«Μαύρο φλαμίνγκο» – Σταύρος Χριστοδούλου (Εκδόσεις Καστανιώτη)
Ο Σταύρος συγκαταλέγεται πια στην μικρή-επίλεκτη εκείνη ομάδα των συγγραφέων που με προσωπικό κόπο, αίμα, ιδιαίτερα σκληρή δουλειά, ενδελεχή μελέτη και ανάλυση αδιόρατων ματωμένων τραυμάτων προσωπικοτήτων που γίνονται σάρκα εκ της σαρκός του και τόπων ξένων αλλά και ντόπιων, του αναγνωρίζεται το δικαίωμα κάθε νέο του βιβλίο να αποτελεί λογοτεχνική «είδηση» στα απαιτητικά λογοτεχνικά «σαλόνια» της Ελλάδας, για το αναγνωστικό κοινό μιας χώρας που σίγουρα διαβάζει πολύ περισσότερο και πιο επισταμένα από εκείνην στην οποία επέλεξε να κατοικεί ο ίδιος. Απτή απόδειξη πως σε ένα πρόσφατό μου ταξίδι στην Αθήνα, σε δύο από τα πιο ενημερωμένα βιβλιοπωλεία της πόλης, στον «Ιανό» της Σταδίου και στην «Πολιτεία» της Ασκληπιού, το -νέο- «Μαύρο φλαμίνγκο» του βρισκόταν ήδη στις εξωτερικές προθήκες και στους μπροστά πάγκους πλάι σε λογοτέχνες που ήδη διένυσαν πολλά συγγραφικά έτη παρουσίας και αδιαμφισβήτητης αξίας, όπως είναι ο Γιάννης Ξανθούλης (με το νέο του βιβλίο για την Μαρινέλλα), η Λένα Διβάνη («Για την καρδιά και το συκώτι του»), ή η Μάρω Δούκα (αναφορά παρακάτω). Κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον «Σταύρο από τον μικρό μας τόπο», που μηδένισε (για άλλη μια φορά) τη ζωή του ρισκάροντας πριν από επτά χρόνια, μπαίνοντας σε ένα ελλαδικό συγγραφικό συνάφι που εχθρεύεται (ασχέτως δημοσίων δηλώσεων) κάθε νέα φωνή, κάθε παρουσία που δεν έγραψε τουλάχιστον δέκα μυθιστορήματα και δεν προτάθηκε για τα βραβεία του «Διαβάζω», του «Αναγνώστη» ή των Μεγάλων Κρατικών Βραβείων.
Προφανώς ο ίδιος δεν εκλαμβάνει ακόμη την ανταπόκριση ως «ευθύνη» προς τους δεκάδες αναγνώστες που τον επιλέγουν πια και λόγω «ονόματος», γι’ αυτό και η χωρίς βαρίδια και αγχωτικής αναγνωσιμότητας επιλογή των θεματικών του (στο συγκεκριμένο η «Χρυσή Αυγή», η ακροδεξιά και τα εσωτερικά όσο και εξωτερικά παρακλάδια τους), χωρίς χάιδεμα σε ό,τι δικό του προηγήθηκε, με μια αθωότητα -αλλά και σκληρότητα- στις λέξεις που συγκινεί, ενίοτε και ξαφνιάζει, τον κατατάσσουν πια σε έναν δεινό μάστορα αφηγητή (και) ονείρων, όπως λέει κάπου κι ο Τεμούρ του, στο «Μαύρο φλαμίνγκο» του (σελ. 289).
«Κρέας για τους λύκους» – Χάρι Κούνζρου (Εκδόσεις Δώμα)
«Μόνη αλήθεια είναι η ισχύς. Ουσία του κόσμου είναι η βία. Και το μόνο πραγματικό δίλημμα είναι αν θα είσαι με τα αρνιά ή με τους λύκους». Η πεζογραφία του Άγγλου Χάρι Κούνζρου είναι ευθύβολη, είναι σοκαριστική, είναι συνεπής στον τρόπο που συνδιαλέγεται με τους ήρωές του σε σχέση και με ένα άλλο μυθιστόρημά του, που κυκλοφορεί επίσης μεταφρασμένο και στα ελληνικά, «Η μετάδοση». Έμμονές ιδέες, απομόνωση, ένα ψυχιατρείο και μια ανάλυση χαρακτήρων στην οποία τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη – διαβάζεται με παρατεταμένη ταχυκαρδία.
«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» – Μιχάλης Μαλανδράκης (Εκδόσεις Πόλις)
Τόπος (και) στα νιάτα! Ένας 27χρονος συγγραφέας που ήδη με το πρώτο του βιβλίο, την νουβέλα, «Patriot», είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού, εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα. Το νέο του αυτό βιβλίο το διάβασα απνευστί, σε ένα μόνο απόγευμα Κυριακής, ίσως γιατί με ενδιέφερε και προσωπικά το θέμα του, αν και του αποδίδεται και μια άλλη -ενδιαφέρουσα- διάσταση και για τον κάθε έναν αναγνώστη: Ένας δημοσιογράφος που βρίσκεται στο Σαράγεβο, ως πολεμικός ανταποκριτής, και εξελίσσεται μετά σε παρουσιαστή σε ένα νέο μουσικό τηλεπαιχνίδι – σχιζοφρένεια, προδιαγεγραμμένη πορεία, ήττα ή… κατάντια; Ένα βιβλίο για το άτομο ως μονάδα, αλλά και τα πραγματικά μεγάλα μεγέθη της ζωής.
