Τομή για την κυπριακή πολιτεία αποτελεί η επιδότηση της ασφάλισης έστω και για μια μερίδα καλλιτεχνών, σημειώνει το Υφυπουργείο Πολιτισμού σε μακροσκελή του τοποθέτηση, μετά τις αντιδράσεις από φορείς σε σχέση με το νομοσχέδιο για το Καθεστώς του Καλλιτέχνη.

Το Υφυπουργείο Πολιτισμού παραδέχεται ότι η φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι να στηριχθούν περισσότερο οι αυτοτελώς εργαζόμενοι, εφόσον είναι και οι πιο ευάλωτοι του επαγγέλματος. «Με βάση όμως την οικονομική θεωρία η ενίσχυση μίας ομάδας του πληθυσμού ενισχύει το σύνολο του πληθυσμού» σημειώνεται.

Σκοπός του νομοσχεδίου είναι ο καθορισμός του πλαισίου και των κριτηρίων απόδοσης του Καθεστώτος του Καλλιτέχνη σε πολιτιστικούς δημιουργούς και επαγγελματίες, καθώς και o τρόπος πρόσβασης των αυτοτελώς εργαζομένων πολιτιστικών δημιουργών και επαγγελματιών στα ωφελήματα της κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής κάλυψης.

Η αρμόδια αρχή του τομέα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στους προβληματισμούς που εγείρονται από την καλλιτεχνική κοινότητα σχετικά με το νομοσχέδιο. Στην ανακοίνωση απαντά συγκεκριμένα στην τοποθέτηση του Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης Κύπρου– Φυτώριο, την οποία ωστόσο συνυπέγραψαν εννιά ακόμη φορείς. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι στην εν λόγω μερίδα καλλιτεχνών ανήκει η πλειοψηφία των εικαστικών του Φυτωρίου.

Η επιδότηση της ασφάλισης αποτελεί τομή, σύμφωνα με το Υφυπουργείο για τρεις λόγους.

  • Α) γιατί  αναγνωρίζει την επαγγελματική ιδιαιτερότητα των καλλιτεχνών και την προσφορά τους στο πολιτιστικό γίγνεσθαι,
  • β) γιατί παρακάμπτει τις δυσκαμψίες που δημιουργούσε η αδυναμία τροποποίησης του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων νόμου και
  • γ) γιατί αποτελεί καθαρή στήριξη της Πολιτείας προς τους αυτοεργοδοτούμενους καλλιτέχνες από κρατικούς πόρους, ενώ άλλες χώρες στηρίζουν ποσοστό των κοινωνικών ασφαλίσεων καλλιτεχνών μέσω ταμείων ή άλλων διευθετήσεων που προνοούν την καταβολή συνεισφορών από τους καλλιτέχνες.

Στο μεταξύ, το Υφυπουργείο απαντά στην αναφορά για διάκριση από μέρους του κράτους στην αντιμετώπιση μισθωτών εικαστικών (κυρίως εκπαιδευτικών) και καλλιτεχνών που ζουν αποκλειστικά από την τέχνη τους, υποστηρίζοντας ότι το νομοσχέδιο γεφυρώνει μερικώς αυτό το ζήτημα προσφέροντας στους δεύτερους στήριξη για να μπορούν να συνεισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και να απολαμβάνουν τα ανάλογα οφέλη.

Συναφώς αναφέρεται ότι το νομοσχέδιο καλύπτει και τους αυτοτελώς εργαζόμενους καλλιτέχνες, οι οποίοι για ένα μέρος μέρους του χρόνου τους μπορεί να εργάζονται σε άλλες εργασίες ως μισθωτοί. Γι’ αυτούς τους επαγγελματίες, το κράτος έρχεται να καλύψει ένα ποσοστό του κόστους της κοινωνικής ασφάλισης του προηγούμενου έτους. Δηλαδή, θα υπολογίζεται η κοινωνική ασφάλιση του προηγούμενου έτους στη βάση των δηλωμένων εισοδημάτων του ατόμου ως αυτοαπασχολούμενος καλλιτέχνης και το κράτος εκ των υστέρων θα τους επιστρέφει το 30%.

«Επιλέξιμοι για να επωφεληθούν μελλοντικά»

Θέση του Υφυπουργείου είναι πως όλοι οι καλλιτέχνες μπορούν με την εγγραφή τους στο μητρώο να είναι επιλέξιμοι για να επωφεληθούν από μελλοντικές αποφάσεις της κυβέρνησης και νέες πολιτικές που θα υιοθετηθούν. Για παράδειγμα, υπάρχει το αίτημα από πλευράς ομάδας καλλιτεχνών η φορολόγηση καλλιτεχνών να μην είναι ετήσια αλλά ανά 2 ή 3 έτη, ώστε να είναι ανάλογη με την περιοδικότητα της εργασίας τους. Στην περίπτωση που θα υιοθετηθεί μια τέτοια πολιτική, θα εφαρμόζεται για εκείνους τους καλλιτέχνες που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο και θα πληρούν και τις όποιες άλλες προϋποθέσεις θα τεθούν. «Αυτό είναι το όφελος του να εγγραφεί σήμερα κάποιος καλλιτέχνης στο μητρώο» τονίζεται.

