Τα αποτελέσματα των λογοτεχνικών διαγωνισμών και των βραβείων του για το 2024 ανακοίνωσε ο Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής.
Όπως είχε ήδη ανακοινωθεί, το Βραβείο Συνολικής Προσφοράς «Βασίλης Μιχαηλίδης» απονέμεται στον Γιώργο Κεχαγιόγλου.
Το Βραβείο Ποίησης απονέμεται στην Κλεοπάτρα Μακρίδου-Ρομπινέ για την ποιητική της συλλογή «Τα δόντια της βροχής», το βραβείο μυθιστορήματος στη Χρύσα Φάντη για το βιβλίο της «Οδός Ευτυχίδου», το Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου λογοτέχνη στην Αλεξία Βίκτωρος για την ποιητική συλλογή «Ούτις», το βραβείο Φιλολογικής Μελέτης στον Χρήστο Μαυρή για το βιβλίο του «Ένας αυτόχθων του θανάτου. Στάσεις στο ποιητικό έργο του Αντώνη Φωστιέρη», το βραβείο Διηγήματος στον Κώστα Αρμεύτη για το έργο του «Ταχυδακτυλουργός» και το βραβείο Σατιρικού Ποιήματος στον Λάζαρο Λαζάρου για το ποίημά του «Ο άθρωπος».
Χορηγός των λογοτεχνικών διαγωνισμών του ΟΛΚ είναι το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού.
Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου, ώρα 7μ.μ. σε χώρο που θα ανακοινωθεί αργότερα.
Αναλυτικά:
Βραβείο Συνολικής Προσφοράς «Βασίλης Μιχαηλίδης» (2024)
Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου Λογοτεχνίας και Κριτικής απονέμεται στον Γιώργο Κεχαγιόγλου, Ομότιμο Καθηγητή Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Σκεπτικό βράβευσης
Ο Γ. Κεχαγιόγλου, κορυφαίος νεοελληνιστής διεθνούς εμβέλειας, έχει πλουσιότατο ερευνητικό, διδακτικό και συγγραφικό έργο, σε διάφορους τομείς της νεοελληνικής φιλολογίας, από τις απαρχές της μέχρι σήμερα, και της συγκριτικής γραμματολογίας. Ένα από τα πεδία των επιστημονικών του ενασχολήσεων είναι η κυπριακή λογοτεχνία. Είναι δε γενικά παραδεκτό ότι υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους για την προβολή, διάδοση και μελέτη της κυπριακής λογοτεχνίας στον ελλαδικό χώρο (στο πανεπιστήμιο και ευρύτερα στην κοινωνία). Συνεργάστηκε κατά καιρούς με το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, για την επιμόρφωση των φιλολόγων, καθώς και με τη Μορφωτική Υπηρεσία (μετέπειτα Πολιτιστικές Υπηρεσίες) του Υπουργείου Παιδείας, με σημαντική προσφορά στην παιδεία και στον πολιτισμό της Κύπρου.
Είναι συγγραφέας του πρώτου μέρους της Ιστορίας της νεότερης κυπριακής λογοτεχνίας (Λευκωσία, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, 2010) και μεγάλου αριθμού κυπρολογικών δημοσιευμάτων με θέματα από τη μεσαιωνική κυπριακή λογοτεχνία μέχρι τη σύγχρονη λογοτεχνία του τόπου μας.
Η τελετή απονομής του Βραβείου Συνολικής Προσφοράς «Βασίλης Μιχαηλίδης» (2024) του Ο.Λ.Κ. στον Γιώργο Κεχαγιόγλου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2024.
Διαγωνισμός ποίησης
Το Βραβείο απονέμεται στην Κλεοπάτρα Μακρίδου-Robinet για την ποιητική της συλλογή Τα δόντια της βροχής, Αθήνα, Μανδραγόρας, 2023.
Σκεπτικό βράβευσης
Η ποιητική συλλογή «Τα δόντια της βροχής» της Κλεοπάτρας Μακρίδου-Robinet διακρίνεται για την ώριμη ποιητική γραφή, την πλούσια διακειμενική συνομιλία με τη νεοελληνική ποιητική παράδοση και τον κριτικό σχολιασμό της σύγχρονης κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας της Κύπρου, με γνήσια αγωνία για το μέλλον του λαού της, μέσα στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ημικατοχής.
