Μπήκαμε στα «παρασκήνια» του Animafest, του πρώτου φεστιβάλ που έφερε την σπουδαία τέχνη του animation στην ύπαιθρο, και μιλήσαμε με τους ανθρώπους που δουλεύουν εθελοντικά στο πλευρό του Γιώργου Τσαγγάρη για τη διοργάνωση.
Κάτοικοι της Σαλαμιού αλλά και νέοι από τη Λευκωσία που αγάπησαν το φεστιβάλ μιλούν για τις εμπειρίες τους και μας δίνουν μια εικόνα της δουλειάς που γίνεται πίσω από τη σκηνή για να απολαμβάνουμε κάθε χρόνο αυτή τη μοναδική διοργάνωση.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Αnimation Κύπρου – Όψεις του Κόσμου, γνωστό ως Animafest, φιλοξενείται από το 2018 στη Σαλαμιού, ένα πανέμορφο χωριό της ορεινής Πάφου που λίγοι γνωρίζουν εκτός της περιοχής. Οι άνθρωποι του χωριού αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το φεστιβάλ, το αγάπησαν και κάθε χρόνο είναι στο πλευρό του καλλιτεχνικού διευθυντή του, Γιώργου Τσαγγάρη. Μαζί με αυτούς ενώθηκαν και νέοι εθελοντές από τη Λευκωσία. Όλοι μαζί τρέχουν αρκετούς μήνες πριν από τον Αύγουστο για να στηθεί το φεστιβάλ. Οι λάτρεις του animation που σπεύδουν κάθε χρόνο στη Σαλαμιού για να παρακολουθήσουν τις μοναδικές προβολές μαζί με τις άλλες παράλληλες εκδηλώσεις, δύσκολα μπορούν να φανταστούν πόση δουλειά υπάρχει για την προετοιμασία. Αντί λοιπόν για μια συνέντευξη με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ, ο Γιώργος Τσαγγάρης μας πρότεινε να μιλήσουμε με κάποιους από τους εθελοντές που, όπως μας είπε, χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί το Animafest και να πάρει τη μορφή που έχει σήμερα.
ΑΔΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: «Η τέχνη απλώνεται στην ύπαιθρο»
«Είναι πολύ σπουδαίο που η τέχνη βγαίνει από τις πόλεις και απλώνεται στην ύπαιθρο. Θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το Animafest οργανώνεται τα τελευταία έξι χρόνια σε ένα απομακρυσμένο χωριό της υπαίθρου όπως η Σαλαμιού. Είναι ένα μεγάλο επίτευγμα η πολιτιστική αποκέντρωση. Στήθηκε κάτι όμορφο που άνθησε μέσα στην κοινότητα», μας λέει ο Άδωνης Παπαδόπουλος, πρόεδρος του Κέντρου Νεότητας της Σαλαμιού. Ο ίδιος είναι γραφίστας και εικονογράφος, μέλος της Ένωσης Γραφιστών και Εικονογράφων. Ως εθελοντής στο Animafest, αναλαμβάνει δουλειές που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία, την οργάνωση, το φαγητό, αλλά και το στήσιμο του χώρου του κάμπινγκ.
Όπως σχολιάζει ο Άδωνης, στην αρχή ο κόσμος στη Σαλαμιού έβλεπε αυτή την τέχνη ως κάτι παράξενο. «Στην πορεία, οι ντόπιοι άρχισαν να αγαπούν το animation και να νιώθουν περήφανοι που διοργανώνεται στο χωριό μας. Επίσης, κάποιοι νέοι από το χωριό γνώρισαν την πιο πειραματική και ανεξάρτητη μορφή του animation, έλαβαν μέρος στα εργαστήρια και ενδιαφέρθηκαν να γίνουν εθελοντές. Ένας από αυτούς, ο Γιώργος Παπαγεωργίου, εμπνεύστηκε από μια ιστορία που αφηγούνται οι μεγαλύτεροι στην κοινότητα και δημιούργησε δική του ταινία που πήρε μέρος στο διαγωνιστικό πρόγραμμα» σχολιάζει ο Άδωνης.
