Η ερμηνεύτρια, σε μια εξομολόγηση ψυχής, για όσα την καθόρισαν και όλα αυτά που την εμπνέουν σήμερα.
Με αφορμή τους υπέροχους -άλλοτε εσωστρεφείς κι άλλοτε εξωστρεφείς- στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου από τη νέα δισκογραφική δουλειά, σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη, μίας από τις πιο αγαπημένες -και κλασικές πια- ερμηνεύτριες του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού, «βουτάμε» μαζί της στα πιο ενδόμυχα του τρόπου σκέψης και της ψυχής της, σα να κάναμε συνακρόαση όλα τα «μαγικά» τραγούδια του «Κάτι καίγεται».
«…Κάτι καίγεται
μεγάλη η λίστα
αυτό που έρχεται
αλλάζει πίστα…».
(«Κάτι καίγεται»)
–Ήσουν πάντοτε έτοιμη στις μεγάλες αλλαγές που -αναπόφευκτα- συνέβησαν στη διάρκεια της ζωή σου; Γενικά, είμαι ένας άνθρωπος που δεν του αρέσουν πολύ οι εκπλήξεις. Με φοβίζουν, τις περισσότερες φορές. Ωστόσο, ενώ δεν μου αρέσουν οι εκπλήξεις, είμαι αεικίνητη, δεν θέλω να επαναλαμβάνω τα ίδια ως καλλιτέχνης – πιστεύω στην αλλαγή, εκ πεποιθήσεως· ταυτίζομαι με την αλλαγή και ψυχικά, αλλά και ιδεολογικά. Παρότι, λοιπόν, έχω πάντα έναν δισταγμό ως προς την έκπληξη, αυτός ο δισταγμός ποτέ δεν κερδίζει – κερδίζει η διάθεσή μου να πάω παρακάτω, να προχωρήσω, να μάθω κι άλλα, να εξελιχθώ. Επίσης, είμαι ένας άνθρωπος που «πάσχει» από άγνοια κινδύνου, σε πολλά θέματα. Αλλά αυτή η άγνοια κινδύνου, επειδή είμαι καλλιτέχνης, με βοηθάει πάρα πολύ στην πορεία γιατί λέω «ό,τι είναι να γίνει θα γίνει, πάμε να το κάνουμε!». Κι αυτό είναι πολύ βοηθητικό για την δική μας δουλειά, γιατί δεν μπαίνουν στεγανά. Άλλωστε, είναι πολλά ακόμη αυτά που θέλουμε να «πούμε» με τον Θέμη και τον Γεράσιμο και θα ‘μασταν ανόητοι αν βάζαμε «ταβάνι», αν λέγαμε πως «τα είπαμε όλα» ή «τα είδαμε ήδη όλα». Επομένως, όλα αυτά που σου ανέφερα προηγουμένως, είναι βοηθητικά όταν είσαι καλλιτέχνης, σε εξελίσσουν.
