Ο Μιχάλης Πετσάκης από την Κρήτη και η Χριστίνα Πιερή από την Κύπρο είναι δυο νέοι μουσικοί που προσεγγίζουν την παράδοση όχι ως κάτι στατικό αλλά ως έναν ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται και συνομιλεί με την εποχή μας. Οι δυο τους μαζί με μια ομάδα ταλαντούχων μουσικών παρουσιάζουν μια μοναδική συναυλία στην Αξιοθέα στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Φεστιβάλ του Πανεπιστημίου Κύπρου.

-Τι σας έφερε μαζί σ’ αυτή τη μουσική σύμπραξη;

Χ: Έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τη Κρήτη και τη μουσική της – μια αγάπη που κρατάει χρόνια. Τον Μιχάλη τον γνώριζα σαν μουσικό πολύ πριν με γνωρίσει αυτός. Πάντα τον εκτιμούσα και τον θαύμαζα αλλά δεν είχε τύχει να συστηθούμε. Φέτος λοιπόν έγινε η γνωριμία και γεννήθηκε η ιδέα μιας μουσικής συνεργασίας.

Μ: Η Χριστίνα μου είπε για ένα φεστιβάλ που γίνεται σ’ ένα υπέροχο χώρο στην παλιά Λευκωσία, στο αρχοντικό της οδού Αξιοθέας και με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να συνεργαστούμε για μια συναυλία εκεί. Φυσικά είπα ναι, με μεγάλη χαρά.

Χ: Η συναυλία γίνεται στο πλαίσιο του 27ου Πολιτιστικού Φεστιβάλ του Πανεπιστημίου Κύπρου – στο φεστιβάλ έχουν κατά καιρούς φιλοξενηθεί εξαίρετοι μουσικοί, θεατρικά και χορευτικά σχήματα από Κύπρο, Ελλάδα και εξωτερικό. Η Αξιοθέα είναι το καλλιτεχνικό μου σπίτι. Ήξερα πως ο Μιχάλης θα ταίριαζε εκεί. Κουβαλά ένα αέρα άλλης εποχής, μια αρχοντιά και μια σοβαρότητα σε αυτό που κάνει, μια αυθεντικότητα. Ξέρω πως δεν του αρέσει όταν τα λέω αυτά αλλά είναι η πραγματικότητα. Για μένα, τιμά τη μουσική παράδοση του τόπου του με τον καλύτερο τρόπο. Ταυτόχρονα δεν φοβάται το καινούργιο, διατηρώντας πάντα το σεβασμό προς αυτά που πήρε και έμαθε από τους παλιούς.

-Πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για τη μουσική;

Μ: Είχα τη τύχη να μεγαλώσω σε μια μουσική οικογένεια. Ο πατέρας μου ήταν μουσικός – λαουτιέρης και τραγουδιστής και η μητέρα μου αγαπούσε πολύ τη Κρητική μουσική. Μεγάλωνα σε ένα σπίτι γεμάτο μουσική, δεν μπορούσα κι εγώ να ξεφύγω από αυτό. 12-13 χρονών πήρα το λαούτο στα χέρια μου, χωρίς να το ξέρει ο πατέρας μου. Ήθελα μόνο να παίζω λαούτο…Ήμουν ταγμένος σ’ αυτό. Από 14 χρονών ξεκίνησα να παίζω επαγγελματικά και μετά τα 15 κατάλαβα πως μπορούσα πράγματι να τραγουδήσω. Έπειτα ήρθαν οι συνεργασίες με πάρα πολλούς Κρητικούς καλλιτέχνες, τόσο ζωντανά όσο και σε ηχογραφήσεις.

Χ: Και μένα η μουσική υπήρχε μέσα μου. Πρώτη μου δασκάλα η μάνα μου, η οποία τραγουδούσε πριν την εισβολή σε εκδηλώσεις στο χωριό μας, την Άσσια. Άκουσα πάρα πολλές φορές από συγχωριανούς και φίλους πως είχε μια φωνή σαν αηδόνι. Στο σπίτι, είχε θυμάμαι, ένα τετράδιο στο οποίο σημείωνε στίχους τραγουδιών που αγαπούσε κι ερχόταν έπειτα να μου τα μάθει κι εμένα. Και για μένα η μουσική ήταν μονόδρομος. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς αυτήν.