Κέντρο των ποιημάτων της συλλογής είναι οι περιπέτειες που σημάδεψαν την ιστορική διαδρομή της νήσου. Αναφέρονται στους διαχρονικούς αγώνες της Κύπρου για ελευθερία και διατήρηση της ελληνικότητάς της Αναφέρονται, επίσης, στους αδιάφορους, στους σιωπηλούς, στους ισχυρούς που λειτουργούν με βάση το συμφέρον τους, στους θεματοφύλακες δήθεν της διεθνούς νομιμότητας που εξομοιώνουν τον θύτη με το θύμα και υποκρίνονται ότι προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρόκειται για ποιήματα που τα διαποτίζει η αγάπη προς την πατρίδα, τους ανθρώπους που τη δόξασαν στο απώτερο και νεότερο παρελθόν, τον πολιτισμό και την τέχνη, τους μύθους, τους θρύλους και την παράδοση.
Έντονη είναι η αναφορά στο τραύμα του ’74 και τις πληγές που επί μισόν αιώνα κακοφορμίζουν στο σώμα της Μεγαλονήσου. Συχνά προσλαμβάνουν μεγαλύτερες διαστάσεις και αναφέρονται στον σύγχρονο κόσμο, όπου η ελευθερία παραμένει ζητούμενο και το συναξάρι των αγωνιστών της συνεχώς μεγεθύνεται. Άλλα πάλι ποιήματα γυρίζουν στο απώτατο παρελθόν, συναντούν μυθικούς ήρωες και συνομιλούν με την ελληνική λογοτεχνική παράδοση. Το ταξίδι στο παρελθόν δανείζει στην ποιήτρια μοτίβα και σύμβολα, τα οποία αξιοποιεί με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία, για να εκφράσει τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της όχι μόνο για τη συνεχιζόμενη αδικία στην πολύπαθη Κύπρο, αλλά και για τον κατήφορο στον οποίο τρεκλίζει η εποχή μας.
Κριτική επιτροπή: Μανώλης Στεργιούλης, διδάκτωρ Φιλολογίας – συγγραφέας – κριτικός λογοτεχνίας, Λεωνίδας Γαλάζης, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ποιητής, Γαβριέλλα Παναγή, υπ. διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ποιήτρια
Διαγωνισμός μυθιστορήματος
Το βραβείο απονέμεται στη Χρύσα Φάντη για το μυθιστόρημά της Οδός Ευτυχίδου, Αθήνα, Σμίλη, 2023.
Σκεπτικό βράβευσης
Το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου» (Σμίλη, 2023) ξεχωρίζει για την πολυμορφία του, την προσεγμένη γραφή, το ιστορικό υπόβαθρο που καλύπτει μία μεγάλη περίοδο (από τη μικρασιατική καταστροφή, τον Εμφύλιο, μέχρι και το παρόν του αφηγητή), τη στοχαστική του προσέγγιση, την πρωτοτυπία, και την έκτασή του.
Η πρώτη φράση στο βιβλίο, πριν από τα περιεχόμενα, καθορίζει τον άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η ιστορία: ο τόπος ορίζει και διαμορφώνει τον άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει και με τον πρωταγωνιστή, τον Πέτρο Χρήστου, ο οποίος κοντά στα εβδομήντα πια, στο διαμέρισμα της οδού Ευτυχίδου στο Παγκράτι, επιστρέφει μέσω της μνήμης στην παιδική και εφηβική ηλικία. Ο χώρος γίνεται αφετηρία για να ξετυλιχθεί το κουβάρι της οικογενειακής ιστορίας του πρωταγωνιστή, αλλά και της Ελλάδας γενικότερα. Στις αρετές του μυθιστορήματος σημειώνονται και οι επιλογές της συγγραφέως ο πρωταγωνιστής-αφηγητής να μιλά στο δεύτερο πρόσωπο ενικού, τεχνική που αφενός προσδίδει αμεσότητα ‒ αφού φαίνεται να απευθύνεται στον αναγνώστη ‒ και αφετέρου του δίνεται η ευκαιρία να βυθιστεί στα άδυτα της ψυχής του, κάνοντας με χειρουργική ακρίβεια ενδοσκόπηση. Επιπλέον, ενδιαφέρον εύρημα καθίσταται και η ανακάλυψη από τον αφηγητή ενός πακέτου επιστολών του πατέρα του Σταμάτη, οι οποίες παρουσιάζονται αυτούσιες (καταλαμβάνει σημαντικό χώρο η παράθεση των επιστολών στο μυθιστόρημα). Με τον τρόπο αυτό δίνεται η ευκαιρία να φωτιστεί η περίοδος του Εμφυλίου, καθώς και να επιτευχθεί η σκιαγράφηση των γονιών του αφηγητή.
