Τα γυρίσματα της πολυαναμενόμενης ταινίας «Καποδίστριας», για τη ζωή και το έργο του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, υπό την σκηνοθετική ματιά του Γιάννη Σμαραγδή, αναμένεται να ξεκινήσουν αυτό τον μήνα. Ο σκηνοθέτης μιλά για το σενάριο της ταινίας και για τις κυπριακές ρίζες του Καποδίστρια από τη μητέρα του.

-Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον να σκηνοθετήσετε μια ταινία για τον Καποδίστρια; Τα θέματα δεν τα επιλέγουμε εμείς. Τα θέματα ή τα πρόσωπα μάς επιλέγουν. Με κάποιο τρόπο υπηρετώ μια εντολή. Θεωρώ ότι μια ταινία για τον Καποδίστρια είναι ένα πατριωτικό ιερό καθήκον. Ο κινηματογράφος είναι η μεγάλη λαϊκή τέχνη των καιρών μας, με τεράστια επιρροή στην ψυχή των ανθρώπων. Η ουσία της ύπαρξης του Καποδίστρια, αυτής της πολύ ιδιαίτερης οντότητας, μπορεί να απλωθεί μέσω του κινηματογράφου. Έχω γράψει 50 φορές το σενάριο και το διόρθωσε στην τελική του μορφή η άγγελός μου, η γυναίκα μου Ελένη, λίγο προτού φύγει από τη ζωή.

-Ποια στοιχεία θαυμάζετε στην προσωπικότητά του; Είναι ο απόλυτος συνεχιστής του αρχαίου ελληνικού συναισθήματος. Είχε όλες τις αρετές του πολιτισμού που μας γέννησε, χωρίς κανένα από τα ελαττώματά μας. Άγιος άνθρωπος ήταν και οραματικός.Αυτό που με έχει εντυπωσιάσει στον Καποδίστρια είναι ότι ακόμη και οι εχθροί του, ο Μέτερνιχ και οι Άγγλοι που τον δολοφόνησαν, έλεγαν όλοι ένα πράγμα: Ότι ο Καποδίστριας έχει ροπή προς το καλό. Αυτή είναι η ελληνική αρετή. Όταν έχουμε όλοι αυτή τη ροπή προς το καλό και μπορέσουμε να αγαπάμε τους άλλους περισσότερο από τον εαυτό μας, θα έχουμε διεθνή υπόσταση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος είναι μέρος μιας συμπαντικής αρμονίας, δηλαδή μέρος του θείου. Ο Καποδίστριας είναι ένα ανώτατο δείγμα αυτής της υψηλής προσέγγισης της ανθρώπινης ύπαρξης σε σχέση με το θείο. Ήταν ένας άνθρωπος που πίστευε βαθιά στον Θεό.

-Κάνατε κάποια έρευνα στην Κύπρο για τις ρίζες του; Βεβαίως, προέρχεται από μια αριστοκρατική οικογένεια της Κύπρου, από την πλευρά της μητέρας του Αδαμαντίνας, την οικογένεια Γολέμη. Στην πραγματικότητα, ο Καποδίστριας είναι Κύπριος κατά βάση από τη μάνα του και Κερκυραίος από τον πατέρα του. Είναι ένας Έλληνας ακρίτας, προέρχεται από την πάνω και την κάτω άκρη του Ελληνισμού.

-Πώς προσεγγίζετε τον Καποδίστρια, σε ποιες πτυχές της ζωής του εστιάζετε; Η ταινία ξεκινάει από τη στιγμή που έχει πάει στη Ρωσία, λίγο προτού γίνει υπουργός Εξωτερικών εκεί. Ο Καποδίστριας είναι ο μοναδικός πολιτικός παγκοσμίως που του ανατέθηκε, σε μια μεγάλη περίοδο ακμής της Ρωσίας, το υπουργείο Εξωτερικών. Αυτή είναι μια μεγάλη τιμή που του έκαναν οι Ρώσοι. Είμαστε υπερήφανοι που αυτή η οντότητα είναι δική μας και πολύ περισσότερο οι Κύπριοι και οι Κερκυραίοι.

-Τι είναι αυτό που θέλατε να αναδείξετε μέσα από την ταινία; Αυτό θα το δει ο κόσμος στις κινηματογραφικές αίθουσες. Όμως μπορώ να σας πω ότι η ταινία περιγράφει τα πραγματικά περιστατικά από το 1813 ως την ανάληψή του στους ουρανούς. Η ταινία θα αναδείξει τον χρωματισμό της ψυχής του Καποδίστρια, κάτι που δεν μπορεί να κάνει το ντοκιμαντέρ και τα κείμενα. Αυτό το κάνει ο κινηματογράφος. Ο θεατής θα φύγει με μια αίσθηση πληρότητας γι’ αυτή την οντότητα.

-Κάποια γυρίσματα θα γίνουν στην Κύπρο; Όχι, δεν θα κάνουμε εδώ γυρίσματα, όμως άνθρωποι της Κύπρου που συναισθάνονται τη σημασία αυτής της ταινίας, μέσω της οποίας θα αναδειχθεί και το γεγονός ότι είναι Κύπριος, θα βοηθήσουν οικονομικά στηρίζοντας την παραγωγή. Είναι μια υπερπαραγωγή για τα ελληνικά δεδομένα που χρειάζεται ενίσχυση, και υπάρχουν άνθρωποι στην Κύπρο που έχουν βοηθήσει.

