Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στην Κέρκυρα. H οικογένεια της μητέρας του Αδαμαντίνας Γονέμη έζησε στην Κύπρο και έφυγε μετά την Οθωμανική κατάκτηση. Σπούδασε στην Πάδοβα, είχε διοριστεί γραμματέας της Επτανήσου Πολιτείας, τον ακολουθούμε στην Πετρούπολη και στο διπλωματικό σώμα, στη ρωσική πρεσβεία της Βιέννης, είναι επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τη διαμόρφωση της Ομοσπονδίας της Ελβετίας, τον βρίσκουμε το 1815 ως Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας… Kαι το 1827, εκλέγεται Κυβερνήτης της Ελλάδος.
Τον Γενάρη του 1828 φθάνει στην «ατάραχον Αίγινα». Εκεί γίνεται η ορκωμοσία και η εγκαθίδρυση της πρώτης Κυβέρνησης της Ελλάδος. Η Αίγινα είναι πρωτεύουσα του πρώτου Ελληνικού κράτους. Έχει έγνοια ο Κυβερνήτης για την παιδεία, τις δυσκολίες, κτίζεται το Ορφανοτροφείο, η Εϋνάρδειος σχολή, η πρώτη προκυμαία στο λιμάνι, η διάνοιξη του πρώτου αμαξιτού δρόμου, η τοποθέτηση του πρώτου ελληνικού φάρου…
Τιμούν δεόντως οι Αιγινίτες τον Κυβερνήτη. Η πρώτη πρωτεύουσα φωτίζεται και σημαιοστολίζεται, δημιουργήθηκαν δίκτυα πόλεων που εξυπηρέτησε, οργανώνονται εκδηλώσεις που ξαναφέρνουν στη μνήμη και στον παρόντα χρόνο έναν πανάξιο Έλληνα.
Βρέθηκα παρέα με τον Αντιδήμαρχο Αμμοχώστου (αφού η Αμμόχωστος ανήκει στο δίκτυο), να μιλήσω για την ιστορία του νησιού μας στην Ημερίδα «Η Κύπρος στην Ιστορία και στη Διεθνή Συγκυρία» που οργανώθηκε μέσα στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τον Καποδίστρια. Μια τρανή απόδειξη ότι η Κύπρος δεν κείται μακράν.
Η σχέση του δικού μας νησιού με την Αίγινα στενή. Εκτός από την Αδαμαντίνα Γονέμη, ο βασιλιάς Αιακός! Ο πατέρας του Τελαμώνα και βασιλιάς της Σαλαμίνας, παππούς του Αίαντα αλλά και του δικού μας Τεύκρου που εξορίστηκε από τον πατέρα του γιατί δεν εκδικήθηκε τον θάνατο του αδελφού του και έφθασε Ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν οἰκεῖν Ἀπόλλων, ὄνομα νησιωτικόν Σαλαμῖνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτρας!
Έλαμψε η μεγάλη διάρκεια της ιστορίας μας, εξήγησα γιατί ο τίτλος του Αρχιεπισκόπου μας αναφέρεται πρώτα στη Νέα Ιουστινιανή και μετά στο πάσης Κύπρου, εξήγησα γιατί η Αμμόχωστος λέγεται και Βαρώσι, μίλησα για το δοξασμένο χτες και το ανησυχητικό σήμερα. Μίλησε ο διεθνολόγος Θόδωρος Τσίκας για τη διεθνή θέση του νησιού και για τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού, μίλησε ο Αντιδήμαρχος Αμμοχώστου Χρύσανθος Ζαννέττος για το Κυπριακό Ώρα μηδέν. Έγιναν παρεμβάσεις από έγκριτους καθηγητές και απόλαυσα τα λόγια του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Α. Ι. Μεταξά – που υπήρξε Σύμβουλος επικοινωνίας των Παπαδόπουλου και Χριστόφια- που υποστήριξε ότι πρώτα πρέπει να μελετάμε τις επιπτώσεις μιας απόφασης και μετά ν’ αποφασίζουμε. Γέλασα, αλλά είπα μέσα μου άλλο ακαδημαϊκός, άλλο πολιτικός…
Χάρηκα το νησί στη μέση του Σαρωνικού, ανάμεσα στα μεγάλα λιμάνια, στη διασταύρωση θαλάσσιων δρόμων, δυο βήματα από την Αττική, τη Βοιωτία και την Πελοπόννησο. Καθόλου τυχαίο που η Αίγινα έγινε ναυτική και εμπορική δύναμη, έκοψε το πρώτο ελληνικό νόμισμα και πήρε μέρος στη περίφημη ναυμαχία της Σαλαμίνας μαζί με την Αθήνα. Λόγω της θέσης της ήταν στόχος ξένων επιδρομών και πειρατών. Πέρασε και εκείνη από μεσαίωνες βενετσιάνικους, και εκείνη έτρεφε με τα σιτάρια της τις ενετικές κτήσεις του Ναυπλίου και της Εύβοιας.