ΒΡΥΩΝΗΣ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ: «Το Animafest διεύρυνε τους ορίζοντές μας»
Ο Βρυώνης Ναπολέοντος, γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Σαλαμιού, βρίσκεται επί ποδός πολλές μέρες προτού ακόμη αρχίσει το φεστιβάλ, για να παρέχει κάθε είδους υποστήριξη στη διοργάνωση. «Όταν ήρθε το φεστιβάλ στη Σαλαμιού το 2018, δεν ξέραμε τι σημαίνει animation. Εδώ μάθαμε τη σπουδαία αυτή τέχνη, αποκτήσαμε φιλίες και σχέσεις με όλη την ομάδα του φεστιβάλ, αλλά και τους ανθρώπους που είναι καλεσμένοι από το εξωτερικό» θα μας πει. Όπως επισημαίνει, το φεστιβάλ έφερε ζωή και συνέβαλε στην ανάπτυξη του χωριού. «Πέραν από τα οφέλη που έχουν οι ντόπιοι από τη λειτουργία των εστιατορίων ή από τις ενοικιάσεις των σπιτιών, το χωριό μας έγινε γνωστό όχι μόνο στους Κύπριους αλλά και στους ξένους που έρχονται από διάφορες χώρες. Πριν από δύο χρόνια είχαμε μια Κινέζα δημιουργό που μαγεύτηκε από το χωριό και έμεινε ένα μήνα. Επίσης ήρθε η πρέσβειρα της Ιαπωνίας. Το Animafest ενώνει κουλτούρες από διάφορες χώρες. Πέρσι οργανώθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ το Αnimation Film Camp σε συνεργασία με το το World Festival of First Animations PRIMANIMA στην Βουδαπέστη. Ένα εργαστήρι που έφερε τους νέους μας σε επαφή με άλλο κόσμο και άλλες κουλτούρες. Το φεστιβάλ διευρύνει τους ορίζοντες των συμμετεχόντων. Οι νέοι συνειδητοποιούν ότι δεν είμαστε το κέντρο της γης».
Τις ημέρες του φεστιβάλ τα γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου μετατρέπονται σε κέντρο συντονισμού. Ό,τι πρόβλημα προκύψει, ο Βρυώνης θα τρέξει πρόθυμα να δώσει λύσεις δουλεύοντας από το χάραμα. Επίσης έχει την ευθύνη της υποδοχής και της φιλοξενίας των καλεσμένων από το εξωτερικό που λαμβάνουν μέρος στο φεστιβάλ. «Η κοινότητα αγάπησε το φεστιβάλ και αναπτύξαμε πολύ καλές σχέσεις και φιλίες με πολλούς», λέει. Ο Βρυώνης σημειώνει ακόμη ότι οι λάτρεις του animation που έρχονται κάθε χρόνο στη Σαλαμιού έχουν ευαισθησίες για τη φύση και το περιβάλλον. Δεν πετάνε σκουπίδια, δεν κάνουν ζημιές και σέβονται το χωριό και τους κατοίκους.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΠΑΡΙΣΗ: «Η Σαλαμιού έγινε το δεύτερό μας σπίτι»