-Έχετε ζητήσει από την απόγονο του Καποδίστρια, Ναταλία, να εγκρίνει το σενάριο; Ναι, είναι η τελευταία απόγονος του Καποδίστρια, από την πλευρά του αδερφού του Γιώργου. Το επίθετο τελειώνει εδώ, στη Ναταλία. Η απόγονός του διάβασε το σενάριο για να επιβεβαιώσει ότι το έργο αναδεικνύει τις ουσίες του Καποδίστρια. Ήταν το λιγότερο που μπορούσα να κάνω.

-Γιατί σήμερα δεν έχουμε ηγέτες του εκτοπίσματος του Καποδίστρια; Τα πολύ ιδιαίτερα πρόσωπα μέσα στον χρόνο εμφανίζονται κατ’ εντολήν. Ο Καποδίστριας ήταν έτοιμος να ακολουθήσει την εντολή του Θεού και γι’ αυτό δεν βόγκηξε και θυσιάστηκε. Το ήξερε από την πρώτη στιγμή που ήρθε στην Ελλάδα ότι θα δολοφονηθεί. Οι καιροί τότε ήταν ανώριμοι για να πάρουν το μήνυμά του. Τώρα, δυο αιώνες αργότερα, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε γιατί εμφανίστηκε ο Καποδίστριας. Το σχέδιό του που δεν εφαρμόστηκε θα το δείξει η ταινία και ελπίζω ότι οι μελλοντικές γενιές θα το βάλουν σε εφαρμογή, γιατί έχει απόλυτη σχέση με τη διαιώνιση του ελληνικού αισθήματος. Ο ίδιος έλεγε «εγώ υπηρετώ το σχέδιο του Θεού». Ο Καποδίστριας δεν έπαιρνε, μόνο έδινε. Σαν γιατρός δεν έπαιρνε χρήματα, αλλά και σαν κυβερνήτης της Ελλάδος όχι μόνο δεν έπαιρνε χρήματα αλλά ενεχυρίασε την περιουσία του πατέρα του. Πήγε στον Κουντουριώτη και του είπε να τη βάλει ενέχυρο για να πάρει ένα δάνειο και να δώσει χρήματα στους ανθρώπους που πεινούσαν και δεν είχαν να φάνε. Και βεβαίως ο Κουντουριώτης του είπε «μου χρωστάτε χρήματα για την Επανάσταση και δώστε μου τα για να σας τα δανείσω». Όταν δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας και πήγαν να του βγάλουν τα ματωμένο ρούχα, δεν είχε άλλα να του βάλουν για την ταφή. Αυτός ο κόμης ο ζάμπλουτος, ήξερε μόνο να δίνει χωρίς να παίρνει. Αυτό είναι ένα μεγάλο μάθημα για το τι σημαίνει να είναι κάποιος αληθινός άνθρωπος και αληθινός ηγέτης.

-Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε κάθε φορά που ετοιμάζετε μια νέα ταινία; Το στοίχημα είναι να βρω όλα τα χρήματα που χρειάζονται. Όλα τα άλλα είναι πάντα έτοιμα και ώριμα για να γίνουν και λείπει το «πετρέλαιο». Και είμαι μονίμως «επαίτης».

-Για τον Καποδίστρια έχετε εξασφαλίσει όλα τα χρήματα; Υπολείπεται ένα μικρό ποσό που θα καλυφθεί από την Κύπρο.

-Πότε θα αρχίσετε τα γυρίσματα; Αρχίζουμε αυτόν τον μήνα, τον Νοέμβριο, και υπολογίζω ότι ως του χρόνου τέτοια εποχή θα είναι έτοιμη η ταινία.

-Πόσο καιρό σας πήρε η έρευνα για το σενάριο; Έξι ολόκληρα χρόνια ζω σαν καλόγηρος και ζω μόνο σε σχέση με τον Καποδίστρια. Δεν έχω άλλη ζωή. Αυτό συμβαίνει κάθε φορά που ετοιμάζω μια ταινία. Κοσμοκαλογερεύω.

-Πόσο σημαντική είναι για σας η προβολή τριών ταινιών σας από το Netflix; Οι ταινίες «El Greco», «Καζαντζάκης» και «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι», που προβλήθηκαν στο Netflix είχαν μεγάλη αποδοχή γιατί είναι έργα καρδιάς. Η αποδοχή τους είναι η απόλυτη δικαίωση απέναντι στα αρνητικά σχόλια μιας ομάδας μικρόψυχων Ελλήνων κριτικών. Οι ξένοι έκριναν ότι αυτές οι ταινίες έχουν μεγαλύτερη αξία από αυτή που νομίζουν οι κριτικοί του κινηματογράφου της Ελλάδας. –

-Με τον Καποδίστρια ολοκληρώνετε την πορεία σας ως σκηνοθέτης; Αισθάνομαι πως ό,τι είχα να πω ως Γιάννης Σμαραγδής για την πατρίδα μου θα το πω σ’ αυτή την ταινία για τον Καποδίστρια. Το κίνητρό μου να κάνω ταινίες ήταν πάντα η αγάπη μου για την πατρίδα μου.

Ελεύθερα 29.10.2023