Μετά από μια σειρά συναντήσεων, επί Ελβετικού εδάφους, όπου ο δείκτης προσδοκιών βρισκόταν στο κόκκινο, αυτή τη φορά κανείς δεν αναμένει να προκύψει κάτι πολύ σημαντικό. Παρά τα αρνητικά δεδομένα που έχει ενώπιόν του ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στοχεύει σε κάτι θετικό στη Γενεύη.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι ταξιδεύουν προς τη Γενεύη σε μια αποστολή μειωμένων προσδοκιών και με μια κρυφή ελπίδα ότι στο τέλος κάτι θετικό μπορεί να προκύψει. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στην πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη μίλησε για την επικοινωνία του με τον Αντόνιο Γκουτέρες και άφησε να φανεί ότι ο ΓΓ ΟΗΕ πάει στη Γενεύη στοχεύοντας σε αποτέλεσμα.
Ποια είναι τα δεδομένα σήμερα
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επικοινώνησε, όπως ο ίδιος αποκάλυψε στη διάρκεια της τηλεοπτικής του συνέντευξης την περασμένη Τετάρτη, με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών προκειμένου να του μεταφέρει, ακόμα μια φορά, τις προθέσεις του για τη Γενεύη και ότι ο ίδιος θέλει να επιτευχθεί μια πρόοδος και να γίνουν βήματα.
Οι τοποθετήσεις και οι κινήσεις της τουρκικής πλευράς δείχνουν πως ο Ερσίν Τατάρ δεν πάει στη Γενεύη προκειμένου να συμβάλει σε άρση αδιεξόδου στο Κυπριακό. Αντίθετα δείχνει πως πάει εκεί με στόχο να κεφαλαιοποιήσει από το συνεχιζόμενο αδιέξοδο, μια αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων.
Οι δύο από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις – Ελλάδα και Βρετανία – εμφανίζονται στους συνομιλητές τους να είναι πλήρως υποστηρικτικές στην προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών και για άρση του αδιεξόδου. Αντίθετα όσοι έχουν μιλήσει με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και επιχείρησαν να ανοίξουν κουβέντα για το Κυπριακό δεν βρήκαν καμιά ανταπόκριση.
Δεν θα είναι ανούσια η συνάντηση
Με τα δεδομένα αυτά κανείς δεν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει πραγματικά ένα beakthru στο Κυπριακό και να γίνουν βήματα προς τα εμπρός. Μετά από μια σειρά διασκέψεων με υψηλές προσδοκίες η παρούσα άτυπη συνάντηση της Γενεύης δεν γεννά ελπίδες.
Ωστόσο ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, την Τετάρτη, έχοντας ήδη μιλήσει και με το Γενικό Γραμματέα εμφανίστηκε, αν όχι αισιόδοξος, να πιστεύει ότι μπορεί να προκύψει κάτι θετικό στο τέλος των συναντήσεων την Τρίτη.
Ανοίγοντας τον κύκλο ερωταπαντήσεων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε πως ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών «δεν πηγαίνει ποτέ σε μια ανούσια συνάντηση».
Αναζητά μια σανίδα επιβεβαίωσης του ρόλου του
Στο Κραν Μοντάνα μπορεί ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών να έδειξε στο τέλος της ημέρας ότι λίγο τον ενδιέφερε ένα αδιέξοδο στο Κυπριακό και έφυγε χωρίς να δίνει μια μικρή παράταση προκειμένου καταβληθεί μια ακόμα προσπάθεια. Έδειχνε πως είχε πολύ πιο σοβαρά πράγματα να ασχοληθεί παρά να μείνει ακόμα μια-δυο μέρες στην Ελβετία.
Σήμερα όμως υπάρχει μια εντελώς διαφορετική εικόνα πραγμάτων: Τα πολύ σοβαρά ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο, οι δύο πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, βρίσκουν τα Ηνωμένα Έθνη περιθωριοποιημένα. Οι διεθνείς προσπάθειες για συμφωνίες για ειρήνευση έχουν τον ΟΗΕ εκτός κάδρου και σε καμιά από τις συναντήσεις δεν υπάρχει μια καρέκλα για το Γενικό Γραμματέα του διεθνούς οργανισμού.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ο ΓΓ ψάχνει μια σανίδα για να πιαστεί και να επιβεβαιώσει το ρόλο του ως επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού. Και το Κυπριακό ακόμα και υπό τα σημερινά δεδομένα του προσφέρει αυτή την ευκαιρία. Κι αυτό μπορεί να αποβεί θετικό για την προσπάθεια στο Κυπριακό παρά δε αρνητικά δεδομένα που υπάρχουν.
