«Μountains Upside Down»: Site specific έκθεση στη Γαλάτα εξερευνά το βιοπολιτικό τοπίο των περιοχών του Τροόδους.
Ως μια ανοικτή εγκατάσταση στους χώρους «Αερικό» και «Νερόμυλο της Ροδούς» του χωριού Γαλάτα προτείνεται η ομαδική έκθεση- οπτική συμφωνία με τίτλο «Ανάποδα Βουνά», που παρουσιάζεται από τις 13 μέχρι τις 20 Αυγούστου. Οι χώροι αυτοί επεκτείνονται φυσικά και νοητά κατά μήκος του ποταμού Κλάριου ή Καρκώτη και συναντούν νοητά τις κοινότητες των περιοχών και των εδαφών του Τροόδους. Επαναπροτείνονται ως χώροι εναλλακτικών εκφράσεων και μετασχηματιστικών περισυλλογών πάνω σε ετεροχρονικότητες και σε μοτίβα ζωής, θανάτου και αναγέννησης σε σχέση με το βιοπολιτικό τοπίο των περιοχών και των κοινοτήτων του Τροόδους.
Η εγκατάσταση των έργων στα εδάφη αυτά, υποδεικνύει και επιδιώκει την ανάδυση μιας άλλης κοινότητας. Παρόλη την προσωρινότητά της, στο πλαίσιο μιας εικαστικής έκθεσης, ενσωματώνει ταυτόχρονα, μαρτυρίες των βιοπολιτικών στρωμάτων, αφηγήσεων κα χωροχρονικών υπολειμμάτων των περιοχών της Σολέας και του Τροόδους.
Στην site specific έκθεση «Ανάποδα Βουνά» (Μountains Upside Down) λαμβάνει μέρος μια ομάδα οκτώ καλλιτεχνών από την Κύπρο και το εξωτερικό: Βίκυ Περικλέους (Κύπρος), Burchhard Garlichs, (Γερμανία), Δημήτρης Νεοκλέους, (Κύπρος), Κυριάκος Καλλής (Κύπρος), Μιχάλης Νικολαΐδης (Γερμανία), Nika Span (Γερμανία/ Σλοβενία), Πανίκος Τεμπριώτης (Κύπρος) και Στέφανος Καράμπαμπας (Ελλάδα). Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο διεθνούς διερευνητικού καλλιτεχνικού πρότζεκτ υπό τον τίτλο «Settlements» (Οικισμοί), το οποίο εστιάζει στην ανάπτυξη και επιμέλεια περιεχομένων, καταστάσεων και εκθέσεων τέχνης που επαναδιαπραγματεύονται χωροχρονικές έννοιες των βιοπολιτικών τοπίων σε παρόντα χρόνο.
Η έκθεση και το ευρύτερο πρότζεκτ κινείται από μια τοπική σε μια δια-τοπική ανάπτυξη, με στόχο την εξέλιξη δικτύων και μοτίβων εναλλακτικών οικονομιών ζωής και παραγωγής. Η έκθεση είναι παράλληλα μια σύζευξη παλαιοτέρων προτάσεων συνεργασίας. Οι Πανίκος Τεμπριώτης, Κυριάκος Καλλής, Βίκυ Περικλέους, Στέφανος Καράμπαμπας και Δημήτρης Νεοκλέους υπήρξαν μέλη της διεθνούς ομάδας «Noise of Coincidence» με διοργανώσεις και συμμετοχές στην Κύπρο και το εξωτερικό. Παράλληλα, οι Δημήτρης Νεοκλέους, Πανίκος Τεμπριωτής και Μιχάλης Νικολαΐδης συνεργάστηκαν από το 2009 μέχρι το 2014 στο πλαίσιο του The Arcade Project, στη Στοά Αισχύλου στη Λευκωσία, από το οποίο προέκυψαν εκθέσεις σε Λευκωσία, Ντίσελντορφ και Βερολίνο. Με το τίτλο «Α change of air», η τότε ανταλλαγή διερεύνησε καλλιτεχνικά τη Συνέχεια και την Αλλαγή. Η συνεργασία αυτή επρόκειτο να επανενεργοποιηθεί το 2019, αλλά την απόπειρα πρόλαβε η πανδημία.
