Η καταξιωμένη Ρουμάνα ηθοποιός εξηγεί γιατί οι συμπατριώτες της τρέφουν βαθιά εκτίμηση για τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες
Είχε μόλις τελειώσει το λύκειο, το 2005, όταν κλήθηκε να ενσαρκώσει την έφηβη πρωταγωνίστρια στο κλειστοφοβικό θεατρικό έργο του Γκαμπριέλ Πιντιλέι «Elevator». Η επιτυχία της παράστασης και αργότερα της κινηματογραφικής της μεταφοράς ώθησε το νεαρό κορίτσι από το Βουκουρέστι να αφοσιωθεί στην υποκριτική. Σπούδασε στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Θεάτρου και Κινηματογράφου Ι.Λ. Καρατζιάλε κι ο δρόμος είχε ανοίξει για μια αξιόλογη διαδρομή με πολλές διακρίσεις σε θέατρο, τηλεόραση και κινηματογράφο, λαμβάνοντας μέρος και σε διεθνείς παραγωγές όπως το «Θεώρημα Μηδέν» του Τέρι Γκίλιαμ και το «A Good Man» του Κεόνι Γουάξμαν, με τον Στίβεν Σιγκάλ. Έμπειρη και καταξιωμένη ηθοποιός πια, η Ιουλία Βέρντες ενσαρκώνει την Ωραία Ελένη στον Ορέστη του Ευριπίδη, που σκηνοθετεί για το Θέατρο Tony Bulandra από το Τιργκόβιστε της Βλαχίας, ο Γιάννης Παρασκευόπουλος. Ενόψει της έλευσης της παραγωγής στην Κύπρο, για να ανοίξει το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, συζητάμε με τη Ρουμάνα ηθοποιό για την πρόσληψη του αρχαίου δράματος στη χώρα της, τη δική της προσέγγιση πάνω στον ρόλο της Ελένης και τις παραμέτρους της συνεργασίας αυτής με τον Έλληνα σκηνοθέτη, ο οποίος εστιάζει στο στοιχείο της αιώρησης.
–Με ποιον τρόπο επικεντρώνεται αυτή η πρόταση στο κεντρικό στοιχείο του μετέωρου; Υπάρχει ένα κοινό στοιχείο που διατρέχει ολόκληρη την παράσταση και αφορά κάθε ξεχωριστό χαρακτήρα, δηλαδή την κατάσταση της αιώρησης μεταξύ δύο κόσμων, δύο καταστάσεων, δύο πραγμάτων, δύο αποφάσεων, δύο συνθηκών. Στην περίπτωση του Ορέστη, είναι μεταξύ της τρέλας και της λογικής, της ζωής και του θανάτου. Αυτό είναι επίσης το προπατορικό αμάρτημα του έθνους τους: ο Τάνταλος που κινείται μεταξύ ουρανού και γης κουβαλώντας έναν τεράστιο ογκόλιθο.
–Πώς θα περιγράφατε την εμπειρία της συνεργασίας με τον σκηνοθέτη Γιάννη Παρασκευόπουλο; Βγήκε πολύ φυσικά. Ήταν εξαιρετικά προετοιμασμένος και μας καθοδήγησε με ξεκάθαρο όραμα. Παρά το γεγονός ότι οι πρόβες ήταν στα αγγλικά, νομίζω ότι κατορθώσαμε να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά, αναλύοντας τα νοήματα του έργου και τις ιστορίες πίσω από τις γραμμές. Ο Γιάννης είχε την υπομονή να μας εισαγάγει στην ελληνική τραγωδία, να την εξηγήσει με σύγχρονους όρους ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το πλαίσιο, τους χαρακτήρες και την ιδέα του Χορού και τη δύναμή του.
–Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε ως προς την ενσάρκωση της Ωραίας Ελένης; Είναι ένας καθοριστικός χαρακτήρας στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Όλοι έχουν μια ισχυρή εικόνα ή άποψη για αυτήν. Έχει υπάρξει κεντρική φιγούρα σε αμέτρητες ιστορίες και θρύλους. Η Ελένη απεικονίζεται συχνά με τρόπο που επιβάλλει μια σχεδόν στερεοτυπική άποψη του χαρακτήρα της. Προσπάθησα να ξεχάσω όλα όσα ήξερα για εκείνη και ν’ αρχίσω να χτίζω μια νέα Ελένη που δεν είχα συναντήσει ποτέ πριν. Το ενδιαφέρον ήταν η ιδέα της αποσύνδεσης από τον Χορό. Κάθε χαρακτήρας αποσπάται από τον Χορό και στη συνέχεια επανεντάσσεται. Είναι μια εναλλαγή που επαναλαμβάνεται συχνά και σε κρατάει καθηλωμένο καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης.
