Μπορεί η αρχιτεκτονική ενός σχολικού χώρου να συμβάλει στην εκπαίδευση; Πολλοί πιστεύουν πως «ναι» και το Διεθνές Σχολείο Bloomingdale στην Ινδία προσπαθεί να δώσει ένα μάθημα στους μαθητές του από πρώιμη ηλικία.
Το νηπιαγωγείο βρίσκεται στην πανεπιστημιούπολη της πόλης Vijayawada στην επαρχία Andhra Pradesh στη νοτιοανατολική Ινδία. Μία από τις βασικές αρχές της διοίκησης του είναι να προσφέρει εκπαιδευτική καλλιέργεια εκτός συμβάσεων. Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η αρχιτεκτονική του χώρου, σχεδιασμένη από την ομάδα andblack.
Το κτήριο του Bloomingdale International School, καταλαμβάνει 400 τ.μ. συνδέεται με ένα υπάρχον σχολικό κτήριο μέσω μιας βυθισμένης αυλής, που ακολουθεί την τοπογραφία του χώρου και ανεβαίνει προς τη νέα επέκταση σαν να σκαρφαλώνει σε λόφο. Αυτή η διευθέτηση, μαζί με την ανάγκη να καλύψει τις ανάγκες 100 περίπου παιδιών προσχολικής ηλικίας, οδήγησε τους αρχιτέκτονες σε ένα σχεδιασμό που αμφισβητεί την αντίληψη του πως πρέπει να είναι ένα σχολείο. Χρησιμοποιώντας μη συμβατική χωρική οργάνωση, σύγχρονη τεχνολογία και στιβαρά υλικά, δημιούργησαν μία σύνθεση της οποίας η δομημένη μορφή, το τοπίο και οι εσωτερικοί χώροι αποτελούν μία ενιαία οντότητα.
Αντί για τις συνηθισμένες αίθουσες διδασκαλίας που συνήθως μοιάζουν με κουτιά, δημιούργησαν έναν κυματιστό εσωτερικό χώρο 300 τ.μ. Η διάταξη κάνει τις τάξεις να είναι ρευστοί χώροι που συνδέονται μεταξύ τους ενθαρρύνοντας την ελεύθερη διακίνηση και αλληλεπίδραση. Χώροι για παιχνίδι και χώροι για μάθηση γίνονται ένα, ενώ η αυλή προσθέτει σε αυτό λειτουργώντας ενίοτε ή και παράλληλα ως παιδική χαρά, ως χώρος διδασκαλίας, αμφιθέατρο ή κήπος. Η χωρική εμπειρία ενισχύεται με τη χρήση γυάλινων πάνελ πλήρους ύψους (αντί τοίχων) και φεγγιτών στην οροφή. Με αυτόν τον τρόπο, τα σύνορα μεταξύ μέσα και έξω γίνονται δυσδιάκριτα, καθιστώντας το τοπίο επέκταση του δομημένου χώρου και αντίστροφα.
Μία άλλη διαφορά από τους συμβατικούς σχολικούς χώρους τέτοιων ηλικιών είναι η αποφυγή έντονων και πολλών χρωμάτων. «Το κτήριο, αντί να είναι μέρος του τοπίου, θα πρέπει να είναι μια μορφή του τοπίου από μόνο του» εξηγούν οι αρχιτέκτονες. Η αντίληψη αυτή ενισχύεται από την κυματιστή στέγη που μιμείται τόσο το κύμα όσο και τους λόφους, έτσι ώστε όταν κάποιος βλέπει το κτήριο από απόσταση να βλέπει το κτήριο σαν μέρος του τοπίου κι όχι σαν κάτι ξένο. Σε μια δεύτερη ανάγνωση μπορεί να πει κάποιος πως τα παιδιά που βρίσκονται μέσα στο κτήριο είναι σαν να προστατεύονται μέσα σε ένα κουκούλι.
Η ρευστή μορφή της οροφής – καλυμμένη με χορτάρι – έχει σχεδιαστεί με τη χρήση υπολογιστικών εργαλείων. Η εφευρετικότητα του σχεδιασμού έγκειται στον τρόπο που η πράσινη επιφάνεια επιβάλλεται της υπόλοιπης χτισμένης μορφής. «Ακόμη πιο σημαντικό» σύμφωνα με τους δημιουργούς «είναι το γεγονός ότι το έργο έχει υλοποιηθεί εντός περιορισμένου προϋπολογισμού με την υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής διαδικασίας κατασκευής που λαμβάνει υπόψη τους άμεσα διαθέσιμους πόρους και τεχνολογίες». Ένας από τους τρόπους που επιτεύχθηκε αυτό είναι η χρήση προκατασκευασμένων υλικών. Ο δομικός πυρήνας της οροφής έχει ανεγερθεί επί τόπου χρησιμοποιώντας προκατασκευασμένα στοιχεία και τεχνικές κατασκευής που τροποποίησαν τα τεμάχια ώστε να επιτευχθεί η απαιτούμενη καμπυλότητα.
Όταν η δομή παρατηρείται από το εσωτερικό, η οροφή δημιουργεί μια αίσθηση μυστηρίου. Τα εκτεθειμένα δομικά στοιχεία κατά μήκος παρουσιάζουν μια όμορφη αντίθεση με την εξωτερική επιφάνεια με τύρφη, επιτρέποντας έτσι στον πραγματικό χαρακτήρα των υλικών να ξεχωρίζει. Το οπτικό αποτέλεσμα της αυστηρής παλέτας υλικών ενισχύεται από το φυσικό φως που διαχέεται μέσα από τους φεγγίτες, τονίζοντας τα σχήματα. Η κίνηση του φωτός και της σκιάς, που διαχέεται στην τάξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, προσθέτει ένα άλλο παιχνιδιάρικο στοιχείο.
Κι ο χρόνος θα δείξει το αποτέλεσμα στην παιδεία που θα έχουν ως ενήλικες τα παιδιά που το βιώνουν.
Φωτογραφίες: Vinay Panjwani
