν της αναγνώρισης που τους αρμόζει. Να τους κρατήσουμε στην πόλη και- γιατί όχι- να φέρουμε κι άλλους. Να γίνει μια βιομηχανία και μια κοινότητα παραγωγής πολιτισμού που θα δίνει στα μέλη της την αίσθηση της ασφάλειας. Δεν είναι μόνο οι παραστάσεις και οι εκθέσεις, αλλά ένας γενικός τρόπος σκέψης, ένας μετασχηματισμός φιλοσοφίας. Υστερούσαμε σ’ αυτό και σκοπεύουμε να το αλλάξουμε ριζικά. Πάντα υπήρχε πολιτιστική δραστηριότητα, αλλά τώρα τίθεται σε πιο σωστές βάσεις.
–Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι η Λάρνακα πρέπει να γίνει πολιτιστική πρωτεύουσα; Πώς θα προσπαθούσατε να πείσετε έναν εμπειρογνώμονα από την Ευρώπη; Κατά πρώτον, έχουμε πολλά να προβάλουμε και να συμβάλουμε σχετικά με τον ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης. Ήταν διαχρονικά ένας τόπος συνάντησης, φιλόξενος, στον οποίο συνυπήρχαν και ζούσαν ειρηνικά άνθρωποι με διαφορετικό θρησκευτικό και πολιτισμικό υπόβαθρο. Παραμένει ένα μέρος που δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να νιώσουν ισότιμα μέλη της κοινωνίας. Είναι ένα στοιχείο που θέλουμε ν’ αναδείξουμε. Η Λάρνακα ήταν πάντα η πύλη της Κύπρου, όχι μόνο λόγω του αεροδρομίου. Διαχρονικά, εδώ γίνονταν οι πρώτες αφίξεις στην Κύπρο. Από τους Αρμένιους και τους Εβραίους μέχρι τους Λιβανέζους. Ήταν πύλη υποδοχής επισκεπτών αλλά και όλων των κατατρεγμένων. Και κατά δεύτερον, αυτή τη στιγμή η Λάρνακα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο. Από μια βιομηχανική και παραμελημένη πόλη μετασχηματίζεται σε κάτι άλλο, που προσφέρει ευκαιρίες για νέες μορφές ανάπτυξης και οικονομικών σχέσεων. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι ο τίτλος θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση και δυναμική στην προσπάθεια ν’ αλλάξουμε την πόλη.
-Υπήρχε εποχή που η πόλη ήταν πνευματικό και οικονομικό κέντρο. Πώς έφτασε να θεωρείται παραμελημένη; Πράγματι, κάποτε ευημερούσε και πρωτοστατούσε, αλλά κάπου έμεινε στάσιμη. Γι’ αυτό επιδιώκουμε να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο που πρέπει να έχει, να αποτάξουμε εντελώς την εικόνα της μιζέριας, την εικόνα μιας πόλης που λόγω των πετρελαιοδεξαμενών και του διυλιστηρίου παρήκμασε κι έγινε σκοτεινή και θλιβερή. Επιπλέον, υποδέχτηκε τη μεγάλη μάζα προσφύγων το 1974. Οι πρόσφυγες πρόσφεραν πολλά στην οικονομική και πνευματική ζωή, αλλά είναι γεγονός ότι αυτή η συνθήκη δημιούργησε πιέσεις τις προηγούμενες δεκαετίες.
