Υιοθετήθηκε από τους Υπουργούς Πολιτισμού των χωρών του MED9 η διακήρυξη για την εφαρμογή και πραγματοποίηση των πολιτιστικών δικαιωμάτων που ετοίμασε το Υφυπουργείο Πολιτισμού της Κύπρου. Διαβάστε το πλήρες κείμενο.
Οι Υπουργοί Πολιτισμού των 9 μεσογειακών κρατών μελών της ΕΕ εξέδωσαν την κοινή διακήρυξη, επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους για την προάσπιση των πολιτιστικών δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης, κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συνάντησης στο πλαίσιο της Συνόδου MED9 που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο.
Η διακήρυξη έγινε κατά τη διάρκεια υβριδικής διάσκεψης με θέμα «Πολιτιστικά Δικαιώματα σε Καιρούς Κρίσης», η οποία τόνισε την ανάγκη προστασίας και προώθησης της πολιτιστικής πολυμορφίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια εποχή πολιτικών, οικονομικών, τεχνολογικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.
Οι χώρες του MED9 είναι η Κροατία, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Ισπανία.
Οι Υπουργοί Πολιτισμού των MED9 εκφράζουν ανησυχία για τη συνεχιζόμενη έλλειψη ορατότητας των πολιτιστικών δικαιωμάτων, παρά τη σημασία τους σε πολλές τρέχουσες συζητήσεις και τονίζουν ότι η καλλιτεχνική ελευθερία είναι πολιτιστικό δικαίωμα και πρέπει να είναι εγγυημένη για όλους.
Η διακήρυξη υπογραμμίζει την πολιτική ανάγκη για προστασία των πολιτιστικών δικαιωμάτων, ιδίως στην ευρω-μεσογειακή περιοχή, ως σημαντική συνιστώσα των εξωτερικών σχέσεων. Δεσμεύεται να σεβαστεί, να εκπληρώσει και να προστατεύσει τα πολιτιστικά δικαιώματα όπως αυτά αναγνωρίζονται από το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων- και ειδικότερα το Άρθρο 15 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα- όπως αυτό ερμηνεύεται από τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών.
Τα κράτη των MED9 θα επιδιώξουν να προωθήσουν τα πολιτιστικά δικαιώματα στην περιφερειακή πολιτιστική συνεργασία, υποστηρίζοντας την καλλιτεχνική ελευθερία και τιμώντας τη μεσογειακή πολιτιστική κληρονομιά στο πνεύμα της πολιτιστικής ποικιλομορφίας, του διαπολιτισμικού διαλόγου, της δικαιοσύνης και της συμπερίληψης.
Παράλληλα, δεσμεύονται να συνεργαστούν μεταξύ τους, καθώς και με άλλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, για να φέρουν τα πολιτιστικά δικαιώματα στο επίκεντρο των σχετικών συζητήσεων στην παγκόσμια ατζέντα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν τις τέχνες, την πολιτιστική κληρονομιά, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μετανάστευση, τον αθλητισμό και τα δικαιώματα των γυναικών.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα στη Λευκωσία. Διοργανώθηκε από το Υφυπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και Πολιτιστικών Σχέσεων και το Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο πλαίσιο της Συνόδου των MED9. Την έναρξη των εργασιών χαιρέτισαν η Υφυπουργός Πολιτισμού Λίνα Κασσιανίδου, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Τάσος Χριστοφίδης και η επικεφαλής της Μονάδας Πολιτισμικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κατρίν Μανιάν.
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου δόθηκε διάλεξη της Ειδικής Εισηγήτριας του ΟΗΕ στον Τομέα των Πολιτιστικών Δικαιωμάτων Αλεξάνδρας Ξανθάκη, ενώ συμμετείχαν εμπειρογνώμονες από την Κύπρο και από το εξωτερικό, οι οποίοι ανέδειξαν την ανάγκη διαφύλαξης των πολιτιστικών δικαιωμάτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, και ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη της Μεσογείου για τη διασφάλιση της καλλιτεχνικής ελευθερίας στο πνεύμα της πολιτιστικής πολυμορφίας, του διαπολιτισμικού διαλόγου, της ισότητας και της συμπερίληψης.
Στον χαιρετισμό της η Υφυπουργός Πολιτισμού ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η επιλογή του θέματος του Συνεδρίου δεν είναι τυχαία, εφόσον τον περασμένο Ιούλιο συμπληρώθηκαν πέντε δεκαετίες από την εισβολή. «Το Υφυπουργείο μέσω του Τμήματος Αρχαιοτήτων προσπαθεί να παρακολουθεί τις παράνομες ανασκαφές στα κατεχόμενα εδάφη, καθώς και τη λεηλασία και διακίνηση αρχαιοτήτων και θρησκευτικών λειψάνων» ανέφερε.
