Ένα μοναδικό πέτρινο γλυπτό και ένας ξυλοπίνακας του Άντη Χατζηαδάμου μεταφέρθηκαν πρόσφατα από τη Νότιο Αφρική στην Κύπρο και αποκαλύφθηκαν σε μια τελετή στο σπίτι του γιου του Σέργη στη Λευκωσία.
Δύο έργα του Άντη Χατζηαδάμου ήρθαν πρόσφατα από τη Νότιο Αφρική στον τόπο καταγωγής του καλλιτέχνη. Ο γιος του Άντη, ο Σέργης, επίσης καλλιτέχνης, είχε την ευαισθησία να αποκαλύψει τα έργα σε μια όμορφη εκδήλωση, στις αρχές Ιουλίου στη Λευκωσία, στην παρουσία ξεχωριστών φίλων του Άντη αλλά και δικών του.
Τα έργα είχαν αγοραστεί αρχικά από τους φίλους της οικογένειας, Brian και Kathy Walker στην Αφρική και πρόσφατα αγοράστηκαν από τον γιο του καλλιτέχνη.
Το γλυπτό είναι μια πέτρινη σουρεαλιστική προτομή που δημιούργησε ο Άντης το 1971. Είχε ειδικευτεί επίσης στους ξυλοπίνακες και τα ξυλόγλυπτα. Το άλλο έργο είναι ένας χρωματιστός ξυλοπίνακας 90Χ130 cm που υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε στη Ν. Αφρική το 1974-75, όπου ο καλλιτέχνης είχε καταφύγει ως πρόσφυγας από την Αμμόχωστο μετά την εισβολή.
Ο Χατζηαδάμος ουσιαστικά διαμορφώθηκε ως καλλιτέχνης στη Νότιο Αφρική. Εκεί σπούδασε γλυπτική, δίδαξε, εκθέτει και έρχεται σε επαφή με τα διεθνή ρεύματα και τις τάσεις της σύγχρονης τέχνης, αλλά και με την αφρικανική τέχνη, η επίδραση της οποίας είναι καθοριστική στο έργο του. Εκεί ενηλικιώνεται ως καλλιτέχνης κι εκεί λαμβάνει χώρα, ως επί το πλείστον, η καλλιτεχνική του δραστηριότητα.
Οι δεσμοί του ωστόσο με την Κύπρο είναι ακατάλυτοι επιτείνοντας τη νοσταλγία του, η οποία δεν είναι δυνατόν να υποχωρήσει όσο και αν καταβάλλει προσπάθεια να την αντισταθμίσει με την τέχνη του. Επιπλέον, η τραγωδία της τουρκικής εισβολής το 1974 τον κάνει να χάσει το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια του. Η οριστική του εγκατάσταση στην Κύπρο το 1980 θα τερματίσει αυτή τη συνθήκη.
«Ο Χατζηαδάμος πειραματίστηκε με όλα σχεδόν τα υλικά, αλλά η μεγάλη του αγάπη και εμμονή ήταν το ξύλο, το οποίο θεωρούσε το πιο θερμό όλων», γράφει για τον καλλιτέχνη ο συγγραφέας Θάνος Σταθόπουλος.
«Στο έργο του το ξύλο και οι ποικιλίες του αποθεώνονται: Κόκκινο ελεφαντόδοντο, άγρια ιτιά, κιτρινόξυλο, βελανιδιά, δρυς, τικ, ταμπούτι, τζιάρα, βραζιλιάνικη κερασιά, άγρια ελιά, αφρικανικός κέδρος, σιδηρόξυλο, μαόνι, ιμπούγια, σιούφι, συνθέτουν κατά κάποιον τρόπο μια περίληψη ή φυσιολογία του ξύλου, αναδύοντας τις φυσικές τους ιδότητες, τις αντιθέσεις τους και τα επιμέρους στοιχεία τους. Ο καλλιτέχνης εκμεταλλεύεται στο έπακρον τις φυσικές ιδιότητες και τις δυνατότητες του ξύλου. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι ο κύριος και ο πλέον σημαντικός όγκος του έργου του περιστρέφεται γύρω απ’ το ξύλο».