–Η πόλη ήταν «φτωχός συγγενής» και σε ό,τι αφορά τις υποδομές και κυρίως τις δομές. Πώς αλλάζει αυτό; Αναγνωρίζω ότι για πολλά χρόνια δεν ήταν στην κατάσταση που έπρεπε. Τα τελευταία χρόνια πήραμε αρκετά χρήματα για υποδομές και έργα, αντιπλημμυρικά και άλλα, σε τομείς που είχαμε σοβαρό πρόβλημα. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη έργα άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ. Από πλευράς πολιτιστικών υποδομών, έχουμε πλέον το Ζουχουρί, έχουμε τον Πολυδύναμο Πολυχώρο Κοινωνικής Πρόνοιας και Απασχόλησης με αίθουσες για διαλέξεις και εκδηλώσεις, έχουμε τη Λέσχη Λάρνακας, τη νέα Δημοτική Πινακοθήκη, το Πάρκο Σαλίνα, το Πάρκο Καλλιτεχνών Μεσόγειος στην Πιαλέ Πασιά, όπου οι καλλιτέχνες λειτουργούν τα εργαστήριά τους μαζί με έναν ωραίο εξωτερικό εκθεσιακό χώρο. Παράλληλα, υπάρχει πλάνο για ανακαίνιση και αναβάθμιση του Δημοτικού Θεάτρου Γ. Λυκούργος και του Παττίχειου Αμφιθεάτρου. Προσπαθούμε να «απλώσουμε» πολιτιστικούς χώρους σε όλη την πόλη. Στην περιοχή που ήταν οι δεξαμενές αναμένεται νέα ανάπτυξη που περιλαμβάνει μεγάλο πολιτιστικό κέντρο με θέατρο, μουσείο και άλλες αίθουσες. Στόχος μας είναι ν’ αφήσουμε υποδομές για τις μελλοντικές γενιές.
–Το Παττίχειο Θέατρο Σκάλα έκλεισε για όλους ασφαλείας. Πού βρίσκεται το ζήτημα της επαναλειτουργίας του; Αυτή τη στιγμή οι μελετητές εργάζονται πάνω του. Βρισκόμαστε σε διαδικασία προσφορών για τις στατικές μελέτες που θα οδηγήσουν σε πλήρη αναβάθμιση του χώρου.
–Ως προς τον φορέα του Θεάτρου Σκάλα που ιδρύθηκε το 1996, θα πρέπει να τον ξεχάσουμε όπως τον γνωρίζαμε; Δεν βγάλαμε την πρίζα από το Θέατρο Σκάλα. Υπάρχει ένα νέο ΔΣ στον οργανισμό, με δραστήριους ανθρώπους που εμπιστευόμαστε και προσπαθούν να βρουν λύσεις, ενώ υπάρχει και νέο καθεστώς λειτουργίας. Προς το παρόν αναζητεί στέγη που να ικανοποιεί τις δράσεις του μέχρι να ανακαινιστεί η έδρα του και θα συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία του. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν στην πόλη κι άλλες θεατρικές πρωτοβουλίες όπως το Θέατρο Ροή. Καλούμε το κοινό της πόλης ν’ αγκαλιάσει όλες τις προσπάθειες.
–Ποιο θεωρείτε το πιο γερό χαρτί σας μέσα στο πλαίσιο της διεκδίκησης; Αντιλαμβάνεστε πως κατά τη διαδικασία ετοιμασίας της πρότασης κάποια στοιχεία δεν γίνεται να αποκαλυφθούν τόσο πρόωρα. Δεν μπορούμε ν’ ανοίξουμε όλα τα χαρτιά μας. Το σίγουρο είναι ότι επιδιώκουμε να προβάλουμε την πολυπολιτισμικότητα της Λάρνακας, την πολιτιστική παραγωγή και το τι μπορεί να προσφέρει από συμβολικής και ουσιαστικής σκοπιάς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Όπως και, αντίστροφα, πώς θα επωφεληθεί το οικοδόμημα της πόλης αν αναδειχτεί σε ΠΠΕ, όχι μόνο από τις υποδομές αλλά και σε επίπεδο νοοτροπίας. Θα σημάνει μια καινούρια δυναμική κι όχι μόνο στο «αυστηρό» πλαίσιο του πολιτισμού. Άλλωστε, «πολιτισμός» είναι τα πάντα, από την πιο απλή έκφανση της καθημερινότητας.
–Τι προβλέπει η πρότασή σας σε σχέση με το το τουρκοκυπριακό στοιχείο; Εμπλέκεται στην πρόταση με συγκεκριμένες ενέργειες και δράσεις, με συνδιοργάνωση εκδηλώσεων, με διάλογο, ως προς το πώς βλέπουν την επίλυση του Κυπριακού και την ειρηνική συμβίωση. Οι τ/κ έχουν ενεργό ρόλο στη συνδιαμορφωσή της πρότασής μας και θα έχουν αύριο και στην υλοποίηση του προγράμματος, σε περίπτωση που γίνουμε ΠΠΕ. Έχουν διακριτό ρόλο στην προσπάθεια όλες οι κοινότητες που ζουν στη Λάρνακα.
