Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή. Στη λάμψη του έρωτα. Εκδόσεις Ιωλκός, 2024

Αν «η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε», καθώς «μας διώχνουνε τα πράγματα», κι αν το ρητορικό ερώτημα επανατίθεται «Κι οι ποιητές τι χρειάζουνται σ’ ένα μικρόψυχο καιρό;» με την αναδρομική ισχύ των υπομνήσεων του Καρυωτάκη και του Σεφερικού  Hölderlin, εξ ου και η πάσα ανάγκη της ποιητικής μέθεξης. Καθότι ο ποιητικός λόγος δεν αναζητεί απλώς το προστατευτικό κέλυφος ή το οχυρό άμυνας ενός προσωπικού άλλοθι, αλλά συνιστά πράξη επίμονης αντίστασης και ηρωικής γενναιότητας απέναντι στις επιθέσεις μιας πεζής δυστοπικής πραγματικότητας στους κατ’ εξοχήν αντιποιητούς απηνείς καιρούς μας. Ειδικότερα, όσον αφορά στη δική μας ανοχύρωτη και αδιέξοδη εντοπιότητα, όπου ποιητικολογώντας με ελεγειακούς τόνους θρηνωδούμε επί συνεχείς πενήντα και πλέον δύστηνους ενιαυτούς τα δεινά της τραγωδίας μας. Και επωδύνως απωθούμε στον ζοφερό εγκλωβισμό της λησμοσύνης την κόρη της Μνημοσύνης, που παραμυθεί και υμνωδεί δοξαστικά, ονειρεύεται και εμπνέει την καταξίωση της ζωής στις δυο παρεμφερείς εκφάνσεις και τις εγγενείς συναρθρώσεις του νοήματός της, ήτοι τον αγαπητικό έρωτα και την ερωτική αγάπη.

Μικρά προλεγόμενα στη νέα συλλογή της Ερατώς Κοζάκου-Μαρκουλλή υπό τον τίτλο «Στη λάμψη του έρωτα», στο εισαγωγικό σημείωμα της οποίας ομολογείται: «Η ποίηση ήταν το καταφύγιο, η άλλη διάσταση του εαυτού της». Και είναι, καθώς επικαλείται ως εμβληματική προμετωπίδα τους αυτοαναφορικούς του ονόματός της στίχους από τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου: «Και τώρα Μούσα Ερατώ, έλα κοντά μας και πες μας/ πώς ο Ιάσονας έφερε το χρυσόμαλλο Δέρας πίσω στην Ιωλκό [κατά συγκυρία ο ομώνυμος εκδοτικός οίκος της συλλογής]/ από τον έρωτά του στη Μήδεια… γιατί έχεις τις χάρες της Κύπριδας/ και με τον έρωτά σου γοητεύεις τα ανύπαντρα κορίτσια/ και με σένα έχει συνδεθεί το όνομα του έρωτα.». Σε προέκταση, επιτονίζεται με εμφατικές εικόνες στο δικό της επιγραμματικό προοίμιο η «Παντοδυναμία του έρωτα»: «Η φωνή μου ένας μαγνήτης για τον κόσμο/ της σκέψης μου,/ ένα κοχύλι για την ηχώ των μέσα μου/ αισθησιακών ενοράσεων,/ μετουσιώνεται σε έκφραση λέξεων,/ μια έκρηξη φωτιάς/ με σπίθα στη μνήμη μου/ ΕΣΕΝΑ.».

Τα 52 ολιγόστιχα και εκτενέστερα ποιήματα, που εκδιπλώνονται στις 71 σελίδες της καλαίσθητης παρούσας συγκομιδής, συνηχούν με την ενορχήστρωση αντιστικτικής πολυφωνίας τον πόθο και το πάθος του έρωτα, της αρχέγονης αυτής κοσμογονικής δύναμης αλλά και της εξιδανίκευσής της ως μυστηριακή τελετουργία υπέρτατης αισθαντικότητας στην ψυχοπνευματική της νοηματοδότηση. Προσφυείς οι στίχοι του πρώτου ποιήματος «Αφέγγαρη νύχτα», όπου μέσα από υποβλητική παραστατικότητα στους αρχικούς και ακροτελεύτιους στίχους ο «πυρσός της αγάπης» θα φωτίσει το σκοτάδι «σαν προσκύνημα ευλαβικό», για να «γεννηθεί απ’ τα μάτια μας μέσα/ το καινούργιο φεγγάρι.». Το ολόγιομο φεγγάρι του καλοκαιριού, όπως εναργέστερα μεθερμηνεύονται οι εύστοχοι αλληγορικοί του συμβολισμοί στο επόμενο ποίημα, καθώς «με τα βέλη του έρωτα/ βουτηγμένα στο κρασί/ τον νου να σαγηνεύουν,/ με της ψυχής τη δίψα να μεθούν.». Μια μεθυστική καλοκαιρινή πανσέληνος, που στους περιπαθείς της ιριδισμούς αντικατοπτρίζει τον έρωτα, ανακαλώντας την έκπαγλη «σελάνναν» της ερωτικής αρχαίας ποιήτριας Σαπφούς.