Υποκλίθηκα στον πάγκαλο δωρικό, περίπτερο ναό της Αφαίας που είναι εξ ολοκλήρου κτισμένος από τοπικό πωρόλιθο. Δώδεκα μονολιθικοί κίονες, τρία κλίτη, κάποτε είχε αετώματα πολύχρωμα από παριανό μάρμαρο που απεικόνιζαν τον Τρωικό πόλεμο! Στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου σήμερα και αυτά, θύματα της αρχαιοκαπηλίας του 19ου αιώνα.
Διάβασα για την Αφαία, μια γυναίκα, αιωνίως κυνηγημένη από θεούς και ανθρώπους τόσο όμορφη ήταν! Η δύσμοιρη για να γλυτώσει έπεσε στη θάλασσα, την βρήκαν και την έσωσαν ψαράδες από την Αίγινα, που και αυτοί άλλα είχαν στο μυαλό τους και αναγκάστηκε να κρύβεται στο ιερό άλσος της Αρτέμιδας, εξ’ ου και το όνομά της Αφαία, δηλαδή άφαντη. Οι Αιγινίτες έφτιαξαν εκεί τον 5ο αιώνα τον ναό. Ευτυχώς που βρέθηκε μια επιγραφή με το όνομά της, και σώθηκε η μνήμη της, γιατί ως συνήθως ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Δία ή τον Ηρακλή!
Χάρηκα τον κόσμο του νησιού, τους πεντακάθαρους δρόμους, τις παραλίες με τα πεύκα, τις αναπαλαιώσεις αρχοντικών, τις εκκλησιές, την Πινακοθήκη, τα χωριά, τα δάση, σκαρφάλωσα στην Παλιοχώρα και είδα τα ξωκλήσια της να στέκουν αγέρωχα, δεν μπήκαν κάγκελα, δεν έγιναν δρόμοι για να πηγαίνει κανείς πιο εύκολα. Σεβάστηκαν το τοπίο και είναι μέρος της κυριακάτικης βόλτας του κόσμου. Γεύτηκα στα εστιατόρια κατά μήκος της παραλίας, τα ολόφρεσκα ψάρια, τις χωριάτικες σαλάτες, τα χόρτα, σταμναγκάθια και ραδίκια παρέα με σκορδαλιές και μπακαλιάρους. Πάνω από όλα τα ολόφρεσκα φιστίκια – τα χαλεπιανά που λέμε εμείς- τις καρυδόπιττες, το παγωτό φιστίκι…
Έφυγα με μια γεύση πικρίας και την αιώνια απορία. Γιατί οι Έλληνες τα καταφέρνουν ενώ εμείς ασθμαίνοντας μένουμε πίσω; Γιατί έχουμε ανάγκη από υπερβολές ξενόφερτες που ποσώς δε μας αντιπροσωπεύουν; Γιατί δεν εκτιμούμε τα αληθινά; Γιατί τα πέριξ είναι δήθεν και λείπει η ειλικρίνεια του τοπίου και του ανθρώπου; Γιατί λείπει από παντού η γνώση, η καλαισθησία και η ευγένεια; Γιατί τα δικά μας εστιατόρια έχουν πλαστικούς καταλόγους και πλαστικές καρέκλες; Γιατί είναι ανίκανα να φτιάξουν μια χωριάτικη σαλάτα με φέτα και φρέσκες ωραίες ντομάτες με μπόλικο ελαιόλαδο;
Ελεύθερα, 2.2.2025