Αναφερόμενη στη Μόνιμη Αποστολή της Κύπρου στη Γενεύη στάθηκε στην Κοινή Δήλωση που εκδόθηκε και είχε ετοιμαστεί από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Κύπρου στην 31η σύνοδο του ΣΑΔ τον Μάρτιο του 2016, η οποία εστιάζει στις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στα πολιτιστικά δικαιώματα και συγχρηματοδοτήθηκε από έναν άνευ προηγουμένου αριθμό 146 κρατών μελών και παρατηρητών.
Η Διακήρυξη για τα Πολιτιστικά Δικαιώματα
Εμείς, οι Υπουργοί Πολιτισμού των MED9, που συγκληθήκαμε σε διαδικτυακή συνάντηση στο πλαίσιο της Συνόδου MED9 που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο και σε υβριδικό συνέδριο με θέμα «Πολιτιστικά Δικαιώματα σε Καιρούς Κρίσης», επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για την εφαρμογή και πραγματοποίηση των πολιτιστικών δικαιωμάτων. Προς τούτο, υιοθετούμε την παρούσα Διακήρυξη.
Προοίμιο
1. Αναγνωρίζοντας την πολιτική αναγκαιότητα της προστασίας των πολιτιστικών δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της επιταχυνόμενης ροής πολιτικών, οικονομικών, κλιματικών και τεχνολογικών προκλήσεων.
2. Δίνοντας προτεραιότητα στον ρόλο που διαδραματίζει ο πολιτισμός στην περιοχή της Ευρω-Μεσογείου, ιδιαίτερα ως σημαντικό συστατικό των εξωτερικών σχέσεων.
3. Καθοδηγούμενοι από τη δέσμευσή μας να σεβόμαστε, να εκπληρώνουμε και να προστατεύουμε τα πολιτιστικά δικαιώματα, όπως αυτά έχουν αναγνωριστεί στο διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα- και συγκεκριμένα στο Άρθρο 15 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα- όπως ερμηνεύεται επί του παρόντος από τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών.
4. Αναγνωρίζοντας ότι οι πολιτισμοί είναι δυναμικοί και περιλαμβάνουν τρόπους ζωής που ενσωματώνουν απτά, ζωντανά και φυσικά στοιχεία.
5. Αναγνωρίζοντας τον καίριο ρόλο των πολιτιστικών δικαιωμάτων στην επίτευξη όλων των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.
6. Αναγνωρίζοντας ότι η άσκηση των πολιτιστικών δικαιωμάτων έχει θετικό μετασχηματιστικό αντίκτυπο στα άτομα και τις πολιτιστικές κοινότητες, ειδικότερα όσον αφορά την ελευθερία, την αυτονομία και τη δυνατότητα συμμετοχής και συνεισφοράς στην ευρύτερη κοινωνία.
7. Εκφράζοντας ανησυχία για τη συνεχιζόμενη έλλειψη ορατότητας των πολιτιστικών δικαιωμάτων, παρά τη σημασία τους σε πολλές τρέχουσες συζητήσεις, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και η ειρήνη, η μετανάστευση, η επιστήμη και η τεχνολογία, καθώς και τα δικαιώματα των γυναικών.
Σημεία Δράσης
8. Επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας σχετικά με τα πολιτιστικά δικαιώματα που απορρέουν από το ισχύον διεθνές δίκαιο, όπως αυτό ερμηνεύεται από τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών με τρόπο που αντανακλά την εξέλιξή του.
9. Δεσμευόμαστε να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή τόσο της κοινωνίας τους όσο και των δικών τους κοινοτήτων.
10. Υποστηρίζουμε, προστατεύουμε και προάγουμε την πολιτιστική πολυμορφία ως σημαντική πτυχή των κοινωνιών μας και δεσμευόμαστε να την προστατεύουμε και να την ενθαρρύνουμε με συγκεκριμένα μέτρα. Ιδιαίτερα επικεντρωνόμαστε στη δημιουργία και διατήρηση ανοιχτών δημόσιων χώρων για διαπολιτισμικό διάλογο και πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ ατόμων και ομάδων.
11. Επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στην ουσιαστική ισότητα και δεσμευόμαστε να λάβουμε τα αναγκαία θετικά μέτρα για να διασφαλίσουμε αυτή την ισότητα στις κοινωνίες μας. Οι προσπάθειές μας εστιάζονται ειδικά στην υλοποίηση των πολιτιστικών δικαιωμάτων όλων των περιθωριοποιημένων και ευάλωτων ατόμων εντός της επικράτειάς μας, συμπεριλαμβανομένων γυναικών, ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, μειονοτήτων, αυτοχθόνων πληθυσμών, μεταναστών και προσφύγων, ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ατόμων με σωματική, ψυχοκοινωνική και/ή πνευματική αναπηρία, παιδιών και ηλικιωμένων.
12. Δεσμευόμαστε να λάβουμε μέτρα για να αντισταθούμε στην υπονόμευση οποιωνδήποτε κουλτούρων εντός των εδαφών μας από τα μέσα ενημέρωσης, τους πολιτικούς και άλλες οντότητες. Αναγνωρίζουμε ότι αυτή η υπονόμευση μπορεί να οδηγήσει στην απανθρωποποίηση τμημάτων του πληθυσμού και σε παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων, καθώς και σε εθνοτικές εντάσεις και συγκρούσεις.
13. Αναγνωρίζουμε τη σημασία της αποτελεσματικής συμμετοχής των ανθρώπων στις πολιτιστικές πολιτικές και πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης, δημιουργίας, υλοποίησης και αξιολόγησης προγραμμάτων που σχετίζονται με ή επηρεάζουν τα πολιτιστικά δικαιώματα.
14. Αναγνωρίζουμε ότι τα πολιτιστικά δικαιώματα δεν είναι απόλυτα και δεν μπορούν στο όνομά τους να παραβιάζονται άλλα δικαιώματα και συμφέροντα με τη χρήση των εργαλείων του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
15. Δεσμευόμαστε να σεβόμαστε τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες μας, όπως κατοχυρώνονται στα Άρθρα 2 και 3.3 της Συνθήκης για την ΕΕ.
16. Δεσμευόμαστε να εργαστούμε για την εκπαίδευση των κοινωνιών μας σχετικά με την έκταση των πολιτιστικών δικαιωμάτων, ιδιαίτερα των πολιτικών μας, των δημόσιων οργανισμών και των φορέων επιβολής. Θα προσπαθήσουμε επίσης να καταστήσουμε τα πολιτιστικά δικαιώματα διεκδικήσιμα σε εθνικό επίπεδο και να ευθυγραμμίσουμε τις προσπάθειές μας με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα.
17. Δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε ότι άτομα και ομάδες έχουν το δικαίωμα στην πολιτιστική κληρονομιά τους. Δεσμευόμαστε να προστατεύσουμε την πολιτιστική κληρονομιά όλων στις επικράτειές μας τόσο σε καιρούς ειρήνης όσο και σύγκρουσης. Αναγνωρίζουμε ότι το τι συνιστά πολιτιστική κληρονομιά θα οριστεί από τους κατόχους αυτής της κληρονομιάς. Δεσμευόμαστε επιπλέον να ερμηνεύσουμε και να χρησιμοποιήσουμε τα όργανα της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πολιτιστική κληρονομιά με τρόπο που σέβεται και προάγει τα πολιτιστικά δικαιώματα για όλους.
18. Τονίζουμε ότι η καλλιτεχνική ελευθερία είναι πολιτιστικό δικαίωμα και πρέπει να είναι εγγυημένη για όλους.
19. Επιβεβαιώνουμε ότι ο πολιτισμός πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης και της Ατζέντας 2030 και ότι θα εργαστούμε για να συμπεριληφθεί ο πολιτισμός ως αυτόνομος στόχος στην ατζέντα μετά το 2030.
20. Εμείς, τα κράτη των MED9, επιδιώκουμε να προωθήσουμε τα πολιτιστικά δικαιώματα στην περιφερειακή πολιτιστική συνεργασία, υποστηρίζοντας την καλλιτεχνική ελευθερία και τιμώντας τη μεσογειακή πολιτιστική κληρονομιά στο πνεύμα της πολιτιστικής ποικιλομορφίας, του διαπολιτισμικού διαλόγου, της δικαιοσύνης και της συμπερίληψης.
21. Τέλος, εμείς, τα κράτη των MED9, δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε μεταξύ μας, καθώς και με άλλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, για να φέρουμε τα πολιτιστικά δικαιώματα στο επίκεντρο των σχετικών συζητήσεων στην παγκόσμια ατζέντα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν τις τέχνες, την πολιτιστική κληρονομιά, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μετανάστευση, τον αθλητισμό και τα δικαιώματα των γυναικών.
