Εν είδει αποχαιρετισμού προς τον «Μαέστρο», τον «Δάσκαλο», τον «Συνθέτη», τον «Μουσικό», τον «Πνευματικό άνθρωπο» (μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που του αποδόθηκαν, κατά καιρούς, από πολλούς, αν και ο ίδιος χαμογελούσε σεμνά ακούγοντάς τους, ενώνοντας τις παλάμες του -ως επίκληση ευχαριστίας- όποτε έφταναν στ’ αφτιά του) θα θυμόμουνα την μεγάλη γενναιοδωρία του ως ήχος κι αυτή ενός άλλου έμφυτού του ταλέντου, την καλή του διάθεση και την εκλεπτυσμένη του ευγένεια, την πίστη του στους ανθρώπους (έκρινε από το πρώτο βλέμμα!), την «ανοιχτοσύνη» του σε ό,τι νέο – την καλή του πάστα που προδιέθετε τα πάντα, από την πρώτη μέρα που μπήκε στον «κύκλο» της μουσικής (και των μεγάλων μουσικών-συνθετών της Ελλάδας, αργότερα).
Ο Μίμης Πλέσσας με εξέπληττε συνεχώς, και όποτε μιλήσαμε στο τηλέφωνο και στις δύο συναντήσεις μας, στο σπίτι του, στην Καλλιτεχνούπολη της Αθήνας -με τον φύλακά άγγελό του, τη σύζυγό του, Λουκίλα Καρρέρ, πάντοτε στο πλάι του-, όχι γι’ αυτό που «έφερε» ως μέγιστο ταλέντο το οποίο ήταν αδιαμφισβήτητο πια, όσο για όσα εκείνα που θα ήθελε ακόμη να γευτεί και να «ακούσει» -παρά τις εννέα δεκαετίες βίου που έφερε ήδη «μαθηματικά» ηλικιακά-, για όσα επιθυμούσε να του δοθούν και να εκτιμήσει ως απολαύσεις και ως μέγιστη Τέχνη, σαν μόλις να γεννιόταν εκείνη τη στιγμή – ή κι ως «αγέννητος» ακόμη, όπως μου ανέφερε εν είδει χιούμορ, σιβυλλικά και τόσο σοφά, κάποτε.
«Οι σιωπές και οι παύσεις είναι σημαντικότερες από τις μελωδίες. Γι’ αυτό και όταν ακούσεις κάποιον να παίζει μία μελωδία, ο τρόπος που χρησιμοποιεί την παύση είναι εκείνος που κάνει τον μεγάλο δεξιοτέχνη, εκείνος που κάνει τον μεγάλο σολίστα, εκείνος που κάνει να ξεχωρίζει αυτόν που στ’ αλήθεια νιώθει τι θέλει να πει. Η σιωπή είναι η απαραίτητη ανάσα για να συγκροτηθεί η σκέψη, με την προϋπόθεση να μην λέει ανοησίες και να μην επαναλαμβάνεται».
«Από τη στιγμή που με είπαν “Δάσκαλο”, ξεθώριασαν όλα τα άλλα που είχα πετύχει. Ως Δάσκαλος πορεύομαι, σεμνύνομαι και προσπαθώ, με όση ικμάδα μου επιτρέπει η πολύβουη καθημερινότητα μου, να είμαι αντάξιος των εθελοντών μαθητών μου».
«Τώρα τελευταία έχω ακούσει τόσα πολλά τραγούδια μου, που δεν θυμόμουνα καν ότι τα ‘γραψα εγώ! Και θέλω να πω ένα “μπράβο!” σε όλους αυτούς που μπορεί να μη γίνουν σολίστες, να μη γίνουν ντίβες αλλά, αν είναι γυναίκες και ασχολούνται με τη μουσική, είναι σίγουρο πως θα νανουρίσουν καλύτερα τα παιδιά τους. Κι αν είναι άντρες, θα γίνουν καλύτεροι άνθρωποι! Κι ας μην γίνουν τελικά τραγουδιστές».
