Δεν πάει πολύς καιρός που οι ειδήσεις από το Κόσοβο αφορούσαν πολεμικές διενέξεις. Αν και δεν έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως αυτόνομο κράτος, το ίδιο στέλνει μήνυμα πως τα πράγματα αλλάζουν και το κτήριο της όπερας, που ετοιμάζεται να φτιάξει, αποτελεί σύμβολο της αλλαγής.
H Xhubleta είναι παραδοσιακή ενδυμασία που φορούσαν οι γυναίκες στην ορεινή Αλβανία. Ήταν συνήθως μαύρο φόρεμα που κατέληγε σε μια ανοικτή φούστα σαν καμπάνα και συνδυαζόταν με πολύχρωμα μαντήλια και ζώνες. Με το πέρασμα των χρόνων και των αλλαγών στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες εγκαταλείφθηκε (όπως άλλωστε όλων των λαών οι παραδοσιακές ενδυμασίες) αλλά αποτελεί πλέον πολιτιστική κληρονομιά της ΟΥΝΕΣΚΟ. Η φούστα αυτή, που χρειάζεται ιδιαίτερη τεχνοτροπία για να κατασκευαστεί, αποτέλεσε την έμπνευση των αρχιτεκτόνων για το σχεδιασμό του κτηρίου της Όπερας. Μια κυματοειδής φωτοβολταϊκή στέγη, που αποτελεί και το στοιχείο που ξεχωρίζει, αγκαλιάζει τους εσωτερικούς χώρους με κομψότητα.
Ο σχεδιασμός έγινε από τον Δανέζικο, διεθνούς φήμης, οίκο BIG (Bjarke Ingels), σε συνεργασία με τo τοπικό γραφείο ALB-Architect. Πρόκειται για ένα πολιτιστικό χώρο που στόχο έχει να αναμορφώσει το τοπίο των παραστατικών τεχνών της Πρίστινα. Θα στεγάσει ένα Μέγαρο Μουσικής 1.200 θέσεων, μια Αίθουσα Θεάτρου 1.000 θέσεων, μια Αίθουσα Ρεσιτάλ 300 θέσεων, ένα Εκπαιδευτικό και Συνεδριακό Κέντρο ενώ η πλατεία που το περιβάλλει θα αποτελεί επίσης δημόσιο χώρο. Ο χώρος βρίσκεται σε μια αναδυόμενη πολιτιστική περιοχή, κοντά στο Μέγαρο Νεολαίας & Αθλητισμού, στο στάδιο Fadil Vokrri και στο Υπουργείο Δημοσίων Υπηρεσιών, χώροι με τους οποίους θα έχει οργανική σχέση.
Η κυματοειδής στέγη, επενδυμένη με φωτοβολταϊκά πλακάκια, ορίζει εισόδους και κυκλοφορία, δημιουργώντας έναν ανοιχτό και φιλόξενο δημόσιο χώρο. Στο εσωτερικό, ο σχεδιασμός διατηρεί μια συνεπή γλώσσα ως προς τα υλικά, με κυρτά ξύλινα στοιχεία που διαμορφώνουν τις αίθουσες παραστάσεων. Στο Μέγαρο Μουσικής η διάταξη των καθισμάτων γίνεται με τρόπο που να εξασφαλίζει τη βέλτιστη θέαση, ενώ η Αίθουσα Θεάτρου έχει θέσεις σε τρία επίπεδα ύψους. Η πιο μικρή Αίθουσα Θεάτρου και η Αίθουσα Ρεσιτάλ προσφέρουν ευελιξία, για να μετατρέπονται και να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών προγραμμάτων. Σε όλους τους χώρους, οι ματ ξύλινες επιφάνειες συμπληρώνονται από βελούδινη επένδυση και ακουστικές κουρτίνες που έρχονται σε αντίθεση με τα συνεχόμενα γυάλινα παράθυρα στους δημόσιους χώρους. Μια κεντρική αίθουσα εξυπηρετεί και τους τέσσερις χώρους ως λόμπι και ο φεγγίτης που τη στεγάζει αφήνει το φυσικό φως να εισχωρεί δημιουργώντας μια ζεστή ατμόσφαιρα.
Το κτήριο πλαισιώνεται από ένα σκληρό τοπίο από φυσική πέτρα, νησίδες και ελικοειδή μονοπάτια. Οι νησίδες θα φυτευτούν με ποικίλη βλάστηση, συμπεριλαμβανομένων δέντρων οξιάς που θα προάγουν τη βιοποικιλότητα, θα παρέχουν εποχιακές διαφοροποιήσεις και θα προσφέρουν καταφύγιο σε πουλιά και έντομα.
Το κτήριο παρέχει επίσης την ευκαιρία να αναπτυχθούν εκ νέου οι εξωτερικοί κοινόχρηστοι χώροι: η πρόσβαση των πεζών παρέχεται τόσο στο επίπεδο του δρόμου όσο και σε ένα υπερυψωμένο επίπεδο, σε συνέχεια με την πρόσβαση στο κοντινό Κέντρο Νεότητας. Η μεγάλη εξωτερική σκάλα της Όπερας θα ενσωματωθεί στην υπάρχουσα εξέδρα, η οποία θα διευρυνθεί, δημιουργώντας έναν διάλογο μεταξύ των δύο κτηρίων και, κυρίως, έναν σημαντικό δημόσιο χώρο, πυροδοτώντας την ανάπλαση της περιοχής στην οποία βρίσκεται. Στοχεύει παράλληλα και κύρια στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, δίνοντας στην πρωτεύουσα μια νέα ταυτότητα και δέσμευση για την καλλιτεχνική ανάπτυξη της χώρας.
Ελεύθερα 16.2.2025