Η ιδέα των ανοικτών χώρων αλλά και η σχέση με τη φύση που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα -την περίοδο του εγκλεισμού- αποτέλεσε μια διέξοδο αναζωογόνησης, έδωσε στους δημιουργούς νέες ιδέες και διεξόδους. Έτσι ο στόχος της επαναδραστηριοποίησης, όπως και της δημιουργικής συνεύρεσης σε περιοχές με φυσικό, κοινωνικό, ιστορικό, πολιτικό ενδιαφέρον μετατράπηκε σε πραγματική πρόκληση.
Το Τρόοδος είναι ένας ανάποδος κρατήρας
Με ποιον τρόπο όμως οι καλλιτέχνες προσεγγίζουν δημιουργικά τη δυναμική του Τροόδους και γιατί το βλέπουν «ανάποδα»; «Η περιοχή του Τροόδους είναι μέρος του καθενός μας. Είναι κομμάτι της προσωπικής μας ιστορίας, αλλά ανήκει και στο συλλογικό ασυνείδητο του λαού μας» απαντά ο εκ των επιμελητών και συμμετεχόντων Δημήτρης Νεοκλέους. Σύμφωνα με τον ίδιο έναυσμα αποτέλεσε η επιμονή της διδάκτορος ιστορίας Αναστασίας Χάματσου, μέλους της εταιρείας Ανάπτυξης Τροόδους, σε σχέση με τη συγγένεια των ζωγραφικών έργων του Νεοκλέους με τα εργοστάσια επεξεργασίας του μεταλλεύματος του Αμιάντου, η βαθιά βιωματική σχέση του Πανίκου Τεμπριώτη και της Βίκυς Περικλέους με τη περιοχή, αλλά και η έντονη γήινη διαίσθηση του γλύπτη Κυριάκου Καλλή. Ο τελευταίος «αναποδογύρισε» το Τρόοδος στη φαντασία του για να οδηγήσει τον θεατή στο πυθμένα της Μεσογείου, δημιουργώντας έτσι ένα φανταστικό γλυπτό.
«Το βουνό του Τροόδους είναι γεωλογικά ένας ανάποδος κρατήρας. Το απρόσιτο του βάθους παρουσιάζεται με τη βοήθεια μιας ‘εσωτερικής δύναμης’, παίρνει μορφή, βγαίνει στον κόσμο, διευρύνει, δημιουργεί οικοσυστήματα, αναπτύσσει οικονομικά συστήματα και εμπλουτίζει την πραγματικότητά μας» σημειώνει ο Δ. Νεοκλέους. «Γίνεται αντικείμενο θαυμασμού και εξερεύνησης που μάς ενώνει σε αυτή την εμπειρία, ανεξάρτητα από το πού προερχόμαστε ή πού βρισκόμαστε. Προτείνεται ως ‘Τόπος’ προς μελέτη, ‘όχημα’ για διάλογο. Ένας διάλογος που υπερβαίνει τα φυσικά, γεωλογικά, κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά κ.λπ. όρια. Το Τρόοδος μετατρέπεται σε μια ‘περιπλανώμενη’ οροσειρά στην παγκόσμια γλώσσα της τέχνης».
Η έκθεση σκηνοθετεί έναν διάλογο μεταξύ διαφορετικών στρωμάτων τέχνης, κληρονομιάς, γεωγραφίας και ιστορίας. Έναν διάλογο μεταξύ γενεών, γεωγραφιών, χρονικών πλαισίων και κοινωνικών έργων, ως μία από τις δυνάμεις που παράγουν τον κόσμο. Πρόκειται για ένα εστιασμένο μοντάζ με πολλαπλές κοινωνικές σχέσεις και κοσμοαντιλήψεις.