–Πώς προετοιμαστήκατε για τον ρόλο; Ακολούθησα πιστά τις οδηγίες και τις ιδέες του Γιάννη. Ένιωσα ότι ο Γιάννης ήξερε ακριβώς τι έκανε. Ήξερε πολύ καλά τι ήθελε και επέτρεψα στον εαυτό μου να ανακαλύψει αυτόν τον χαρακτήρα μέσα από τα δικά του μάτια. Φυσικά, γνώριζα τις ιστορίες και τις ταινίες, αλλά κατά τη διάρκεια των προβών προτιμούσα ν’ ακούω προσεκτικά τον σκηνοθέτη για να μη χάσω τίποτα. Γενικά, ο χαρακτήρας πραγματικά ζωντάνεψε μέσω της συνεργασίας μου με τον Γιάννη και με τους συναδέλφους μου.
–Ποια είναι η προσωπική σας ερμηνεία για τον ρόλο της στο έργο αυτό; Προσπάθησα να την ενσαρκώσω ως ένα πλήρες άτομο με επιθυμίες, φόβους και αβεβαιότητες και που μπορεί ν’ αλλάξει. Είναι αυτό που λέμε «larger than life», γνωρίζουμε για την ομορφιά της που έχει προκαλέσει συγκρούσεις, αλλά πιστεύω ότι αντιπροσωπεύει επίσης τους αγώνες μιας γυναίκας που βρίσκεται παγιδευμένη μεταξύ των προσωπικών της επιλογών και των προσδοκιών που της επέβαλε η κοινωνία. Μέσω της δικής μου ερμηνείας, στόχος μου είναι να αναδείξω τη δύναμή της, την ευαλωτότητά της και την πολυδιάστατη φύση του χαρακτήρα της πέρα από το παραδοσιακό αρχέτυπο που έχουμε δει στο παρελθόν.
–Υπάρχουν συγκεκριμένες πτυχές του χαρακτήρα τις οποίες βρίσκετε ιδιαίτερα επίκαιρες σήμερα; Λοιπόν, υπάρχουν πολλές πτυχές της Ελένης που θα μπορούσαν να θεωρηθούν επίκαιρες. Ο αγώνας της για ταυτότητα και αυτονομία απηχεί βαθιά στις σημερινές συζητήσεις για τα δικαιώματα των γυναικών. Η ιστορία της Ελένης αγγίζει επίσης την αντικειμενοποίηση των γυναικών και τις πιέσεις των κοινωνικών προσδοκιών, θέματα που παραμένουν καυτά στη σύγχρονη κοινωνική ατζέντα. Είναι σημαντικό να διαπιστώσουμε ότι αυτά τα θέματα πάνε πολύ πίσω και είναι συνήθως πιο εύκολο να εντοπίσουμε το πρόβλημα όταν αναφερόμαστε σ’ ένα έργο με κλασική αφήγηση. Απολαμβάνω μια ιστορία που προσφέρει τροφή για σκέψη και συζήτηση και νομίζω ότι η παράστασή μας είναι ακριβώς αυτό.
–Ποια είναι η αντίδραση του ρουμανικού κοινού στην παρουσίαση μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας; Έχω παρατηρήσει ότι οι Ρουμάνοι τρέφουν βαθιά εκτίμηση για τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες και συχνά είναι πρόθυμοι να δουν αυτές τις διαχρονικές ιστορίες να ζωντανεύουν στη σκηνή. Αυτό τον καιρό υπάρχουν πολλές επανερμηνείες. Τα έργα αυτά έχουν απήχηση λόγω της πλούσιας πολιτιστικής τους κληρονομιάς και των οικουμενικών θεμάτων που διερευνούν, όπως η μοίρα, η αγάπη και η σύγκρουση. Το βάθος και η πολυπλοκότητα αυτών των τραγωδιών προσφέρουν μια συναρπαστική εμπειρία, που το ρουμανικό κοινό βρίσκει ελκυστική τόσο διανοητικά όσο και συναισθηματικά. Ο Ορέστης, πέρα από την κλασική ιστορία, είναι επίσης μια τραγωδία για μια γενιά παγιδευμένη ανάμεσα στην παθητικότητα και τη δράση.
–Πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο της Ελένης μέσα από το ρουμανικό πολιτιστικό και ιστορικό πρίσμα; Η Ελένη μπορεί να θεωρηθεί σύμβολο ομορφιάς, ισχύος και της περίπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ προσωπικής επιθυμίας και κοινωνικών προσδοκιών. Η Ρουμανία, με το πλούσιο ιστορικό και λαογραφικό της μωσαϊκό, τιμά συχνά δυναμικές και πολυδιάστατες γυναικείες φιγούρες. Η Ελένη ταιριάζει σ’ αυτό το πρότυπο ως γυναίκα της οποίας η ιστορία είναι συνυφασμένη με θέματα αγάπης, προδοσίας και σύγκρουσης. Στη ρουμανική κουλτούρα υπάρχει βαθιά εκτίμηση για χαρακτήρες που ενσωματώνουν τόσο τη δύναμη όσο και την ευαλωτότητα και το αφήγημα της Ελένης προσφέρει μια βαθιά εξερεύνηση αυτών των ιδιοτήτων. Η ιστορία της έχει απήχηση στο ρουμάνικο κοινό, το οποίο εκτιμά τις δραματικές και συχνά τραγικές διαστάσεις της ζωής της, αντανακλώντας ευρύτερες ανθρώπινες εμπειρίες και αγώνες.
–Ποιος ρόλος ή ποιο έργο είχε πάνω σας τον μεγαλύτερο αντίκτυπο μέχρι στιγμής; Μ’ έχει επηρεάσει βαθιά ο πρωταγωνιστικός ρόλος στο θεατρικό έργο «Elevator» και στην κινηματογραφική του διασκευή (2008). Το να υποδυθώ το «Κορίτσι» ήταν απαιτητικό και μεταμορφωτικό. Το βάθος και η πολυπλοκότητα του χαρακτήρα απαιτούσαν να εμβαθύνω συναισθηματικά και να εξερευνήσω πτυχές ευαισθησίας, δύναμης και ευθραυστότητας. Αυτός ο ρόλος μού έδωσε ώθηση ως ηθοποιό και μού επέτρεψε να αναδιατάξω τις αξίες μου στη ζωή. Ήταν ένα απαιτητικό ταξίδι, αλλά εμπλούτισε την τέχνη μου και μου άφησε ένα διαρκές αποτύπωμα προσωπικά και επαγγελματικά, πολλώ δε μάλλον που ήταν και το ντεμπούτο μου τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο.
–Πώς ισορροπείτε την καριέρα σας μεταξύ θεάτρου και κινηματογράφου; Αυτή η ισορροπία είναι δύσκολη όσο και ανταποδοτική. Το θέατρο προσφέρει άμεση σύνδεση με το κοινό και τη συναρπαγή της ζωντανής παράστασης, που είναι απίστευτα ολοκληρωτική. Ο κινηματογράφος, από την άλλη, επιτρέπει έναν διαφορετικό τύπο αφήγησης με τα δικά του καλλιτεχνικά και τεχνικά χαρακτηριστικά. Αγαπώ και τα δύο. Μ’ αρέσει να βυθίζομαι πλήρως σε κάθε μέσο για να διασφαλίσω ότι δίνω τον καλύτερό μου εαυτό πάνω σ’ αυτό που εργάζομαι τη δεδομένη στιγμή. Βασικά, έχει να κάνει με το πάθος και την αφοσίωση στην τέχνη σε όλες τις μορφές της.
–Ποια είναι τα επερχόμενα επαγγελματικά σας σχέδια; Είμαι ενθουσιασμένη να μοιραστώ μαζί σας το γεγονός ότι έχω μερικές δουλειές στα σκαριά. Βρίσκομαι στα αρχικά στάδια ανάπτυξης μιας θεατρικής παραγωγής για την οποία είμαι πολύ παθιασμένη. Περισσότερα από το Θέατρο Tony Bulandra αυτό το φθινόπωρο. Επίσης, συμμετέχω στην ταινία «Where Elephants Go» (σ.σ. των Καταλίν Ροτάρου και Γκάμπι Βιρτζίνια Σάργκα) που βγαίνει στους κινηματογράφους από τις 20 Σεπτεμβρίου.
- INFO Ορέστης του Ευριπίδη, 19/7 Πάφος, Αρχαίο Ωδείο, 21/7 Λευκωσία, Αμφιθέατρο Μακάριος Γ’, 9μ.μ. 7000 2414
Ελεύθερα, 14.7.2024