Η γραφή της συγγραφέως διακρίνεται για τον γλωσσικό της πλούτο, την τολμηρή και συνάμα πρωτότυπη και τρυφερή εικονοπλασία, συνεπαίρνοντας τον αναγνώστη. Το εξώφυλλο του βιβλίου (μία φωτογραφία του Μισέλ Φάις με τίτλο «Εσωτερική κλίμακα») ανταποκρίνεται κυριολεκτικά και μεταφορικά στο περιεχόμενο του μυθιστορήματος, καθώς παραπέμπει τόσο σε εσωτερική σκάλα ενός σπιτιού, όσο και στον εσωτερικό κόσμο του αφηγητή που ανεβοκατεβαίνει και κινείται αβίαστα στον χρόνο και στον χώρο, προσπαθώντας να ψηλαφήσει τα ίχνη της μνήμης του.
Τέλος, εμφανής και συνεχής είναι ο διάλογος της συγγραφέως με άλλους συγγραφείς, ενώ δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε το αρχείο του αφηγητή στο τέλος και τη βιβλιογραφία στην οποία βασίστηκε η κ. Φάντη, απόδειξη της κοπιώδους έρευνάς της.
Κριτική Επιτροπή: Ανδρέας Χατζηθωμάς, φιλόλογος – κριτικός – εκδότης περιοδικού, Μαριλένα Πόρακου, φιλόλογος, Στέλλα Μιλτιάδου, υπ. διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – συγγραφέας
Διαγωνισμός πρωτοεμφανιζόμενου λογοτέχνη
Το Βραβείο απονέμεται στην Αλεξία Βίκτωρος για την ποιητική της συλλογή Ούτις, Θεσσαλονίκη, εκδ. Ρώμη, 2023.
Σκεπτικό Βράβευσης
Η πρώτη ποιητική συλλογή της Αλεξίας Βίκτωρος «Ούτις» διακρίνεται για τον ενιαίο τόνο και το συνεκτικό ύφος των επιμέρους ποιημάτων, για την εκτεταμένη διακειμενική συνομιλία με τη νεοελληνική και την παγκόσμια ποίηση και για την επεξεργασμένη ποιητική γραφή που στηρίζεται στο σύμβολο, την υπερρεαλιστική ανοικείωση και τον χαμηλόφωνο λυρισμό. Πιο συγκεκριμένα, προεκτείνοντας δημιουργικά − και πολλές φορές ανατρεπτικά − τον ομηρικό μύθο του οδυσσειακού νόστου, η ποιήτρια επιτυγχάνει να εκφράσει τις υπαρξιακές ανησυχίες του σύγχρονου ανθρώπου-Οδυσσέα που αναζητά τον εαυτό του, καθώς και να καταβυθιστεί στον μεταμορφωτικό χώρο της ανθρώπινης συνείδησης.
Κριτική επιτροπή: Λεωνίδας Γαλάζης, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ποιητής, Παναγιώτης Νικολαΐδης, ποιητής – φιλόλογος – κριτικός λογοτεχνίας, Βασιλική Σελιώτη, διδάκτωρ Παιδαγωγικής
Διαγωνισμός Φιλολογικής Μελέτης – Δοκιμίου – Κριτικής Έκδοσης «Αντώνης Κ. Ιντιάνος»
Το βραβείο απονέμεται στον Χρήστο Μαυρή για το βιβλίο του Ένας αυτόχθων του θανάτου. Στάσεις στο ποιητικό έργο του Αντώνη Φωστιέρη, εκδόσεις Ηλία Επιφανίου, Λευκωσία, 2023.
Με ομόφωνη απόφαση της κριτικής επιτροπής, το Βραβείο Φιλολογικής Μελέτης – Δοκιμίου «Αντώνης Ιντιάνος» απονέμεται στον Χρήστο Μαυρή για το βιβλίο του «Ένας αυτόχθων του θανάτου. Στάσεις στο ποιητικό έργο του Αντώνη Φωστιέρη», εκδόσεις Ηλία Επιφανίου, Λευκωσία 2023. Πρόκειται για φιλολογική μελέτη, η οποία αποτελείται από μια εισαγωγή και δέκα αυτοτελή κεφάλαια. Στο βιβλίο, ο συγγραφέας προσεγγίζει το ποιητικό έργο του Αντώνη Φωστιέρη επιλέγοντας να φωτίσει συγκεκριμένες πτυχές του, όπως είναι ο θάνατος, η εικονοποιία, τα χρώματα, η επίδραση της φιλοσοφίας κ.ά. Στο έργο ξεχωρίζουν επίσης η πλούσια διακειμενικότητα και ο δοκιμιακός και επιστημονικός λόγος του συγγραφέα. Ο Χρ. Μαυρής ερευνά, προσεγγίζει, ερμηνεύει κι αναλύει τα θέματά του καταγράφοντας τις προσωπικές του απόψεις, διεισδύοντας σε καίρια ζητήματα της ποίησης του Αν. Φωστιέρη. Το βιβλίο του είναι μια αξιόλογη, ενδιαφέρουσα και σε αρκετά σημεία πρωτότυπη φιλολογική μελέτη, με τη δική της ξεχωριστή συμβολή στη μελέτη του έργου του Αν. Φωστιέρη.
