Μπάμπης Αναγιωτός: «Κιβωτός», ιδιωτική έκδοση, 2023.
Πιο ώριμος από ποτέ παρουσιάζεται στη νέα ποιητική του συλλογή «Η κιβωτός» ο Μπάμπης Αναγιωτός. Αυτή η ωριμότητα ξεδιπλώνεται πλέον σε πιο φιλοσοφικές και υπαρξιακές διαδρομές. Στην προηγηθείσα ποιητική συλλογή «Δυτικά της λήθης» (2019) το κυρίαρχο θεματικό μοτίβο ήταν ο έρωτας και η ίδια η ποίηση. Αυτό, ασφαλώς, δεν εξέλειπε στη νέα συλλογή, αλλά εκείνο που πια υπερισχύει είναι η φιλοσοφική διάθεση, με έφεση στις υπαρξιακές αναζητήσεις.
Ευσύνοπτη είναι και η νέα συλλογή, όπως και αυτή που προηγήθηκε. Με τη διαφορά ότι η νέα συλλογή περιλαμβάνει αρκετά ποιήματα πιο εκτενώς ανεπτυγμένα. Με αυτά, τα πιο μακροσκελή, θα ήθελα να αρχίσω την παρουσίασή μου.
Οι εμπνεύσεις του Μπ. Α. δεν είναι πια στιγμιαίες και στατικές, είναι μακρόπνοες και με προοπτική, είναι σύνθετες, πολυεστιακές και πάντα εξελικτικές, αναλυτικές και με διαλεκτική συνέπεια. Αυτό συμβαίνει πχ στο ποίημα «Μια βάτος στον κήπο μου», (σελ. 29) το πιο μακροσκελές στο βιβλίο. Είναι ένα ποίημα ερωτικό και υπαρξιακό συνάμα, με έντονο ηχόχρωμα ενδοσκόπησης και εξομολογητικούς τόνους.
Ομοίως και στο ποίημα «Το σοφό φορτίο» (σελ. 34) που χαρακτηρίζεται από βαθιά φιλοσοφική διάθεση, ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα και υπαρξιακής όσμωσης. Μονίμως, βέβαια, και εδώ όπως και σε πολλά άλλα ποιήματα, υποβόσκει μια έφεση αποδόμησης ή και διακωμώδησης με σαφή σαρκαστική πρόθεση.
Ίδιας πνοής με τα δυο προηγούμενα θεωρώ και το ποίημα «Άνθρωπος και βροχή». (σελ. 36) Εδώ, στην ουσία ο ποιητής μιλά για τη στάση ζωής των ανθρώπων στα κοινά και στον προσωπικό τους βίο, την ευτολμία ή την ατολμία τους: «Ο ουρανός πλάστηκε για να βρέχει / κι ο άνθρωπος για να βρέχεται… / …Στο τέλος της ημέρας / πάντα θα υπάρχει ουρανός / βροχή θα πέφτει / κι ομπρέλα θα κρατά / κλειστή ή ανοιγμένη / ανάλογα με το πώς / διάκειται στο καθεστώς / καρποφορίας / ο άνθρωπος». (σελ./ 37)
Ο Μπ. Α. αρέσκεται και στους διακειμενικούς διαλόγους, κυρίως στους ποιητολογικούς στίχους του. Εντόπισα τρεις τέτοιες περιπτώσεις στο βιβλίο. Με το «Ομιλούν ρόδο» (σελ. 10) θαρρώ πως ο Μπ. Α. επιχειρεί μια συνομιλία με την «Ανεράδα» του Βασίλη Μιχαηλίδη: «Αν έτσι αγαπούν είπες / τώρα πια ζήσε δίχως μου / και τύλιξες τον μίτο των φθόγγων / γύρω από τον τρυφερό σου στύλο». (σελ. 11) Στο «Χαρταετοί», (σελ. 15) κατά το πρότυπο του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή, ο Μπ. Α. υμνολογεί το ταξίδι, τον πηγεμό για την Ιθάκη και όχι το ίδιο το νησί: «Η ειμαρμένη των χαρταετών / είναι η πτήση». Και το ταξίδι είναι βέβαια: «Ο μετεωρισμός