Το έργο του Άντη Χατζηαδάμου βρίσκεται μεταξύ αναπαράστασης και αφαίρεσης, σύμφωνα με τον Σταθόπουλο. «Η αφαιρετική απόδοση του ανθρώπου στον χώρο συνδιαλέγεται με καθαρές, αφηρημένες φόρμες, συνθέσεις οι οποίες αντιπροσωπεύουν οργανικές βιομορφές, με έκδηλο το στοιχείο της πνευματικότητας. Η χειρωναξία, η δεξιοτεχνία και η αισθητική αρτιότητα, οι οποίες χαρακτηρίζουν το έργο του Χατζηαδάμου, εστιάζουν στο πνευματικό στοιχείο: Κατατείνουν στην κατάσταση στην οποία πρέπει να ανυψωθεί το πνεύμα. Η “Πτώση” και η “Κύπρος 1974” είναι τα δυο πιο δραματικά έργα του Άντη Χατζηαδάμου εξαιτίας του προφανούς συμβολισμού τους, της κυπριακής τραγωδίας και της τουρκικής εισβολής. Στην “Πτώση” (κράμα χαλκού), μια ψιλόλιγνη τζιακομετική φιγούρα προσπαθώντας να σκαρφαλώσει σε μια σκάλα, που κι αυτή οδηγεί στον ουρανό, πέφτει. Στην “Κύπρο 1974” (μπρούντζος), δυο επίσης ψιλόλιγνες φιγούρες αιωρούνται η μία αντιθέτως της άλλης (πάνω-κάτω) στο κενό, μη μπορώντας ούτε να ανυψωθούν στον ουρανό ούτε να σταθούν στη γη. Μένουν μετέωρες. Ο συμβολισμός του διχασμού και των δυο κοινοτήτων της Κύπρου είναι φανερός. Ο καλλιτέχνης ονειρευόταν να δει το έργο του “Πτώση” σε μνημειακές διαστάσεις. Επιθυμία του ήταν να στηθεί απέναντι από την κατακόμβη της αγίας Σολομωνής, στην Πάφο. Παρότι συζητούσε με τον δήμο Πάφου για την πραγματοποίηση του έργου αυτού, το σχέδιο δεν ευοδόθηκε. Το ίδιο έργο μεγεθύνθηκε από τον γλύπτη Γιάννη Αστρά και κοσμεί σήμερα τον τάφο του».
Ο Σταθόπουλος επισημαίνει επίσης: «Δεν μπορούμε φυσικά να γνωρίζουμε ποια θα ήταν η εξέλιξη του Άντη Χατζηαδάμου, εάν ο θάνατος δεν είχε κόψει πρόωρα το νήμα της ζωής του». Και σημειώνει: «Αναμφισβήτητα βρισκόταν στην πιο ώριμη φάση του. Η διάθεσή του ήταν να δουλέψει όλο και περισσότερο με πολύ μεγάλη ένταση. Σε μια συνέντευξή του το 1988, πριν διαγνωστεί με καρκίνο, δήλωσε: “Θέλω να φάω τον κόσμο με τη δουλειά μου”. Όλα δείχνουν ότι θα προχωρούσε βαθύτερα σε ό,τι είχε ξεκινήσει και σίγουρα θα ανοιγόταν σε νέες περιοχές. Θα πρέπει επομένως να θεωρήσουμε σχεδόν βέβαιη όχι μόνο την ολοκλήρωση του έργου του αλλά και την εξέλιξή του. Μια εξέλιξη, η οποία οπωσδήποτε προοιωνίζετο σημαντική. Η αδιαμφισβήτητη δύναμη της γλυπτικής του, πέραν της αισθητικής αξίας της, έγκειται σε μια αρχή που κρύβεται μέσα στο ίδιο το υλικό. Υπό την έννοια αυτή, μεταφέρει μια αρχέγονη ουσία η οποία δεν μπορεί παρά να μας περιέχει».
Στον σχετικό σύνδεσμο μπορείτε να δείτε την αποκάλυψη των έργων του Άντη Χατζηαδάμου πρόσφατα, στο σπίτι του γιου του Σέργη στη Λευκωσία.