–Ποια ήταν εκείνη η στιγμή που χωρίζει τη ζωή σου σε «πριν» και «μετά», αυτή με την οποία «άλλαξες πίστα», όπως γράφει και ο Γεράσιμος; Θα στο εξηγήσω με βάση τους δίσκους μας. Η πρώτη μεγάλη αλλαγή ζωής συνέβη όταν βγάλαμε το «Μέχρι το τέλος» που είναι ουσιαστικά και η έναρξη της «τριάδας», αλλά και η περίοδος που ξεκίνησα να ζω μόνη μου και να λέω πως «είμαι τραγουδίστρια». Μετά, ακόμη πιο καθοριστική στιγμή, ήταν οι «Μέρες του φωτός», του 2012. Αν το σκεφτείς συλλογικά, το 2007 ξεκίνησε η μεγάλη κρίση, άρχισε να γίνεται αυτό που δεν ξέραμε μέχρι χθες πώς θα ‘ναι, είδαμε τι είναι η Χρυσή Αυγή, τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα – πράγματα, για τη γενιά μας, εξωφρενικά τραυματικά. Εμείς, εκείνη την περίοδο, ψάχναμε να βρούμε τι θα μας φέρει σε συνοχή με τους άλλους ανθρώπους και πώς θα γίνει η ένταξη σε μια συλλογικότητα. Επόμενο κομβικό σημείο έρχεται το 2015, όταν βγάλαμε την «Βαβέλ», που είναι η εποχή με το δημοψήφισμα -και όλα όσα ζήσαμε τότε-, αλλά κομβική και για μένα, στην προσωπική μου ζωή· είχα μια πολύ σοβαρή περιπέτεια υγείας, είχα μείνει εκτός δουλειάς και ξαναγύρισα για την «Βαβέλ». Τώρα, το «Κάτι καίγεται», είναι επίσης μια σημαντική δουλειά για την ζωή μας. Γενικά, ενώ το ρεπερτόριό μας δεν είναι εύκολο, κατάφερε να κάνει το πέρασμα σε έναν πιο mainstream δρόμο, επειδή ακριβώς εμπεριέχει ένα συλλογικό τραύμα, αλλά και την ανάγκη για λύση όλων αυτών των συλλογικών τραυμάτων. Πιστεύω δε πως ο λόγος που ανοιχτήκαμε και ανανεώσαμε στην πορεία και το κοινό μας είναι γιατί μας νοιάζει -μέσα από το ρεπερτόριο μας και μέσα από αυτό που παράγουμε- να αγκαλιάζουμε και να ανακουφίζουμε αυτό το συλλογικό τραύμα που σου ανέφερα προηγουμένως, το οποίο όμως εκφράζεται και προσωπικά. Αυτό που «αλλάζει πίστα», επομένως, είναι η πραγματικότητα αλλά και τα δικά μας κότσια απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, ώστε εκεί που δεν μας αρέσει να την φτύνουμε… Δεν το λέω τυχαία ότι «εγώ έγινα τραγουδίστρια για να πω τα τραγούδια των παιδιών» – το εννοώ με όλη μου την ψυχή!
«…Ήρθαμε μόνο μια φορά
κι άλλοι θα πάρουνε σειρά,
δεν ζούμε αμέτρητες ζωές,
ακούμπησε στον ώμο μου
κι αγάπα με όπως θες…».
(«Θες δε θες»)
–Η αισιοδοξία αποτελεί βασικό συστατικό πια της ζωής σου; Ο Γεράσιμος έγραψε αυτό το τραγούδι, γιατί θεώρησε πως αυτό είναι το απόλυτα Y.O.L.O. τραγούδι – εγώ, όμως, δεν το «διάβασα» έτσι στην αρχή, αλλά ως αποδοχή μιας κατάστασης που δεν είναι αυτή που θέλεις. Όσο περνάει ο καιρός και παίζουμε το τραγούδι στα live μας, καταλαβαίνω πως και ο κόσμος το αντιλαμβανόταν με τη λογική που το έγραψε ο Γεράσιμος κι έτσι άρχισα κι εγώ να το «βλέπω» ως ένα χαρούμενο, εξωστρεφές τραγούδι– αυτό που ούτως ή άλλως «φέρει», δηλαδή. Σε ό,τι αφορά σ’ αυτό που με ρώτησες, ναι, είμαι φύσει πολύ αισιόδοξη. Γιατί δεν μπορείς να ζήσεις αλλιώς! Η αισιοδοξία είναι ο μόνος τρόπος επιβίωσης. Δεν θα μπορούσα, εξάλλου, να έχω και την συγκεκριμένη πολιτική θέση -που δεν την κρύβω-, να την παλεύω, να την υπερασπίζομαι, αν δεν ήμουν αισιόδοξη. Αλλιώς θα έλεγα πως «τίποτα δεν αλλάζει, αποδέξου το, προχώρα!».