–Νιώθετε ότι η βάση, οι δημότες, έχουν πάρει ζεστά την υπόθεση; Αντιλαμβάνονται το διακύβευμα; Νιώθω πως όλη η κοινωνία είναι επικεντρωμένη σ’ αυτό. Υπάρχει μια ευρεία συνεργασία. Από τον επιχειρηματικό κόσμο, τον κόσμο του πολιτισμού, της πολιτικής, τους κοινωνικοοικονομικούς φορείς, τις ΜΚΟ. Όλη η Λάρνακα είναι σαν μια γροθιά. Και εννοώ όλη την επαρχία. Υπάρχει σύμπνοια για τον κοινό σκοπό. Θεωρούμε ότι μόνο ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε τέτοιους μεγάλους στόχους προς όφελος της περιοχής.
–Πώς αυτή η δυναμική μεταλαμπαδεύεται στην υπόλοιπη επαρχία; Οι δράσεις μας είναι απλωμένες σε όλη την επαρχία. Το ίδιο και η στρατηγική μας. Θα γίνει διαμοιρασμός ώστε όλοι να νιώθουν ότι συμμετέχουν κι έχουν όφελος. Δεν είναι τυπικός ο ρόλος τους. Η ορεινή Λάρνακα έχει πολλά να προσφέρει. Η Χοιροκοιτία, η Καλαβασός, τα Λεύκαρα, η Αραδίππου, η Αθηένου, η Πύλα κ.ο.κ. Υπάρχουν καταγεγραμμένες δράσεις στο bid book για κάθε περιοχή ξεχωριστά. Η συνδιαμόρφωση απαιτούσε τη συμμετοχή τους κι έγιναν συζητήσεις και συναντήσεις παντού.
–Το όραμά σας αφορά το 2030 ή το 2031; Για μας το μεγάλο στοίχημα είναι είτε πάρουμε τον τίτλο, είτε όχι, είναι να μείνει κάτι που θα αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της πόλης. Το βλέμμα μας είναι στο 2031, στο πώς όλη αυτή η προσπάθεια θα αφήσει αποτύπωμα. Δεν είναι απλώς μια χρονιά. Αν ήταν μόνο για το 2030, δεν θα άξιζε τον κόπο. Αν όλος αυτός ο ξεσηκωμός αφορούσε μόνο ένα ημερολογιακό έτος δεν θα πειθόμουν εξαρχής να μπούμε με όλη μας την ψυχή και τις δυνάμεις στη διεκδίκηση. Ακόμη κι αν το 2030 ήταν η καλύτερη και ομορφότερη χρονιά, η πιο επιτυχημένη στην ιστορία του θεσμού, δεν θα λέει τίποτα αυτό αν όλα τελειώσουν στις 31 Δεκεμβρίου 2030. Το ζήτημα είναι η υποδομή και η βάση για το μέλλον, αυτό που τελικά θα μείνει στην πόλη και την επαρχία και θα μάς ακολουθεί τις επόμενες δεκαετίες.
–Δεν θα σας απογοητεύσει τυχόν πρόωρος αποκλεισμός; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα σε τέτοια περίπτωση; Η επόμενη μέρα θα αφορά ακριβώς την αξιοποίηση και τη συνέχεια όλης αυτής της δουλειάς. Δεν μπορώ να προδικάσω το αποτέλεσμα, αλλά αυτό που με χαροποιεί είναι ότι βλέπω ήδη να δημιουργείται μια κουλτούρα που θα μας βοηθήσει αφάνταστα τα επόμενα χρόνια. Το λέω με βεβαιότητα.
–Αν επιλεγεί άλλη πόλη είστε έτοιμοι να τη στηρίξετε; Είμαστε μια σταλιά τόπος και είναι αστείο να αγόμαστε από άκρατο τοπικισμό κι από την αίσθηση ότι αποτελούμε το κέντρο του κόσμου. Τυγχάνω και Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων και δεν μπορώ να σκέφτομαι έτσι. Εννοείται, λοιπόν, ότι θα είμαστε στο πλευρό του κομματιού της χώρας μας που θα μάς εκπροσωπήσει σε κάτι ευεργετικό για όλους. Αυτός ο ανταγωνισμός είναι θεμιτός και ωφέλιμος, αφορά κάτι που μπορεί να μας κάνει όλους καλύτερους.
Ελεύθερα, 27.10.2024