Φοιτήτρια στο Τμήμα Καλών Τεχνών του πανεπιστημίου Willem de Kooning στο Ρότερνταμ, η Μαριάννα άρχισε να δουλεύει ως εθελόντρια στο φεστιβάλ όταν ήταν ακόμη μαθήτρια στη Β΄ Λυκείου, και φέτος συμπληρώνει πέντε χρόνια. Όπως μας είπε, πάντα της άρεσε το animation, αλλά μέσα από το Animafest γνώρισε καλύτερα αυτή την τέχνη, λίγο προτού φύγει στο εξωτερικό για τις σπουδές της. «Μέσα από το φεστιβάλ έμαθα πολλά πράγματα, άνοιξαν οι ορίζοντές μου και είδα με πόσους πολλούς τρόπους μπορείς να δημιουργήσεις ταινίες animation». Τη Μαριάννα θα τη δεις στον Κυπάρισσο, τον λόφο της Σαλαμιού όπου στήνεται η σκηνή του φεστιβάλ, να βοηθάει στην είσοδο με τα εισιτήρια, ή στις εκθέσεις, στα εργαστήρια και όπου αλλού χρειάζεται. «Αγαπήσαμε το χωριό και πια όταν λέμε θα πάμε στη Σαλαμιού είναι σαν να πηγαίνουμε σ’ ένα δικό μας χωριό. Το νιώθουμε σαν το δεύτερό μας σπίτι» λέει. «Φέτος μπήκαμε στη διοργάνωση του κυπριακού προγράμματος που καλύπτει τις εκθέσεις και τα εργαστήρια και ό,τι γίνεται μέσα στο χωριό τις μέρες του φεστιβάλ. Ασχολούμαστε με τα σόσιαλ μίντια, προσπαθούμε να φέρουμε νέες ιδέες και όπου χρειαστεί να στήσουμε ή να ξεστήσουμε».
Τη ρωτάω αν ως φοιτήτρια στις Καλές Τέχνες την ενδιαφέρει να δημιουργήσει δικές της ταινίες animation. Μου εξηγεί ότι φέτος έλαβε μέρος στο Αnimation Film Camp, το νέο αναπτυξιακό πρόγραμμα του Animafest Cyprus που ξεκίνησε πέρσι, και φέτος τον Ιούνιο οργανώθηκε για δεύτερη φορά στη Βουδαπέστη στο πλαίσιο του World Festival of First Animations PRIMANIMA. Τα εργαστήρια θα συνεχιστούν στην Κύπρο στο Animafest. «Είχε μεγάλο ενδιαφέρον το εργαστήρι στη Βουδαπέστη και πήρα πολλή βοήθεια από τα παιδιά της ομάδας. Είχαμε πλούσιες εμπειρίες και κάναμε ωραίες γνωριμίες με τους νέους που έλαβαν μέρος. Με ενδιαφέρει να μάθω νέα πράγματα στη δημιουργία ταινιών animation. Στα εργαστήρια ο καθένας ανάλογα με το καλλιτεχνικό παρελθόν του αντιλαμβάνεται αυτή την τέχνη διαφορετικά. Την πρώτη φορά που πήγα στο Animafest είχα παρακολουθήσει έναν Καναδό που έκανε ζωντανή περφόρμανς και δημιουργούσε μπροστά μας χαράζοντας πάνω σε φιλμ. Πολύ με ενδιαφέρει να πειραματιστώ στην τεχνική του film scratching».
Σε ό,τι αφορά τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ Γιώργο Τσαγγάρη, σημειώνει ότι έχουν μια πολύ καλή συνεργασία. «Είναι σπουδαίος άνθρωπος και συνεισφέρει πολλά στην Κύπρο και στον χώρο του animation. Δεν έχασε τον στόχο του και θέλει να κάνει το φεστιβάλ όλο και καλύτερο. Να κάνει περισσότερες δράσεις για να ενώσει τον κόσμο, να προωθήσει την τέχνη του animation όχι μόνο στους νέους αλλά και στις πιο μεγάλες ηλικίες. Του αρέσει και το αγαπά. Το κάνει μόνο για να δώσει».