«Στα χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη» – Ελευθερία Κόλλια (Εκδόσεις Πατάκη)
Το συγκεκριμένο βιβλίο μου το είχε προτείνει ο καθηγητής, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, όταν είχαμε συναντηθεί για την συνέντευξή μας για τα «Ελεύθερα» – κι είχε δίκιο που επέμενε. Πρόκειται για την ιστορία του πιο σημαντικού Δημοσιογραφικού Ομίλου στην Ελλάδα (αντίστοιχου της Ιστορίας-κληρονομιάς του «Φιλελευθέρου» στην Κύπρο), χωρίς ωστόσο να αφήνεται στην ευκολία του εξευμενισμού και της στυγνής παράθεσης γεγονότων (που θα γίνονταν κουραστικά και «ξύλινα») αλλά με προσωπικές αφηγήσεις και μαρτυρίες εξαιρετικά σημαντικών ανθρώπων που εργάστηκαν ή είχαν σχέση κατά καιρούς με αυτόν και τον Εκδότη του και γνωρίζουν λεπτομέρειες ή αφηγούνται «άγνωστα» περιστατικά που εξηγούν εν πολλοίς την πολυκύμαντη πορεία του. Ένα ογκώδες βιβλίο 763 σελίδων, μια εξαιρετική εργασία της δημοσιογράφου, Ελευθερίας Κόλλια.
«Φελιτσιτά» – Μάρω Δούκα (Εκδόσεις Πατάκη)
Ακόμη και το αλφάβητο να έγραφε η Μάρω Δούκα, θα το αγόραζα μόνο και μόνο για να δω σε ποια σειρά, με ποια λογική, τοποθέτησε στο χαρτί τα γράμματα. Στο νέο αυτό γλυκόπικρό της βιβλίο, το τόσο τρυφερό και συγκινητικό, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες εβδομάδες, μία από τις συγγραφείς της καρδιάς μου αφηγείται με την φωνή των διαφορετικών προσώπων μιας (καθημερινής, κατά τα άλλα) οικογένειας, την ιστορία ενός ανθρώπου που δεν έχει πια σπίτι και «σπίτι», και που η ευτυχία του δεν ήταν ποτέ μαθηματική πράξη. Ένα «ματωμένο» της ψυχής βιβλίο, όπως και τα περισσότερα της σπουδαίας συγγραφέως.
«Πες της» – Χρήστος Οικονόμου (Εκδόσεις Πόλις)
«Τι θα κάνουμε τώρα, μου λέτε; Μαθαίνεται η αγάπη ή όχι; Κι αν μαθαίνεις ν’ αγαπάς κάποιον γι’ αυτό που είναι, πώς μαθαίνεις να τον αγαπάς γι’ αυτό που θα γίνει; Φοβερό πράγμα δεν είναι, που είναι τέτοιος πόλεμος ατέλειωτος η αγάπη;». Μετά το αριστουργηματικό του «Κάτι θα γίνει, θα δεις», το νέο βιβλίο του Οικονόμου με πρωταγωνίστρια μια κούριερ της οποίας δεν μαθαίνουμε ούτε το όνομα (που περισσότερο ως μικρές ιστορίες αφηγούμενες έναν κοινό κορμό είναι) μας παραθέτει με μια γλώσσα κοφτή μια ιστορία στην οποία είναι πολύτιμη η κάθε της λέξη.
«Αριστερά, κάποτε» – Όλγα Μπακομάρου (Εκδόσεις Αρμός)
Η Όλγα, η interviewer-πρότυπο της ελληνικής δημοσιογραφίας, έχει την ικανότητα, μάλλον το χάρισμα, όπως έγραψαν γι’ αυτήν, να εκμαιεύει (αυτή είναι η λέξη) από κάθε άνθρωπο τον εαυτό του – αυτό που είναι ή αυτό που θα ‘θελε να πει και η Όλγα το παραθέτει ως δημόσια εξομολόγηση κάθε φορά. Γι’ αυτό και αυτές ακόμη οι 17 συνεντεύξεις που παρατίθενται στο συγκεκριμένο βιβλίο με πρόσωπα της ευρύτερης Αριστεράς (όχι της κομματικής ως επί το πλείστο) αποτελούν ντοκουμέντο και σπουδαίο αρχειακό υλικό: Αλαβάνος, Ανδρουλάκης, Γλέζος, Λεντάκης, Παππά, Παπαρήγα, Δαμανάκη κ.α. εκθέτουν στην Όλγα την αλήθεια της στιγμής τους η οποία έμελλε να γίνει διαχρονική «εξηγώντας» πολλά από τα σημερινά αλλιώτικα (και συγκρουόμενα με το παρελθόν πια) «πρόσωπα» της σύγχρονης Αριστεράς.
Ελεύθερα, 31.12.2023