–Ανέκαθεν ήσουν τόσο αισιόδοξη; Ναι. Κι αυτό το έμαθα απ’ τους γονείς μου. Μπορεί να είχαν συμβεί πολλά στην διάρκεια της μέρας, αλλά το βράδυ κατεβαίναμε όλοι στην πυλωτή, ψήναμε φαγητό να φάμε κι ήμασταν καλά. Καμιά φορά, κι άντρας μου μου λέει: «Πριν από δέκα λεπτά δεν ήσουν στενοχωρημένη; Πώς άλλαξες;». Δεν είναι κυκλοθυμία αυτό, αλλά είναι η αίσθηση πως υπάρχει ένας μόνος δρόμος, κι αυτός είναι να ψάξεις να βρεις την χαρά μέσα στα πράγματα. Ακόμη και στα πιο σκατένια.
–Υπάρχουν και φορές που νιώθεις την ανάγκη να βουτήξεις στην μελαγχολία σου, ίσως για να αναθεωρήσεις κάποια πράγματα, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά πόσο ωραία είναι η ζωή; Έχω μελαγχολικές τάσεις, αλλά, όχι, δεν είμαι ένας άνθρωπος μελαγχολικός. Είμαι αυτή που θα πει: «Έλα, σήκω, προχώρα!».
«…Σε ένα τυχαίο υπόστεγο
στριμώχνονται κοπάδι,
δεν το κουνούν για πουθενά
τα σύννεφα κοιτάζουν
και κουβεντιάζουν σιγανά
για όσα τους τρομάζουν…».
(«Υπόστεγο»)
–Τι είναι αυτό που σε τρομάζει σήμερα στον κόσμο, στους ανθρώπους γύρω μας, σε πράξεις, σε συμπεριφορές ίσως; Τι δεν με τρομάζει, θα έπρεπε να με ρωτούσες. Με τρομάζουν πολλά! Παρότι θέλω να πιστεύω στους ανθρώπους, είναι τρομακτικό με το τι έρχεσαι αντιμέτωπος πολλές φορές, πόσες απογοητεύσεις βιώνεις, τι αντιμετωπίζεις ως συμπεριφορές, αλλά και τι συμβαίνει στον κόσμο μας το οποίο προέρχεται από τους ίδιους τους ανθρώπους. Αυτό που πιστεύω πιο πολύ -που είναι οι άνθρωποι-, είναι αυτοί που με τρομάζουν κιόλας. Αλλά η αισιοδοξία μου λέει πως, ίσως, όλο αυτό κάνει εν τέλει τους ανθρώπους να γυρίσουν σε κάτι πιο αληθινό…
«…Εσύ… Τα πάντα εσύ!
Ο παντοκράτορας του κόσμου…».
(«Τα πάντα εσύ»)
&
«…Θέλω να γίνω η συντριβή σου
που όλη μέρα θα τη βρίζεις
και στον ύπνο σου
για ‘κείνη θα δακρύζεις…».
(«Θέλω να είμαι»)
-Έχεις φτάσει κι εσύ στις ακρότητες των στίχων του Γεράσιμου, στα ερωτικά σου; Όχι. Και εύχομαι να μη φτάσω (γελάει). Κι αυτό είναι, επίσης, κάτι που έχω κληρονομήσει από τη μητέρα μου, από το προσωπικό της παράδειγμα σε εμένα και στις αδελφές μου, πως «σας αξίζει το καλύτερο! Κι όταν δεν έρχεται το καλύτερο, τότε δεν είναι για εσάς, φύγετε απ’ αυτό!». Αυτό το είχα πάντα μέσα στο κεφάλι μου– και ως αυτοπροστασία και ως αίσθημα επιβίωσης. Δεν σημαίνει πως δεν έχω στενοχωρεθεί, πως δεν έχω πονέσει, πως δεν έχω πληγωθεί, αλλά το σύνολο της συμπεριφοράς μου λέει «σήκω τώρα, γιατί έχεις κι άλλα πράγματα να κάνεις σ’ αυτή τη ζωή!».