-Τι είναι αυτό που κάνει σήμερα την παραδοσιακή μουσική να ξεφεύγει από το φολκλόρ;

Μ: Στη Κρήτη η παραδοσιακή μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας – ένα πολύ ζωντανό κομμάτι. Γι’ αυτό και δεν υπήρχε ο κίνδυνος να καταλήξει σε κάτι φολκλόρ. Τη ζούμε καθημερινά – η μουσική είναι παντού, στις χαρές, στις λύπες μας, στις παρέες μας, παντού. Ποτέ δεν έγινε μουσειακό είδος ή μουσική για συγκεκριμένες μόνο περιστάσεις. Τα παιδιά στη Κρήτη, από μικρά κοπέλια βαφτίζονται σ’ αυτή. Ποτέ δεν κινδύνεψε να χαθεί επειδή αποτελούσε πάντα ένα πολύ σημαντικό μέρος της ταυτότητας μας.

Χ: Εδώ στη Κύπρο αντίθετα, ένιωσα κάποια στιγμή πως υπήρχε ο κίνδυνος η μουσική μας να καταλήξει σε κάτι μουσειακό. Ευτυχώς υπάρχουν άνθρωποι, όπως ο Μιχάλης Ττερλικκάς αλλά και άλλοι, οι οποίοι την κράτησαν ζωντανή και τη μετέδωσαν παραπέρα.

-Πώς πετυχαίνετε να γεφυρώνετε την παράδοση με το σήμερα και πως βλέπετε την ενασχόληση νέων μουσικών με την παραδοσιακή μουσική;

Μ: Κρατάς τη ρίζα που σου δόθηκε από παλιά αλλά ταυτόχρονα επιτρέπεις να ξεπεταχτούν νέα βλαστάρια. Η παράδοση είναι τόσο δυνατή που δεν φοβάται το καινούργιο.

Χ: Ο Μιχάλης είχε πει σε μια παλαιότερη συνέντευξη του πριν κάποια χρόνια – στο σπίτι μας ακούγαμε όλη την καλή Κρητική μουσική. Εγώ θα το ανοίξω κάπως – όταν το νέο γίνεται με σωστό τρόπο και με σεβασμό σε αυτό που υπήρξε, τότε το κατατάσσω στην καλή μουσική – και την καλή μουσική την αγκαλιάζουμε όλοι οι καλλιτέχνες. Χαιρόμαστε που οι νέοι ασχολούνται όλο και περισσότερο με τη παράδοση, τόσο εδώ όσο και στη Κρήτη. Εδώ ειδικά παρατηρώ μια άνθηση κι ένα αυξημένο ενδιαφέρον για τη παράδοση και σ’ αυτό νομίζω πως συνέβαλε ο ερχομός πίσω στη Κύπρο, μουσικών μας, που σπούδασαν παραδοσιακή μουσική στην Ελλάδα καθώς και η λειτουργία των μουσικών σχολείων.

Μ: Είναι χαρά να βλέπεις τους νέους να γοητεύονται με τη παράδοση και να θέλουν να την υπηρετήσουν. Σε κάνει να νιώθεις αισιόδοξος πως θα υπάρχει συνέχεια και πως ο τόπος δεν κινδυνεύει να χάσει τη ταυτότητα του. Σημαίνει πως ξέρεις ποιος είσαι και κρατάς την ουσία χωρίς να αφήσεις τα ξενόφερτα στοιχεία να σε αλλοιώσουν σε σημείο παραμόρφωσης.

-Με τι άλλο ασχολείστε εκτός από τη μουσική;

Χ: Ο Μιχάλης είναι ξεκάθαρα μουσικός και ζει από τη μουσική του. Εγώ από την άλλη είμαι διάφορα πράγματα. Είμαι νηπιαγωγός, τραγουδώ επαγγελματικά από τα 18 μου χρόνια κι έχω τελειώσει και θέατρο. Από τα φοιτητικά μου χρόνια είμαι μέλος του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. (Θεατρικό Εργαστήρι Πανεπιστημίου Κύπρου) και πνευματικό παιδί του ιδρυτή του, Μιχάλη Πιερή. Ο δάσκαλος μας δεν είναι πλέον μαζί μας αλλά ελπίζω οι καλλιτεχνικές μας επιλογές να τον κάνουν περήφανο, όπου κι αν βρίσκεται τώρα. Αυτή τη στιγμή παίζουμε στην Αξιοθέα, τις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Μιχάλη Πιερή και σκηνοθεσία Παναγιώτη Λάρκου.

-Τι περιλαμβάνει η συναυλία σας στην Αξιοθέα;

Στο πρόγραμμα θ’ ακουστούν παραδοσιακά κομμάτια από Κρήτη, Κύπρο αλλά και άλλα μέρη της Ελλάδας. Ταυτόχρονα θα υπάρχουν και κομμάτια που δεν είναι απαραίτητα παραδοσιακά αλλά συνομιλούν με την παράδοση και το μέσα μας. Οι πατρίδες της ψυχής μας, αυτό είναι οι μουσικές που αγαπάμε.