Κριτική επιτροπή: Θεοδόσης Πυλαρινός, Ομότιμος Καθηγητής Λογοτεχνίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου, Νίκος Μαθιουδάκης, Μεταδιδάκτορας Γλωσσολογίας – ΔΠΘ, Σταυρούλα Μπίου, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, επιμελήτρια εκδόσεων
Διαγωνισμός φιλολογικής μελέτης δημοσιευμένης στον περιοδικό Τύπo
Δεν απονέμεται. Δεν υποβλήθηκαν συμμετοχές.
Διαγωνισμός διηγήματος
Το βραβείο απονέμεται στον Κώστα Αρμεύτη για το διήγημά του «Ταχυδακτυλουργός».
Σκεπτικό βράβευσης
Το διήγημα «Ταχυδακτυλουργός» του Κώστα Αρμεύτη διακρίνεται για την πρωτοτυπία του, την επιμελημένη γραφή του, τις λεπτές ψυχογραφικές και περιγραφικές του ιδιότητες, την αφηγηματική του χάρη, την πειθαρχημένη ευαισθησία στη διείσδυση στον ψυχισμό ενός μικρού παιδιού, τον ρεαλισμό και την αληθοφάνεια της αφήγησης, καθώς και τον κοινωνικό προβληματισμό που θέτει. Με σύντομη, απλή και στρωτή αφήγηση και με στοιχεία ποιητικότητας, με ύφος ζωηρό και παραστατικό και ένα απρόοπτο τέλος, το οποίο απέχει από τον διδακτισμό, και με τα κύρια γνωρίσματα ενός τυπικού διηγήματος (μικρή έκταση, λίγα πρόσωπα κι έναν κεντρικό ήρωα), ο διηγηματογράφος πετυχαίνει να αναδείξει τις επιπτώσεις της πείνας στην ψυχοσύνθεση του μικρού αγοριού και το εν γένει κοινωνικό πρόβλημα της ανέχειας. Αυτό που κυρίως το ξεχωρίζει από τις άλλες συμμετοχές είναι το ότι ο συγγραφέας υπαινίσσεται περισσότερα από όσα «λέει», αφήνοντας χώρο στον αναγνώστη να διαβάσει και πίσω από τις γραμμές.
Κριτική Επιτροπή: Αγάθη Γεωργιάδου, διδάκτωρ Φιλολογίας – συγγραφέας – κριτικός λογοτεχνίας, Μανώλης Στεργιούλης, διδάκτωρ Φιλολογίας – συγγραφέας – κριτικός λογοτεχνίας, Έλενα Ματσάγγου, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας
Διαγωνισμός σατιρικού ποιήματος «Τεύκρος Ανθίας»
Το βραβείο απονέμεται στον Λάζαρο Λαζάρου για το ποίημά του «Ο άθρωπος».
Σκεπτικό βράβευσης
Το ποίημα «Ο άθρωπος» του Λ. Λαζάρου ικανοποιεί πλήρως τα ζητούμενα της σατιρικής ποίησης, καθώς με χιούμορ, αισθητική ποιότητα, καλή χρήση της κυπριακής ντοπιολαλιάς, επιμελημένη στιχουργική, ευθύβολη και μετρημένη κρίση στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της κακοποίησης του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο, την απερισκεψία και έλλειψη ανθρωπιάς που τον διακρίνει, τον καταναλωτισμό και τον υλισμό του, συνιστώντας ένα είδος διαμαρτυρίας για την παρακμή του σύγχρονου κόσμου.
Έπαινος απονέμεται στον Ανδρέα Δ. Συμεού για το ποίημά του «Στο δικαστήριον του Θεού».
Σκεπτικό βράβευσης
Το ποίημα «Στο δικαστήριον του Θεού» του Α.Δ. Συμεού διακρίνεται για την άρτια στιχουργική μορφή του και τη λειτουργική αίσθηση και χρήση της κυπριακής διαλέκτου, με την οποία ο ποιητής σατιρίζει τις ανθρώπινες ατασθαλίες.
Κριτική Επιτροπή
Λεωνίδας Γαλάζης, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ποιητής, Αγάθη Γεωργιάδου, διδάκτωρ Φιλολογίας – συγγραφέας – κριτικός λογοτεχνίας, Γαβριέλλα Παναγή, υποψήφια διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ποιήτρια