«Θυμάμαι πως κάθε φορά που μου ζητούσαν ένα μοτίβο, εγώ έγραφα τρία! Κάποιο από αυτά, ξεχώριζε από τα άλλα. Κι αυτό είναι το μυστικό μου για κάθε σύνθεσή μου που δεσπόζει των σημερινών εν πολλοίς ανούσιων μουσικών πεπραγμένων».
«Δεν πιστεύω πως υπάρχουν ατάλαντοι. Απαθείς, θα τους έλεγα. Κι αλίμονο σ’ αυτόν που δεν έχει πάθος για να υποστηρίξει την όποια, έστω και σκιώδη, ιδιαιτερότητα του. Η καλλιέργεια, από την άλλη, είναι απαραίτητη διαδικασία για να ανθοφορήσει η οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα. Θέλετε να την πείτε και ταλέντο; Φροντίστε να την αξιοποιήσετε, λοιπόν!».
«Φοβάμαι ότι γίνομαι γλαφυρός με το να επιμένω πως οι κορυφές των επιτευγμάτων μου έγιναν γιατί πείσμωνα να είμαι κάθε φορά “ο αμφισβητούμενος”. Σας εξομολογούμαι, ότι είμαι περήφανος για τον τρόπο που αντιγύρισα τις επιφυλάξεις διαφόρων, στην πορεία της ζωής μου».
«Παραμένω αισιόδοξος! Γιατί η δική μου η γενιά δοκιμάστηκε πολύ χειρότερα, από ότι δοκιμάζονται σήμερα κάποιοι κακομαθημένοι. Για μένα, δεν ήταν τόσο απλό να παίζω τη νύχτα στο καμπαρέ, με ματωμένα νύχια -γιατί έπαιζα από τις 9 το βράδυ, μέχρι τις 6:30 το πρωί- και μετά να πηγαίνω για να ανοίγω το εργαστήριο της Φυσικής, επειδή ήμουν επιμελητής στον Χόνδρο – έναν από τους καθηγητές στους οποίους οφείλω το πόσο αγάπησα τη φυσική, το πόσο καλά γράμματα έμαθα στο πανεπιστήμιο και πώς κατάφερα με αυτά, χωρίς καμία άλλη βοήθεια, να πάρω υποτροφία και το διδακτορικό μου».
«Υπάρχουν παιδιά που αγαπάνε και ξέρουν τραγούδια μου, περισσότερο και από μένα τον ίδιο που τα έγραψα! Πολλά από αυτά, εγώ δεν τα θυμάμαι καν. Και πώς θες να τα θυμάμαι, καλέ μου, όταν μέσα στην ίδια εβδομάδα έπρεπε να γράψω τη μουσική για μία ή δύο ταινίες, να γράψω σε ένα μεγάλο στούντιο έναν μεγάλο δίσκο και να κάνω ταυτόχρονα και μία θεατρική παράσταση; Κι όλα αυτά, γιατί δεν γινόταν αλλιώς! Πώς θα επιβιώναμε;».
«Την εποχή που έφτιαξα τον “Δρόμο”, πέσανε όλοι επάνω μου και μου έλεγαν: “Φτιάξε μας κι εμάς έναν Δρόμο”. Κι εγώ, πήγα και έκανα το “Ωροσκόπιο της αγάπης” με τον Δάκη. Τελείως άλλο άκρο. Λαϊκός ο “Δρόμος”, μοντέρνο το “Ωροσκόπιο”. Γιατί, βροντοφωνούσα και πίστευα -όπως και πιστεύω-, ότι κάθε μανιέρα είναι θνησιγενής. Κάνει ευκολότερα επιτυχία, γιατί ξεχωρίζει το είδος, ακολουθιέται ευκολότερα γιατί συνήθως είναι απλοϊκή, αντιγράφεται από πολλούς, αλλά στο τέλος σβήνει χωρίς να μπορεί κάποιος να κάνει κάτι. Γι’ αυτό και, κάθε φορά, το κάθε μου έργο, είχε άλλη ηχητική πρόταση– εννοώ ότι οι ενορχηστρώσεις ήταν άλλες, με άλλου είδους όργανα. Και, βέβαια, άλλου είδους τραγούδια. Και, πολλές φορές, με την έμπνευση που μου έδινε ένας διαφορετικός στιχουργός ή ένας διαφορετικός ποιητής».
