Σημαντικά βήματα καταγράφονται σε σχέση με την εξέλιξη της Κυπριακής Βιβλιοθήκης και του νομοθετικού πλαισίου που τη διέπει, μετά την κατάθεση στο Υφυπουργείο Πολιτισμού του «Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης 2025» από την καθορισμένη ομάδα.
Το Σχέδιο προορίζεται να αποτελέσει πλαίσιο αμοιβαίας δέσμευσης μεταξύ Πολιτείας και Υφυπουργείου Πολιτισμού για άμεση αναβάθμιση του ρόλου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης και σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» σύντομα αναμένεται να προωθηθεί και στο Υπουργικό Συμβούλιο για περαιτέρω επικύρωση και ισχυροποίησή του. Παράλληλα, θα συνιστά οδηγό και κείμενο βάσης για την εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων για έναρξη συγκεκριμένων δράσεων και λειτουργιών με άμεσα, ορατά και μετρήσιμα αποτελέσματα.
Στο μεταξύ, το Υφυπουργείο εξετάζει στο παρόν στάδιο το κόστος, τους όρους και τις τεχνικές δυνατότητες του μοναδικού κτηρίου για το οποίο έχει εκδηλωθεί επίσημο ενδιαφέρον μετά τη σχετική ανακοίνωση, ώστε να τεθεί προς ενοικίαση για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της κρατικής βιβλιοθήκης. Πρόκειται για τις εγκαταστάσεις μιας πρώην υπεραγοράς στη Λευκωσία. Η ανάγκη για μεταστέγαση, έστω και προσωρινή, έχει κριθεί ως επιτακτική.
Σε ό,τι αφορά το κατατεθειμένο σχέδιο ανάπτυξης, καθίσταται σαφές ότι το πρόβλημα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης δεν είναι μόνον στεγαστικό- κτηριακό ή μόνον στελέχωσης προσωπικού ή μόνον προϋπολογισμού ή μόνον ανάπτυξης συλλογής. Είναι όλα τα προηγούμενα και πρωτίστως οντολογικό και θεσμικό. Ακριβώς για τον λόγο αυτό προτείνει, μεταξύ άλλων και τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που διέπει την Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Το συγκεκριμένο Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης εντάσσεται λειτουργικά σε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάπτυξης των κυπριακών βιβλιοθηκών. Η ομάδα εκπόνησης του Σχεδίου επιχειρεί μια συστημική προσέγγιση στο ζήτημα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης.
Η ομάδα αυτή που συνέταξε το Σχέδιο ορίστηκε από την Υφυπουργό Πολιτισμού Λίνα Κασιανίδου, κατά την πρώτη συνεδρία της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη που διεξήχθη στις 23 Οκτωβρίου 2024. Τα μέλη της ομάδας αποτελούν ο Αχιλλέας Αιμιλιανίδης (πρόεδρος Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη), Ανδρέας Κ. Ανδρέου (μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη), Ολυμπία Στυλιανού (αντιπρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη), Γιώργος Χατζηγεωργίου (αναπληρωτής Διευθυντής της Κυπριακής Βιβλιοθήκης), Εβίτα Μιχαηλίδου (ανώτερη λειτουργός Ανάπτυξης Υφυπουργείου Πολιτισμού) και Ιωάννα Χατζηκωστή (διευθύντρια Τμήματος Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού).
Οι όροι εντολής της ομάδας αφορούν την καταγραφή ενός νέου σχεδίου ανάπτυξης για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη, με βάση τη μελέτη των Φίλιππου Τσιμπόγλου & Ανδρέα Κ. Ανδρέου (σ.σ. «Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης 2010 – 2014: από την πραγματικότητα στο ιδεώδες, μέσω του εφικτού. Λευκωσία, 2010»). Το σχέδιο αυτό έπρεπε να απαντά στα διλήμματα που τέθηκαν στην υπό αναφορά μελέτη και να συμπεριλάβει επικαιροποιημένα στοιχεία που αφορούν την Κυπριακή Βιβλιοθήκη.
Αυτό καταγράφει πλέον, μεταξύ άλλων, το όραμα, την αποστολή και τη σημασία της Βιβλιοθήκης για το κράτος και τους πολίτες του.
Το Υφυπουργείο Πολιτισμού διαβεβαιώνει ότι βασικός του στόχος είναι ο ολιστικός εκσυγχρονισμός της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, με επόμενα βήματα τον σχεδιασμό νέου οργανογράμματος και τη στελέχωσή της, την αναθεώρηση του υφιστάμενου Νόμου που τη διέπει ώστε να συνάδει με τις λειτουργικές ανάγκες και απαιτήσεις ενός σύγχρονου θεσμού και τέλος την ανέγερση ενός νέου και σύγχρονα εξοπλισμένου κτηρίου για τη στέγασή της.