Εμφορούμενη η ποιήτρια από τον άκρατο ερωτισμό της αγάπης της για τον Ένα, στη μεταβατική συνεκδοχή της αισιόδοξης προσδοκίας και την πληθυντική εκφορά της αποτύπωσής της για τους πολλούς αγαπώμενους συνανθρώπους της, θα μεταστοιχειώσει το μετέωρο αμφιλεγόμενο «Σεληνόφως» σε νεογέννητο ζεστό «Ήλιο», που διαμηνύει «Αύριο το φως», το «Αέναο φως» των αντίστοιχων ποιημάτων. Άξια μνείας εδώ η αριστοτεχνική σύνθεση σε πέντε στροφές του τέταρτου ποιήματος και στους παραδοσιακούς ρυθμούς της πλεκτής ομοιοκαταληξίας, που αναδεικνύουν τη διαλεκτική μεταξύ τρικυμίας και αντάρας, ανάμεσα στο έρεβος του βυθού ή το σκοτάδι της απελπισίας και το λυτρωτικό ζωοποιό φως στη «σωτήρια ηλιαχτίδα» της αγάπης. Στην ενιαία θεματική της συλλογής συνυφαίνονται πλείστα όσα αξιόλογα ποιήματα, που σηματοδοτούν την κορύφωση του έρωτα στην αμείωτη και αδιαλείπτως εντεινόμενη λάμψη του από το πύρωμα της αιώνιας αγάπης. Ενδεικτικό το οκτάστιχο ποίημα «Αισθησιακό», μια άλλη εκδοχή του μεγαλύτερου ομότιτλού του, που μέσα από την πρόσληψη της θελκτικής του αμεσότητας και τις έμμεσες πλην σαφείς υποδείξεις του παραδείγματός του αφυπνίζει αισθήσεις, συνεγείρει αισθήματα και κοινωνεί την ενσυναίσθηση, αναπέμποντας ωδή με τους ερατεινούς κραδασμούς της λύρας της «ψάλτριας» Ερατούς στην ευωχία του έρωτα και στης αγάπης την εναρμόνια πανδαισία. Παραθέτω αυτούσιο το ποίημα: «Μιλώ με χορδές απ’ τη δική σου φωνή,/ κλαίω με τα δικά σου τα δάκρυα,/ αγγίζω με των δικών σου χεριών την αφή,/ βλέπω μέσ’ από τα δικά σου τα μάτια/ τη μοίρα μας καίρια να ορίζει ο έρωτας./ Στους πρωτόγνωρους δρόμους της σκέψης/ φάρος φωτεινός, της ψυχής ορίζοντας,/ της αγάπης αιώνιοι δεσμοί και υποσχέσεις.».Η ποιήτρια, ωστόσο, δεν ακινητοποιεί το βλέμμα εκστασιασμένη «στη λάμψη του έρωτα», αλλά με αεικίνητη περίσκεψη φιλοσοφικού αναστοχασμού και ποιητική ενόραση οραματικών αναζητήσεων αποτιμά σε αποφθεγματικούς στίχους εύληπτης αμφισημίας ή πολυσημίας την αλήθεια των πραγμάτων, τις γήινες και τις μεταφυσικές τους διαστάσεις. Ιδού δηλωτικά της γραφής της δείγματα σημαντικά: «Νικήσαμε την αποδοκιμασία της μοίρας/ με την ύπαρξη σφιγμένη στον κόρφο.» («Βάφτισμα). «Κράτα με γερά/ και τον δρόμο μου οδήγησε/ αν θες να φθάσουμε μαζί/ στο νησί της αγάπης.» («Διάλογος»). «Της ψυχής τα νήματα/ ιριδίζουν στου ήλιου τη λάμψη,/ σαν σταγόνες βροχής/ σε φωνές και οράματα/ πλέκονται.»(«Απολογισμός»). «Στη σύγκρουση των αντιφάσεων/ βρήκαμε πως αυτό που μας έλειπε/ ήταν η πίστη στον εαυτό μας.»(«Σύγκρουση»). «Μείναμε μόνοι/ και γνωρίσαμε τον εαυτό μας.» («Μείναμε μόνοι»). «Στην ουσία των πραγμάτων/ ζήτησα την αλήθεια/ να με ξυπνήσει με την πνοή/ μιας ανοικτής καρδιάς.» («Πίσω απ’ τα πράγματα»). Αινικτικοί στίχοι που συνομιλούν με τα ανθηρά ροδοπέταλα δυο ερωτικών καρδιών στο εξώφυλλο του βιβλίου της καλής μας ποιήτριας Ερατώς Κοζάκου-Μαρκουλλή.