Η Μαριάννα σχολιάζει ακόμη το γεγονός ότι το κάμπινγκ στη Σαλαμιού είναι από τα καλύτερα που έχει πάει. «Είναι πολύ όμορφος χώρος, με καθαρούς χώρους υγιεινής, και απολαμβάνουμε τη διαμονή μέσα στη φύση. Έχουμε αναπτύξει μια ωραία σχέση με τους άλλους κατασκηνωτές σ’ αυτό το μαγικό περιβάλλον».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ «Η Σαλαμιού έχει παράδοση στον κινηματογράφο»
Ανάμεσα στους βασικούς πυρήνες του Animafest είναι και ο Γιώργος Παπαδόπουλος. Αυτός έκανε την πρώτη επαφή με τον Γιώργο Τσαγγάρη για να φιλοξενηθεί το φεστιβάλ στη Σαλαμιού το 2018. Τότε ήταν πρόεδρος του Κέντρου Νεότητος. «Με τον Γιώργο Τσαγγάρη έχουμε κοινή αντίληψη για τον πολιτισμό και κάναμε καλή χημεία. Το φεστιβάλ αναπτύχθηκε πολύ στη Σαλαμιού και έφτασε στο επίπεδο που θέλαμε. Είναι πολύ σπουδαίο που γίνεται στην ύπαιθρο, μεταξύ του καλλιτεχνικού κόσμου και του απλού κόσμου. Η τέχνη του animation φτάνει στον απλό άνθρωπο που δεν είχε την ευκαιρία να πάει σε ένα τέτοιο φεστιβάλ. Ο τρόπος που γίνεται, οι παράλληλες εκδηλώσεις, οι συναυλίες και οι εκθέσεις είναι μια μοναδική εμπειρία για όλους. Προσωπικά γνώριζα το εμπορικό κομμάτι του animation. Μετά το γνωρίσαμε στην καλλιτεχνική του μορφή. Εμείς οι ντόπιοι, οι απόδημοι και οι επισκέπτες σιγά-σιγά εκπαιδευτήκαμε, αγαπήσαμε το φεστιβάλ και κάθε φορά συζητούμε για τις ταινίες, λέμε τι μας άρεσε και τι δεν μας άρεσε».
Η νεολαία του χωριού περιμένει το φεστιβάλ κάθε χρόνο, μας λέει ο Γιώργος. «Με ρωτούν πότε θα ξεκινήσει, υπάρχει ένας ενθουσιασμός και είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Επίσης το διαφημίζουν στους φίλους τους. Νιώθουν τυχεροί γιατί ήρθε η τέχνη και τους βρήκε στην ύπαιθρο».
Ο Γιώργος μας θυμίζει ότι ο κινηματογράφος είχε μια παράδοση στη Σαλαμιού. «Το 1963 λειτούργησε στη Σαλαμιού ο Νεοφυτίδειος κινηματογράφος, ένας από τους πρώτους υπαίθριους κινηματογράφους στην Κύπρο. Τότε δεν είχε ρεύμα στο χωριό, ήρθε το ’67. Έκλεισε κάποια περίοδο και ξανάνοιξε το 1992, λειτουργούσε για 25 χρόνια κάθε καλοκαίρι. Ο κόσμος της Σαλαμιού αγαπούσε το σινεμά, ήταν εξοικειωμένος, έτσι υποδέχονται με μεγάλη ικανοποίηση κάθε χρόνο το Animafest».