Κινήσεις σε τρεις πράξεις
Ο Αντόνιο Γκουτέρες έχει χωρίσει τις συναντήσεις τους με τα πέντε μέρη που θα βρίσκονται στη Γενεύη σε τρεις πράξεις:
◗ Πράξη πρώτη – 7μμ Δευτέρα 17 Μαρτίου: Ο Γενικός Γραμματέας προσκάλεσε τους πέντε επικεφαλής των αντιπροσωπειών σε δείπνο. Το δείπνο, σύμφωνα με πληροφορίες μας, δεν θα είναι κοινωνικού χαρακτήρα, και εκεί αναμένεται να ανοίξει τα χαρτιά του και να θέσει τα θέματα πάνω στα οποία αναμένει τοποθετήσεις.
◗ Πράξη δεύτερη – 9πμ Τρίτη 18 Μαρτίου: Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ξεκινά κύκλο διμερών επαφών με τις αντιπροσωπείες των μερών. Σ’ αυτή τη δεύτερη φάση εκτιμάται ότι ο ΓΓ θα θέλει να λάβει κάποια περαιτέρω σχόλια από τα όσα θα τους έχει αναφέρει το προηγούμενο βράδυ. Παράλληλα θα γίνει μια πιο εκτενής συζήτηση ενόψει και της ολομέλειας της άτυπης διάσκεψης στο Παλάτι των Εθνών.
◗ Πράξη τρίτη – 11.30πμ: Ο ΓΓ ΟΗΕ θα συναντήσει και τα πέντε μέρη στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών της Γενεύης. Αυτή η τρίτη φάση θεωρείται και η πλέον καθοριστική. Η κάθε πλευρά ενώπιον των υπολοίπων θα θέσει τις θέσεις της επί των θεμάτων που ήγειρε ο ΓΓ.
Έχουν σημασία τα λόγια του
Σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμα όπως έχει δοθεί στα μέρη από τα Ηνωμένα Έθνη με την έναρξη της ολομέλειας της άτυπης διάσκεψης ο Γενικό Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, προτίθεται να προβεί σε μια εναρκτήρια δήλωση. Η τοποθέτηση του ΓΓ ΟΗΕ, εκτιμάται, θα έχει να κάνει και τα όσα άκουσε στις αμέσως δύο προηγούμενες συναντήσεις του (δείπνο και διμερείς επαφές) με τα εμπλεκόμενα μέρη.
Δεν έχει πάντως μέχρι στιγμής ξεκαθαρίσει ποια θα είναι η μορφή του κλεισίματος της άτυπης διάσκεψης και εάν ο Γενικός Γραμματέας θα προβεί σε μια καταληκτική τοποθέτηση ή θα προβεί σε δήλωση προς τα μέσα ενημέρωσης. Ενδεχομένως θα είναι κάτι που θα θέλει να αποφασίσει τη δεδομένη στιγμή και σύμφωνα με το αποτέλεσμα που θα έχει ενώπιόν του.
Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι, είτε με φυσική παρουσία του ιδίου είτε γραπτώς μια τοποθέτηση από πλευράς Ηνωμένων Εθνών θα υπάρξει στο τέλος της άτυπης διάσκεψης. Εκείνο όμως που έχει σημασία στην προκειμένη περίπτωση είναι το περιεχόμενο αυτής της τοποθέτησης και τι θα λέει.
Πιθανά σενάρια επόμενης ημέρας
Το μόνο σίγουρο όσον αφορά την επόμενη μέρα είναι πως ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δεν θα προχωρήσει σε κήρυξη αδιεξόδου στο Κυπριακό. Δεν το έκανε σε προηγούμενες φάσεις, δεν το έπραξε μέχρι σήμερα, και σίγουρα δεν θα το κάνει στη Γενεύη τώρα.
Πέραν του ότι ο ίδιος θέλει να επαναβεβαιώσει το ρόλο του διεθνούς οργανισμού, θεωρείται απίθανο να έρθει αυτή τη στιγμή και να σηκώσει τα χέρια πάνω και να παραδεχθεί ότι απέτυχε στην προσπάθεια του στο Κυπριακό. Βάζοντας κατ’ αυτόν τρόπο ένα άδοξο τέλος στη θητεία του ως το Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών.
Το μάξιμουμ που μπορεί να επιτευχθεί, υπό τα σημερινά δεδομένα, είναι να καθοριστεί ένας οδικός χάρτης με συγκεκριμένες κινήσεις τόσο από πλευράς ΟΗΕ όσο και από τα εμπλεκόμενα μέρη.
