Μια σειρά με φωτογραφίες μνημείων της Κύπρου, κυρίως από τα κατεχόμενα, τα οποία έχουν υποστεί ζημιές, παρουσιάζει σε μια διαδικτυακή έκθεση στο Μουσείο Σεβέρη ο Τουρκοκύπριος Βεϊσί Σογιέρ. «Θέλω πραγματικά να προειδοποιήσω τον κυπριακό λαό ότι η κληρονομιά μας έχει διαβρωθεί μεθοδικά» δηλώνει.
Ο Βεϊσί Σογιέρ γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1952 και σήμερα ζει στο κατεχόμενο Κιόνελι. Φαρμακοποιός στο επάγγελμα, ήταν ο πρώτος Τουρκοκύπριος φωτογράφος στον οποίο απονεμήθηκε ο τίτλος AFIAP και έχει λάβει πολλά βραβεία για το έργο του μέχρι σήμερα. Έχει κάνει πολλές εκθέσεις και έχει εργαστεί ως φωτορεπόρτερ για πολλά περιοδικά. Παντρεμένος και με δύο ενήλικα παιδιά, ο Σογιέρ διδάσκει την τέχνη της Φωτογραφίας.
Από τις 9 Σεπτεμβρίου το Μουσείο Κώστα και Ρίτας Σεβέρη CVAR παρουσιάζει διαδικτυακά την έκθεση του Βεϊσί Σογιέρ με τίτλο «Μνημεία». Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες από τη δεκαετία του 1990 στις οποίες απεικονίζονται μνημεία από όλη την Κύπρο. Τα περισσότερα από αυτά είναι στα κατεχόμενα τα οποία έχουν υποστεί ζημιές. Ανάμεσά τους η Παναγία Αφέντρικα, η Παναγία Κανακαριά, ο Απόστολος Βαρνάβας, η εκκλησία του αγίου Φίλωνα και άλλα.
Πώς όμως ξεκίνησε το ενδιαφέρον του γι’ αυτά τα μνημεία; Όπως εξηγεί ο ίδιος στον «Φιλελεύθερο», όταν αποφοίτησε το 1976 από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού και επέστρεψε στην Κύπρο η καταστροφή του πολέμου του 1974 ήταν ακόμα ορατή.
«Αυτές οι πρώτες μου εμπειρίες στο νησί με ώθησαν να καταγράψω την τρομερή κατάσταση των μνημείων που επλήγησαν από τον πόλεμο. Οι πρώτες εικόνες ήταν του 1979 και αργότερα ασχολήθηκα με τη φωτογραφία για να κάνω τέχνη και τεκμηρίωση. Μία από τις πρωταρχικές εικόνες της τεκμηρίωσης ήταν η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Τραχώνι, την οποία χρησιμοποίησα ως φωτογραφία εξωφύλλου τής on-line έκθεσης. Τα ιστορικά μνημεία, τα κάστρα και πολλά άλλα ήταν σε κατάσταση ερείπωσης. Ιδιαίτερα οι ορθόδοξες εκκλησίες είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές. Οι πόλεμοι προκαλούν βαρύ φόρο αίματος σε ανθρώπους και χώρες, ιδιαίτερα σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, όταν οι στρατοί εισβολής καταστρέφουν ανελέητα ό,τι βρεθεί στον δρόμο τους. Οι ζημιές στους πολιτιστικούς και ιστορικούς χώρους γίνονται μόνιμες. Αυτό συνέβη το 1974, όταν ο τουρκικός στρατός σάρωσε ό,τι εμπόδιζε τις ορδές του να προελάσουν».
Στις εξορμήσεις του με στόχο να φωτογραφίσει τα κατεστραμμένα μνημεία, ο Τουρκοκύπριος φωτογράφος θυμάται πως, όταν είχε προσπαθήσει να καταγράψει τέτοιες εικόνες στο Λευκόνοικο και την Άσσια, είχε συλληφθεί από την τοπική Αστυνομία που είχε προσπαθήσει να κατασχέσει τη φωτογραφική του μηχανή και τα φιλμ. «Οι Αρχές τότε ανησυχούσαν πολύ ότι οι εικόνες αυτές θα είχαν απήχηση σε ένα διεθνές κοινό και θα ευαισθητοποιούσαν την κοινή γνώμη για την καταστροφή. Θέλω πραγματικά να προειδοποιήσω τον κυπριακό λαό ότι η κληρονομιά μας έχει διαβρωθεί μεθοδικά. Η έκθεσή μου στο Μουσείο CVAR μπορεί να λειτουργήσει ως ένα κάλεσμα για αφύπνιση», σχολιάζει.