Η επιλογή των χώρων
Η περιοχή γύρω από τον ποταμό Κλάριο ή Καρκώτη επιλέχθηκε στοχευμένα, όμως στην υλοποίηση του πρότζεκτ βοήθησε η θετική στάση του Κοινοτικού Συμβουλίου Γαλάτας. «Τα κοινωνικά, οικονομικά και ιστορικά θέματα της ευρύτερης περιοχής Τροόδους μάς οδήγησαν στη περιοχή της Σολέας. Η Γαλάτα είναι χωριό που διατηρεί τον χαρακτήρα του και δεν έχει αλλοιωθεί από τη τουριστική ανάπτυξη. Έχει έντονο βυζαντινό χαρακτήρα, αφού έχει πάρα πολλές μεσαιωνικές εκκλησίες με υπέροχα έργα τέχνης εντός τους. Επιπλέον, η παραποτάμια φυσική ομορφιά δημιουργεί μύθους στη φαντασία του επισκέπτη. Θελήσαμε να εμπλακούμε στο μύθο. Μεταφέροντας τον δικό μας κόσμο στο πραγματικό τοπίο, συνδέοντας τους προσωπικούς μας εικαστικούς μύθους, δημιουργώντας μια ‘νέα’ κοινωνία που θα διαρκέσει για λίγες μέρες με τη μορφή της καλλιτεχνικής κολεκτίβας» αναφέρει ο Κύπριος εικαστικός.
Αναφερόμενος στο γενικότερο πλαίσιο του διερευνητικού πρότζεκτ «Οικισμοί» (Settlments), ο Δ. Νεοκλέους στέκεται στον νομαδικό χαρακτήρα του εγχειρήματος. «Είναι μια σύνθεση της προσωπικής ερευνάς του καθενός από τους οκτώ συμμετέχοντες που μαζί ‘συνθέτουν’ ένα οικισμό. Το πρότζεκτ έχει ένα ανοιχτό πλαίσιο. Τα έργα αναπτύχθηκαν και διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τον χώρο. Φιλοδοξούμε στη μελλοντική συνεργασία με περισσότερους καλλιτέχνες και νέες τοποθεσίες εξελίσσοντας την έρευνα και τον σκοπό της ιδέας του ‘Οικισμού’». Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να ακολουθήσουν κι άλλες δραστηριότητες στη Γερμανία αλλά και στη Κύπρο με στόχο τη δημιουργία ενός δικτύου. Χώροι, σημεία, τόποι εντός και εκτός των κατοικημένων κοινοτήτων Καλοπαναγιώτης και Γαλάτα είναι τα σημεία αναφοράς και ποιητικής- αισθητικής παρέμβασης των καλλιτεχνών.
Το έργο έχει ένα ανοιχτό πλαίσιο, φιλοδοξώντας να αναπτυχθεί σταδιακά με νέα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν, ως επίσης και με περισσότερους καλλιτέχνες και νέες τοποθεσίες εξελίσσοντας την έρευνα και τον σκοπό του. Η δραστηριότητα προγραμματίζεται για τις αρχές Σεπτέμβριου 2023 και το δεύτερο μέρος την άνοιξη 2024 στο Ντίσελντορφ.
INFO «Ανάποδα Βουνά». Γαλάτα, Αερικό & Νερόμυλος της Ροδούς. Εγκαίνια: Κυριακή 13 Αυγούστου 11π.μ. Στα εγκαίνια θα γίνει διάλεξη της Αναστασίας Χάματσου με θέμα «Διαχρονικές (ιδιαι)ετερότητες και αξίες του Ολύμπου της Κύπρου» και ξενάγηση. Διάρκεια: μέχρι 20 Αυγούστου
Ελεύθερα, 13.8.2023