Η ύπαρξη συγκεκριμένων σημείων αναφοράς στο πλαίσιο του οδικού αυτού χάρτη, είναι ένα ενδεχόμενο. Και είναι κάτι που μπορεί να συμβάλει σ’ ένα καλύτερη παρακολούθηση της όλης προσπάθειας.
Η πραγματοποίηση μιας ακόμα συνάντησης δεν αποκλείεται, όπως και δεν αποκλείεται η παρουσία ενός απεσταλμένου του ΓΓ που θα αναλάβει να τρέξει την όλη προσπάθεια και θα πηγαινο-έρχεται συνομιλώντας με τα μέρη.
Σοβαρό ενδεχόμενο να μπει κι ένας χρονικός ορίζοντας για μια ουσιαστικά ανασκόπηση της προσπάθειας σε βάθος εξαμήνου. Πριν τον Οκτώβρη και τις «εκλογές» για την ανάδειξη νέου ηγέτη στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Η ε/κ πλευρά ετοιμάστηκε για όλα τα ενδεχόμενα
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ο Υπουργός Εξωτερικών και όλοι όσοι εμπλέκονται στην ομάδα Κυπριακού εδώ και εβδομάδες προετοιμάστηκαν εντατικά για τη διάσκεψη της Γενεύης, παρά το ότι αυτή θα έχει άτυπο χαρακτήρα και με δεδομένο ότι δεν ξεκινούν ή δεν θα διεξαχθούν διαπραγματεύσεις.
Παρά τις περί του αντιθέτου τοποθετήσεις της αντιπολίτευσης (όπως ήταν η πρόσφατη ανακοίνωση του Δημοκρατικού Συναγερμού) γνωρίζουμε ότι γίνονταν επί καθημερινής βάσεως συσκέψεις τόσο στην Προεδρία όσο και στο Υπουργείο Εξωτερικών με αντικείμενο την άτυπη διάσκεψη της Γενεύης.
Επί τάπητος μπήκαν όλα τα πιθανά ενδεχόμενα και εξετάστηκαν όλα τα σενάρια που μπορεί να προκύψουν στη διάρκεια της άτυπης διάσκεψης στη Γενεύη.
Η αναφορά του Προέδρου Χριστοδουλίδη- στη διάρκεια της δημοσιογραφικής διάσκεψης – ότι «έχουμε και δεύτερο και τρίτο και τέταρτο πλάνο, το οποίο συζητήσαμε με τον Γενικό Γραμματέα» δεν είναι άσχετη με την προεργασία που έγινε από ε/κ πλευράς. Προεργασία η οποία ασχολήθηκε και με πιθανά ενδεχόμενα και σενάρια ετοιμάζοντας όλα τα πιθανά σενάρια και εναλλακτικές πορείες.
Κάτι που επιτρέπει στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την ελληνοκυπριακή ευρύτερα να είναι σε θέση να θέτουν ενώπιον των συνομιλητών τους (όπως στην περίπτωση του Αντόνιο Γκουτέρες) τα θετικά που μπορεί να προκύψουν μέσα από κάθε μία εκ των κινήσεων ή και γιατί συγκεκριμένες κινήσεις δεν θα δώσουν το αποτέλεσμα που μπορεί κάποιοι να εκτιμούν ότι θα υπάρξει.
Δεν άφησαν κενό χώρο για άλλους
Κι επειδή πολλές φορές το Κυπριακό είναι και θέμα διατυπώσεων ή μηνυμάτων, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη Γενεύη, υπήρξε από πλευράς κυβέρνησης και ενημέρωση ξένων διπλωματών που βρίσκονται στο νησί. Ενημέρωση η οποία είχε να κάνει πρωτίστως με τα δεδομένα ως έχουν και με τις προθέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς.
Στην προκειμένη περίπτωση η κυβέρνηση φρόντισε να μην αφήσει κάποιο κενό στην ενημέρωση των ξένων διπλωματών το οποίο θα επιχειρήσουν άλλοι να το καλύψουν. Γιατί η εμπειρία του παρελθόντος ότι όποτε γίνονταν κινήσεις ενημέρωσης των ξένων διπλωματών από άλλες πηγές και όχι από την κυπριακή κυβέρνηση, τα μηνύματα που έβγαιναν προς τα έξω δεν αποτύπωναν την πραγματικότητα.
Συνεχή ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στη Γενεύη θα έχει και η πολιτική ηγεσία που θα βρίσκεται στην Ελβετία μαζί με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Τόσο το πρωί της Δευτέρας 17/3 όσο και το απόγευμα της 18/3 έχουν προγραμματιστεί συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου επί ελβετικού εδάφους προκειμένου η πολιτική ηγεσία να ενημερωθεί για τα όσα θα ακολουθήσουν και όσα θα έχουν συμβεί αντίστοιχα.