Σε σχέση με τους προβληματισμούς για τη διαδικασία εγγραφής στο Μητρώο, η αρμόδια αρχή διαβεβαιώνει ότι αυτή θα είναι πλήρως διαφανής αφού τα κριτήρια δημοσιεύονται και επίσης υπάρχει συμμετοχή εμπειρογνωμόνων που υποδεικνύονται από συνδέσμους καλλιτεχνών στη διαδικασία έγκρισης των αιτήσεων.

Επιπρόσθετα, αναφορικά με τις ανησυχίες που εκφράστηκαν για τον καθορισμό τέλους εγγραφής, το Υφυπουργείο διαβεβαιώνει ότι αυτό θα καθορισθεί με Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου και θα πρόκειται για ένα μικρό συμβολικό ποσό, όπως εφαρμόζεται και σε άλλα μητρώα επαγγελματικών ομάδων και σε άλλες χώρες.

Όσον αφορά το θέμα της στήριξης των μεγαλύτερων ηλικιακά καλλιτεχνών, το Υφυπουργείο εξετάζει τρόπους με τους οποίους θα τους στηρίξει «σε ένα άλλο πλαίσιο», όπως αναφέρεται. Άλλωστε, στο νομοσχέδιο υπάρχει και μια επιπλέον μέριμνα που καθιστά δυνατή την αυτόματη εγγραφή παλαιότερων καλλιτεχνών για καλλιτέχνες που έχουν ηλικία άνω των 60 ετών και έχουν να επιδείξουν καλλιτεχνική δραστηριότητα τουλάχιστον 20 ετών. Σε αυτή την περίπτωση, ο Διευθυντής του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού μπορεί με απόφασή του να επιτρέψει στον καλλιτέχνη να εγγραφεί στο μητρώο ακόμη και αν δεν πληροί τρία από τα κριτήρια που απαιτούνται.

Να σημειωθεί ότι το Υφυπουργείο επικαλείται την ορολογία που αφορά το «Καθεστώς του Καλλιτέχνη» μέσα από σειρά ψηφισμάτων και εκθέσεων από την ΟΥΝΕΣΚΟ μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο. Υποδεικνύει ότι αυτά αποτέλεσαν καθοδηγητικό γνώμονα για περίληψη όρων και προϋποθέσεων για την εγγραφή στο Μητρώο Καλλιτεχνών και στο Μητρώο Συνδέσμων Καλλιτεχνών και την καταβολή καλλιτεχνικής χορηγίας που αποτελεί ποσό, το ύψος του οποίου ανέρχεται στο 30% της εισφοράς που κατέβαλε ο καλλιτέχνης ως αυτοτελώς εργαζόμενος στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Ασφάλισης Υγείας. Για τη διεκδίκηση της καλλιτεχνικής χορηγίας έχουν τεθεί συγκεκριμένα κριτήρια.

Αναφορικά με το αίτημα για οικονομική στήριξη του εισοδήματος αναφέρεται ότι διαφάνηκε από μελέτη πως δεν μπορεί να υποστηριχθεί στην παρούσα φάση και αναγνωρίστηκε ως πιο άμεση ανάγκη η στήριξη της πιο ευάλωτης ομάδας, δηλαδή των αυτοαπασχολούμενων καλλιτεχνών. «Η καλλιτεχνική χορηγία που καθιερώνουμε έρχεται να καλύψει μέρος του κόστους της κοινωνικής ασφάλισης ώστε να διευκολύνονται οι καλλιτέχνες να συνεισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και να έχουν όλα τα ωφελήματα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης» σημειώνει το Υφυπουργείο Πολιτισμού.

Στο μεταξύ, κάνει αναφορά και στον νόμο για το 1% (περί του Ελάχιστου Υποχρεωτικού Ποσοστού Εμπλουτισμού των Δημόσιων Κτιρίων) και τις νέες του τροποποιήσεις σημειώνοντας ότι είναι πλέον εξαιρετικά υποστηρικτικός προς τους εικαστικούς και η πιστή εφαρμογή του  «δημιουργεί μεγάλη ζήτηση και ευκαιρίες για τους καλλιτέχνες πέραν των όσων είχαν μέχρι σήμερα».