«Όσον αφορά τη διοίκηση της βόρειας Κύπρου, δεν έχει καμία χρηματοδότηση ούτε για τη συντήρηση και ανακαίνιση των δικών της πολιτιστικών μνημείων ούτε για τα εγκαταλελειμμένα πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία των εκτοπισμένων λόγω του πολέμου Ελληνοκυπρίων. Το μόνο που κάνουν είναι να ζητούν από τα Ηνωμένα Έθνη ή την ΕΕ ή την Τουρκία να προσφέρουν οικονομική βοήθεια και δωρεές για να κάνουν μια επιφανειακή συντήρηση, μόνο και μόνο για να ανακουφιστούν από την πίεση που τους ασκεί η διεθνής κοινότητα», σημειώνει.
Ο Βεϊσί Σογιέρ ασχολείται πολλά χρόνια με την τέχνη της φωτογραφίας και της ζωγραφικής. Με μια κάμερα στο χέρι, έχει καταγράψει εικόνες από την Κύπρο, την Τουρκία και ευρωπαϊκές χώρες από το 1989. Όλο αυτό το υλικό είναι φυλαγμένο στο αρχείο του. Στη συλλογή του περιλαμβάνονται τοπία, πορτρέτα και μνημεία από την Κύπρο.
Κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι η διατήρηση αυτών των εικόνων-θησαυρών στο σπίτι του δεν θα βοηθούσε στην προώθηση της ευαισθητοποίησης σε καμία από τις τρεις ενότητες, έτσι επικοινώνησε με τον Νίκο Καρανίκη, ο οποίος γνώριζε για το αρχείο του, για να τον συστήσει στο μουσείο CVAR. Αφού συναντήθηκε με τη Ρίτα Σεβέρη, αποφάσισε να δωρίσει στο μουσείο τις φωτογραφίες που αφορούν την Κύπρο. «Πιστεύω ότι το αρχείο μου βρήκε τη θέση που του αρμόζει στο CVAR και στους ελεύθερους χώρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπάρχουν φωτογραφίες τέχνης και φωτογραφίες ντοκιμαντέρ. Τα πορτρέτα και τα τοπία εκτέθηκαν σε προηγούμενες δράσεις. Ευχαριστώ το CVAR που προωθεί τη φωτογραφία μου με εκθέσεις και έρευνες» λέει.
Στο ερώτημα πώς είναι η πολιτική κατάσταση σήμερα στα κατεχόμενα, ο ίδιος εξηγεί: «Η πολιτική κατάσταση στη βόρεια Κύπρο είναι τρομερή. Η οικονομία είναι αναποτελεσματική λόγω της φθίνουσας αξίας της τουρκικής λίρας. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές στα εισοδήματα των κοινωνικών τάξεων. Λόγω του πληθωρισμού, η συνεχής εξάντληση της αγοραστικής δύναμης έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση των τιμών. Υπάρχει ακραία ρύπανση παντού. Απόλυτη εξάρτηση από την Τουρκία σε ενέργεια, νερό, διαγωνισμούς, επικοινωνία, ταξίδια και μισθούς. Όλες αυτές οι ελλείψεις οφείλονται στους ανίκανους πολιτικούς και τα κόμματά τους. Η διοίκηση στη βόρεια Κύπρο είναι ένα υποταγμένο καθεστώς στην πολιτική της Τουρκίας. Οι Τ/Κ πολιτικοί, κυρίως η διοίκηση, έχουν προδώσει τον ίδιο τους τον λαό, τους πραγματικούς Κύπριους. Η χειρότερη δράση τους ήταν η σκόπιμη χορήγηση παράνομων πολιτογραφ΄γσεων στη λεγόμενη ΤΔΒΚ. Η πολιτική της Τουρκίας ήταν να αλλάξει το δημογραφικό χαρακτήρα της βόρειας Κύπρου και αυτό το πέτυχαν με τη βοήθεια των διεφθαρμένων, καταχραστών και υποκριτών τοπικών πολιτικών και των αναξιόπιστων κομμάτων τους. Οι παράνομοι έποικοι αποτελούν την πλειοψηφία στη βόρεια Κύπρο. Αυτό θα κάνει τα πράγματα χειρότερα όταν έρθει η ώρα των εκλογών. Αυτή τη στιγμή η κοινωνία μας περνάει μια υποβαθμισμένη περίοδο. Το αναποτελεσματικό σύστημα προκαλεί νεποτισμό, παρανομία και εκτεταμένη εγκληματικότητα κάθε είδους».
Σε ό,τι αφορά τη δική του οπτική για την κατάσταση στον τόπο, απαντά πως δεν είναι αισιόδοξος για το μέλλον της Κύπρου. «Τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα αν οι δύο κοινότητες αρχίσουν να εργάζονται για ένα κοινό μέλλον με κοινούς στόχους, συνεχή ανταλλαγή ιδεών. Θα πρέπει να διαμορφωθεί μια δίγλωσση γλωσσική εκπαίδευση».
- Λευκωσία, Μουσείο CVAR. Η έκθεση με τίτλο «Μνημεία» του Τουρκοκύπριου φωτογράφου Veysi Soyer παρουσιάζεται διαδικτυακά στην ιστοσελίδα του μουσείου CVAR.