«Η μουσική είναι μία! Όποιος προσπάθησε να την περιχαρακώσει σε στεγανά, τα στεγανά πλημμύρισαν και ευτυχώς πνίγηκε».
«Αν δεν ήταν ο έρωτας το κύριο στοιχείο της ζωής μου, δεν θα μπορούσε το χάος να τα ‘χει βρει με τη νύχτα και η νύχτα με το έρεβος. Κι εγώ, δεν θα ‘χα γράψει ούτε μία νότα. Ειλικρινά, δεν φαντάζομαι πώς μπορεί να έκανα κάτι, χωρίς έρωτα! Και, για να σας εκπλήξω, σας θυμίζω πως ο έρωτας, σύμφωνα με τη “Θεογονία” του Ησίοδου, κατάφερε να μονιάσει τη νύχτα με το χάος. Τέτοιον έρωτα, ναι, τον βρίσκω σώφρονα».
«Σας εξομολογούμαι πως είμαι πάρα πολύ ευτυχισμένος στη ζωή μου! Τα διαλείμματα της δυστυχίας μου, δεν είναι ακόμη ικανά».
«Στη βιολογική ωριμότητά μου πια, πέντε ώρες ύπνου καλύπτουν τις ανάγκες μου. Κρατάω ζηλότυπα ένα ημίωρο μεσημεριανής ξεκούρασης και λογαριάστε εσείς πόσος σπουδαίος χρόνος μου μένει για να κάνω αυτά που μέχρι τώρα δεν κατάφερα, έχοντας σαφή επίγνωση πως από αυτά θα με κρίνουν, από αυτά θα με επαινέσουν, από αυτά θα με κατακρίνουν».
«Ντρέπομαι να το πω, αλλά δεν φοβάμαι κάτι! Έχω πάντα στο μυαλό μου μία ρήση που λέει: “Και μια νικάει ο Διγενής και μια νικάει ο Χάρος”. Απ’ την άλλη μεριά, νομίζω ότι είναι στημένος ο αγώνας. Αλλά, το γεγονός ότι υπάρχει ο Διγενής και η αντρειά του, δίνει στο Χάρο ένα μάθημα!».
–Σήμερα, πόσων χρόνων αισθάνεστε; Αγέννητος! (γελάει). Με την ελπίδα ότι θα ξαναέχω μία καλή γέννα– γιατί στους γονιούς και στους δασκάλους μου οφείλω ό,τι έχω.
–Ο θάνατος δεν σας φοβίζει; Να ‘ξερες πόσο περισσότερο με φοβίζει η γέννηση…
–Γιατί το λέτε αυτό; Γιατί, από τη στιγμή που θα γεννηθείς, ένα είναι σίγουρο: Ότι, κάποια στιγμή, θα αντιμετωπίσεις το τέλος αυτής της περιπέτειας. Αλλά, από τη στιγμή που γεννιέσαι μέχρι τη στιγμή που θα γίνεις αυτό που εκ των υστέρων θα μπορεί να εκφράζεται, είναι τέτοια η μοναδικότητά του σε αυτό τον φτωχοπλανήτη, τον φτωχογαλιαξία, στην άκρη του δικού μας σύμπαντος, που είναι αστείο να το λέμε ή να το μετράμε.
** Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο της Λουκίλας Καρρέρ- Πλέσσα και του Μάκη Δελαπόρτα, τους οποίους ευχαριστούμε.
xatzigeorgiou@yahoo.com
Ελεύθερα, 13.10.2024