ΔΑΦΝΗ ΑΡΒΑΝΙΤΗ: «Χτίσαμε πολύ όμορφες αναμνήσεις στο Animafest»
Η Δάφνη Αρβανίτη είναι απόφοιτη της Σχολής Καλών Τεχνών του πανεπιστημίου Willem de Kooning στο Ρότερνταμ και άρχισε να δουλεύει στο Animafest ως εθελόντρια από το 2019, στα 17 της χρόνια. «Παρακολουθούσα από μικρή ταινίες animation, όμως στο φεστιβάλ γνώρισα καλύτερα αυτή την τέχνη. Ήταν μεγάλη πηγή έμπνευσης για το τι θα κάνω στο μέλλον. Συνδυάζει πολλές μορφές τέχνης το πειραματικό animation. Την τρίτη χρονιά που παρακολούθησα το φεστιβάλ άρχισα να σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να κάνω και εγώ μια ταινία. Τα κατάφερα φέτος, και η ταινία μου με τίτλο “Feeling Broken” θα προβληθεί στις 9 Αυγούστου στο Εθνικό Κυπριακό Διαγωνιστικό Πρόγραμμα». Ως εθελόντρια, η Δάφνη λέει πως έπειτα από έξι χρόνια νιώθει ότι είναι μέρος του φεστιβάλ και ανήκει στην «οικογένεια» των ανθρώπων που το στηρίζουν. Τι είναι αυτό όμως που απολαμβάνει περισσότερο από αυτή την εμπειρία; «Οι προβολές ταινιών animation κάτω από τα αστέρια, η περιδιάβαση σ’ αυτό το πανέμορφο χωριό, το μαχαλεπί στο υπέροχο καφενείο κάτω από τις συκαμιές με γοήτευσαν από την πρώτη χρονιά που πήγα στο Animafest. Κάθε Αύγουστο για λίγες μέρες γινόμαστε μέρος της καθημερινότητας των κατοίκων της Σαλαμιού. Απολαμβάνω επίσης το να διασχίζουμε τα δρομάκια της κοινότητας με τα πετρόχτιστα σπίτια, από τη μια άκρη που είναι το κάμπινγκ ώς την άλλη άκρη που είναι η σκηνή των προβολών. Κάθε φορά που πάω στη Σαλαμιού νιώθω σαν να πηγαίνω στο χωριό μου. Χτίσαμε πολύ όμορφες αναμνήσεις που με έχουν επηρεάσει έντονα ως δημιουργό και ως άνθρωπο. Επίσης είναι πολύ σημαντική η αλληλεπίδραση με άλλους δημιουργούς που έχουν να κάνουν με την τέχνη και τη μουσική».
Η Δάφνη ήταν από τους πρώτους νέους που έλαβαν μέρος στο Αnimation Film Camp, ένα πρόγραμμα που εγκαινιάστηκε το 2023 στο πλαίσιο του Animafest. Το πρώτο μέρος του εργαστηρίου που παρακολούθησε έγινε στη Σαλαμιού και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Βουδαπέστη, στο πλαίσιο του World Festival of First Animations PRIMANIMA. «Ήταν πολύ σημαντική αυτή η εμπειρία για μένα και νιώθω ότι ανέβηκα ένα σκαλοπάτι μπροστά σ’ ό,τι αφορά τις γνώσεις μου για το animation. Είχαμε διάφορα υλικά και μέσα για να κάνουμε stop motion animation, γνώρισα και καλλιτέχνες που ασχολούνται με άλλες μορφές τέχνης επαγγελματικά. Είχαμε μια όμορφη αλληλεπίδραση και μου δόθηκε το ερέθισμα για να συνεχίσω να μαθαίνω και να πειραματίζομαι. Όσα έμαθα εκεί με βοήθησαν να ξεκαθαρίσω στο μυαλό μου πώς θα μπορούσα να κάνω κάποια πράγματα».
Για τη συνεργασία της με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ Γιώργο Τσαγγάρη, η Δάφνη σημειώνει ότι από το 2019 που συναντήθηκαν μαζί του όλοι οι εθελοντές σ’ ένα καφενείο στη Λευκωσία, της είχε κάνει εντύπωση το μεράκι και η αφοσίωσή του στο Animafest. «Ο Γιώργος προσπαθεί να διευρύνει τους ορίζοντες του φεστιβάλ και τον ενδιαφέρει να συμμετέχουν νέοι που έχουν σχέση με την τέχνη. Αυτός μας ενέπνευσε για να μπούμε στην “οικογένεια” του φεστιβάλ».
H 23η έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Αnimation Κύπρου – Όψεις του Κόσμου θα φιλοξενηθεί και φέτος στη Σαλαμιού της επαρχίας Πάφου, από τις 9 μέχρι τις 12 Αυγούστου, με τη στήριξη φέτος για πρώτη φορά και των 18 κοινοτήτων του συμπλέγματος κοιλάδων Διαρίζου και Ξεροπόταμου. www.animafest.com.cy