Η συστημική προσέγγιση
Το σχέδιο εκλαμβάνει την Κυπριακή Βιβλιοθήκη ως διακριτή οντότητα, η οποία διεθνώς ανήκει στην ειδική κατηγορία των «εθνικών βιβλιοθηκών». Λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι υπάγεται πλέον στο Υφυπουργείο Πολιτισμού το οποίο επιθυμεί να τη διατηρήσει κάτω από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού.
Αντιλαμβάνεται την αργοπορία που έχει υπάρξει στην ανάπτυξη βασικών λειτουργιών και υπηρεσιών εθνικής βιβλιοθήκης και πραγματεύεται εφικτούς τρόπους αξιοποίησης υφιστάμενων συνεργιών για άμεση βελτίωση της κατάστασης και ανάδειξη ορατών αποτελεσμάτων. Η ένταξη του προβλήματος στο πλαίσιο του συστήματος κυπριακών βιβλιοθηκών, συμβάλλει στην ανάδυση κοινών προβλημάτων, που απαντώνται και σε άλλες κατηγορίες βιβλιοθηκών (ακαδημαϊκές, δημοτικές, σχολικές).
Όραμα και αποστολή της Κυπριακής Βιβλιοθήκης
Το Υφυπουργείο Πολιτισμού σε συνεννόηση με τη Συμβουλευτική Επιτροπή επέλεξε ως μοντέλο ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης τον τύπο της «σύγχρονης εθνικής βιβλιοθήκης» (συντονισμός, καθοδήγηση, προσφορά υπηρεσιών προς βιβλιοθήκες), χωρίς όμως να απεμπολεί και τον ρόλο της «κλασσικής εθνικής βιβλιοθήκης» (συστηματική συγκέντρωση, διατήρηση και οργάνωση της πνευματικής κληρονομιάς).
Το όραμα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης διαμορφώνεται με γνώμονα τη δημιουργία μιας κοινότητας γνώσης στην Κύπρο που θα αποτελεί πρότυπο και σημείο αναφοράς. Θα αποτελεί πόλο έλξης κοινωνικοποίησης – επικοινωνίας– συνεργασίας, σεβόμενη την πολυπολιτισμικότητα και με αντιπροσώπευση όλων των γενεών με σκοπό τη γέννηση ιδεών, διαφωνιών και απόψεων».
Αποστολή της θα είναι ο εντοπισμός, η απόκτηση, διάσωση και προβολή της Κυπριακής Γραμματείας, η καταγραφή και σύνταξη της εκδοτικής παραγωγής (αναδρομικής και τρέχουσας) της Κύπρου, μέσω του Βιβλιογραφικού Πληροφοριακού Κέντρου, η λειτουργία των κρατικού κέντρου αριθμοδοτήσεων (ISBN, ISSN, ISMN). Επίσης, ο συντονισμός, η καθοδήγηση και ανάπτυξη των άλλων κρατικών βιβλιοθηκών για τη δομή και την οργάνωσή τους και ο σχεδιασμός κρατικών πολιτικών που αφορούν την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών της χώρας και της επεξεργασίας του υλικού αυτών, μέσω καθιέρωσης προτύπων και κατευθυντήριων οδηγιών, που αφορούν καθιερωμένες αποδόσεις θεματικών όρων, βιβλιοθηκονομικής επεξεργασίας του υλικού τους και άλλων.
Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη είναι ένας ζωντανός οργανισμός ο οποίος εξελίσσεται και αναπτύσσεται, ανάλογα με το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί. Σκοπός της είναι να καταστεί μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, όσον αφορά τις λειτουργίες και τις εργασίες του ανθρώπινου δυναμικού της, καλλιεργώντας την οικολογική συνείδηση, τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου της.
Να είναι σε θέση να αφομοιώνει σχετικά εύκολα τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και την απόκτηση τεχνογνωσίας, μέσα από την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της και την καλλιέργεια της δια βίου μάθησης. Σκοπός της είναι επίσης «η ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και εργαλείων προς όφελος της βιβλιοθήκης και με τελικούς αποδέκτες τους χρήστες της, συμβάλλοντας στην οικονομία της γνώσης στην Κύπρο».
Επίσης, «στοχεύει να καταστεί μια πολιτιστική επένδυση που θα προσφέρει πίσω στην κυπριακή κοινωνία τη διάσωση και διάδοση της ιστορίας, της μνήμης, της κουλτούρας της Κύπρου και της πνευματικής παραγωγής των Κυπρίων σε κάθε μορφή της».