που ανυψώνει / τα αισιόδοξα πτερύγια… / …Η πτήση των χαρταετών είναι η χαρά / πριν την αναπόδραστη πτώση». Τέλος, στο «Γεωμέτρης νηπίων» (σελ. 19) επιχειρείται μια ανατρεπτική συνομιλία με τον Σεφέρη. Εδώ πρυτανεύει το στοιχείο της ειρωνείας και της κριτικής για ομότεχνους του ποιητή που προφανώς αρέσκονται σε περίτεχνες, αλλά δυσνόητες περικοκλάδες: «Ε και που μίλησα απλά ποιος με κατάλαβε; / Τα λόγια πέσανε του θανατά. / Κρεμάστηκαν σε αφτιά σοφών / ενώτια χαλκευμένα. / Οι ακροατές τα πίνουν σφηνάκια στο κυλικείο. / Από τώρα και στο εξής λοιπόν / θα ψελλίζω ποτίζοντας περικοκλάδες με υδράργυρο…». (σελ. 19)
Συχνά ο Μπ. Α. έχει μια θεατρική ματιά στα γεγονότα. Ίσως αυτή να απορρέει από τη μεγάλη αγάπη του για το θέατρο, ίσως από την ανάγκη για παραστατικότητα στους στίχους του. Την ίδια ώρα η αυτοκριτική ενδοσκόπηση δεν λείπει ποτέ, είτε για τον ίδιο του τον εαυτό, είτε για το συνάφι του, κοινωνικό, λογοτεχνικό ή άλλο. Στο ποίημα «Θεατρίνοι», με το οποίο αρχίζει η συλλογή, ο ποιητής μάλλον ειρωνεύεται όσους δεν διαθέτουν το πλήρες «πακέτο» του τάλαντου, αλλά διεκδικούν τις δάφνες του στην ολότητά του: «Υποκρινόμαστε στην παράσταση / πότε τον τσιγγάνο, πότε την αρκούδα, / ψάχνουμε κάθαρση στην Ανάσταση / δίχως τον Γολγοθά, χωρίς τον Ιούδα». (σελ. 9) Μα ακριβώς αυτό δεν συμβαίνει και στην ίδια τη ζωή; Χωρίς θυσίες δεν επιτυγχάνεται κανένα θαύμα, χωρίς αγώνες δεν κατακτιέται καμιά κορυφή.
Μίλησα όμως στην αρχή για το δίπολο έρωτας – ποίηση που δέσποζε στην προηγούμενη συλλογή του Μπ. Α. αλλά απαντάται και εδώ. Πχ στο ποίημα «Εκείνο» ιχνηλατείται ένας συνυφασμός ερωτικής διάστασης με την ποιητική. Ο ποιητής χαρακτηρίζει εαυτόν απόστρατο ερωτύλο και μιλά για μια δική του σύμφυση: «…σ’ όλα τα είδη ποίησης / του γένους των ερώτων». (σελ. 13) Εδώ, όπως και αλλού βέβαια, παρεισφρέει εύστοχα ο αυτοσαρκασμός, η πικρή ειρωνεία και το χιούμορ.
Βεβαίως, η ποίηση του Μπ. Α. δεν στερείται ιδεολογικού πρόσημου. Αυτό αποτυπώνεται διάφανα αλλά όχι κραυγαλέα, με ευθύτητα αλλά όχι με κομπορρημοσύνη. Είναι πάνω απ’ όλα το πρόσημο του ουμανισμού και της αλληλεγγύης, που διατυπώνεται αποφθεγματικά και καίρια: «…όποιος δεν σώζει / του αλλουνού το πρόσωπο / χάνει και το δικό του». (σελ. 21)
Θέλω να ολοκληρώσω αυτή την παρουσίαση με το ποίημα «Υπόσχεση» (σελ. 18) όπου ο ποιητής μιλά για τις ρίζες και τις καταβολές του. Τα πράγματα – στην προκειμένη περίπτωση μια ραπτομηχανή – αποκτούν ψυχή και συνείδηση για να οδηγήσουν τον ποιητή στα εξαγνιστικά μονοπάτια της παιδικής μνήμης, της πιο ανεξάντλητης πηγής εμπνεύσεων για κάθε ποιητή.