«…Αφού είστε εύθραυστοι και σπάτε
τι πάτε κι αγαπάτε;».
(«Έσπασε»)
-Στίχος και ταυτόχρονα ερώτημα… Νομίζεις πως, μεγαλώνοντας, γίνεσαι πιο εύθραυστη στη ζωή σου, αντί να σκληραίνεις, αντί να εκλογικεύεις πράγματα; Δεν νομίζω πως έχω αλλάξει και πάρα πολύ, μεγαλώνοντας. Επαναλαμβάνω, πολλές φορές, τις «βλακείες» που με στεναχωρούν, που με φέρνουν σε δύσκολη θέση – ξεχνάω και ξανακάνω το ίδιο πράγμα, το οποίο θα με οδηγήσει στο ίδιο σημείο πάλι: Πάλι να ταλαιπωρηθώ, πάλι να πληγωθώ. Όμως, έχω πια μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με το παρελθόν: Το συνειδητοποιώ πολύ πιο γρήγορα αυτό, σχεδόν κατευθείαν. Ενώ, παλαιότερα, μπορεί και να μου έπαιρνε χρόνια για να καταλάβω ότι αυτό που έκανα είναι ένα pattern, ένα μοτίβο, που επαναλαμβάνεται. Αυτό είναι, αν μη τι άλλο, μια πρόοδος… (χαμογελάει).
«…Ο αδερφός μου
όσο δικός μου
είναι και ξένος μου,
είναι άγνωστός μου
είναι εχθρός μου
κι αγαπημένος μου…».
(«Ο αδελφός μου»)
–Πώς έχεις στο μυαλό σου την έννοια της οικογένειας; Οικογένεια αισθάνομαι τον ιδεολογικό χώρο που ανήκω, οικογένεια αισθάνομαι τους ανθρώπους που αγαπάω– τον άντρα μου, τον στενό πυρήνα της οικογένειάς μου, τους φίλους μου. Οικογένεια, για μένα, είναι ο τόπος που θέλω να κατοικώ. Έχω προσπαθήσει, το ‘χω παλέψει, έχω δουλέψει γι’ αυτό, έχω κάνει πολλές φορές πίσω κι έχω δώσει τον χώρο που χρειάζεται μια τέτοια πεποίθηση οικογένειας. Γιατί δεν είναι εύκολο να θες να φτιάχνεις οικογένειες… Αλλά, εγώ πιστεύω στις οικογένειες, με όλο μου το είναι! Λατρεύω π.χ. τα αδέλφια μου γιατί τα ίδια είναι καταπληκτικά άτομα, όχι γιατί έχουμε το ίδιο αίμα – με αυτή την έννοια το λέω.
«…Κι έμαθα έτσι το καλό
πώς δουλεύουν οι κανόνες
τι είναι τα “παρακαλώ”
τα “λυπάμαι” κι οι συγνώμες…».
(«Το μπάλωμα»)
–Ποια είναι η δική σου σχέση με τους «κανόνες»; Δεν είχα ποτέ ιδιαίτερη σχέση με τους κανόνες. Τους σέβομαι όταν εξυπηρετούν τον άνθρωπο και τον βοηθούν στο να συνυπάρχει με τους άλλους. Τους κανόνες, όμως, επιβολής και εξουσίας, δεν τους σέβομαι καθόλου.
–Σε χαροποιεί η μεγάλη επιτυχία που έχει το συγκεκριμένο τραγούδι, που ουσιαστικά έγινε το «όχημα» του νέου σας δίσκου; Όταν φτιάχναμε το «Μπάλωμα» το λατρεύαμε εξαρχής, αλλά δεν φανταζόμασταν ότι θα αρέσει τόσο πολύ και θα χαίρει τέτοιας αποδοχής από τον κόσμο. Κι είναι ένα κομμάτι που έχει αγαπηθεί από ένα πολύ μεγάλο φάσμα ακροατών – αυτό είναι φοβερά συγκινητικό. Ακόμη και από νέους ανθρώπους, που δεν γνώριζαν προηγουμένως την δουλειά μας.
«…Μα ο χρόνος – αχ ο χρόνος…».
(«Καύκασος»)
–Ποια είναι η σχέση σου με τον χρόνο; Είναι ok η σχέση μου μαζί του. Το να περνάει ο χρόνος σημαίνει ότι είσαι ζωντανός και προχωράς, αλλά -θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σου- κάπως μου φαίνεται παράξενο ότι τώρα είμαι 41 ετών. Κάπως μου φαίνεται περίεργο, σα να είναι μια ηλικία που δεν ταιριάζει ακριβώς με το πώς αισθάνομαι. Γιατί αισθάνομαι σαν τώρα να ξεκινάω τη ζωή μου! Από την άλλη, μεγαλώνοντας, σκέφτεσαι πως «αυτά που ξέρω τώρα, τι ωραία θα ‘ταν να τα ήξερα πριν από δέκα χρόνια». Αισθάνομαι, δηλαδή, ότι έχασα χρόνο στο παρελθόν -αρκετό πόνο κι αρκετό «σκοτάδι»- για πράγματα που δεν είχαν κανένα νόημα, που δεν υπήρχε κανένας λόγος να τα περάσω. Και σήμερα λέω: «Κοίτα να δεις! Ανησυχούσες για πράγματα που δεν είχαν τελικά την αξία που τους έδινες εσύ!». Δεν μπορώ, όμως, να είμαι αχάριστη, γιατί αισθάνομαι πως αξιοποίησα στο έπακρο τα χρόνια που πέρασαν, «έχτισα» μια διαδρομή και ένα περιβάλλον για να ζήσω, που με αντιπροσωπεύει, που με ολοκληρώνει, αλλά και σχέσεις ζωής για τις οποίες είμαι πολύ περήφανη. Οπότε, αν δεν είχαν περάσει τα χρόνια, όλα αυτά δεν θα μου είχαν συμβεί… Ευγνωμονώ το χρόνο που μου δόθηκε λοιπόν, το χρόνο που πέρασε, που μ’ έφερε σ’ αυτό που είμαι τώρα.
«…Μα θα ‘ρθει η Άνοιξη
σαν φλόγα αναπόδραστη
θα γίνει ανάμνηση
αυτός ο Χειμώνας…».
(«Αυτός ο Χειμώνας»)
–Τι συμβολίζει για σένα η Άνοιξη; Πρέπει να σου πω πως όταν γράφτηκε αυτό το τραγούδι δεν μπορούσα καθόλου να συνδεθώ μαζί του, στην αρχή. Ενώ ήταν ένα κομμάτι που λάτρευε και ο Θέμης και ο Γεράσιμος. Μέχρι που άκουσα τον Γεράσιμο να το τραγουδάει μέσα στο studio – κι ήταν σα να αποκαλύφθηκε αυτή η αισιοδοξία κι αυτή η δύναμη που έχει αυτό το τραγούδι. Και τώρα είναι ένα από τα αγαπημένα μου… Η «Άνοιξη» είναι συμβολική. Κι ο «Χειμώνας» θα μείνει πίσω. Έτσι το βλέπω. Ως φύσει αισιόδοξος άνθρωπος που είμαι…
- Info: Ο νέος δίσκος της Νατάσσας Μποφίλιου, του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και του Θέμη Καραμουρατίδη, «Κάτι καίγεται», κυκλοφορεί από την Cobalt Music. Διεύθυνση Παραγωγής: Χρήστος Κορτσέλης. Ενορχηστρώσεις: Θέμης Καραμουρατίδης. Η Νατάσσα θα βρίσκεται για εμφανίσεις και στην Κύπρο, στη Λεμεσό και στη Λευκωσία, στις 13/9 και 14/9 αντίστοιχα. Περισσότερες πληροφορίες και στην ιστοσελίδα της.
DOWNTOWN, 4.8.2024
