Οι ηγέτες των 27 συμφωνούν ως προς την αναγκαιότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση να οικοδομήσει τη δική της αμυντική ικανότητα και να μην εξαρτάται απολύτως από τις ΗΠΑ. Στο θέμα της Ουκρανίας δεν επιτεύχθηκε ομοφωνία, διαχώρισε τη θέση της η Ουγγαρία (η οποία βρίσκεται εγγύτερα των θέσεων Τραμπ παρά αυτών της Ένωσης) χωρίς ωστόσο να προκαλείται κάποια αναταραχή ένεκα διαφορετικής προσέγγισης.
Στα δύο σημαντικά ζητήματα για την ΕΕ, η Κύπρος, αλλά και η Ελλάδα είχαν να ασχοληθούν και με το ειδικό ζήτημα της Τουρκίας. Κι αυτό προέκυψε από τις κινήσεις κάποιων χωρών να τοποθετήσουν την Τουρκία σε θέση συνομιλητή σε συνόδους για την Ουκρανία, αλλά και να επιχειρούν να ανοίξουν παράθυρο για τουρκική ανάμιξη στον ευρωπαϊκό αμυντικό σχεδιασμό.
Στα συμπεράσματα η Κύπρος μαζί με την Ελλάδα και την Ισπανία κατάφεραν προσθέσουν αναφορές οι οποίες δεν περιορίζουν τις απειλές μόνο από την κατεύθυνση της Ρωσίας. Υποδεικνύοντας την ίδια ώρα στους βόρειους εταίρους τους ότι η ΕΕ έχει σύνορα πέραν από αυτά με τη Ρωσία, όπως είναι η Ανατολική Μεσόγειος.
Προσπέρασαν σκοπέλους με χωριστές αποφάσεις
Προκειμένου να αποφευχθεί ένα αδιέξοδο στην έκτακτη και εν πολλοίς σημαντική σύνοδο οι ηγέτες της ΕΕ χώρισαν στα δύο τις αποφάσεις τους. Για την Ευρωπαϊκή άμυνα υπήρξε ομοφωνία και κατέληξαν σε συμπεράσματα. Στο θέμα της Ουκρανίας, συμφωνήσαν σε μια κοινή δήλωση των 26, χωρίς την Ουγγαρία.
Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες (πηγή ΚΥΠΕ) αναφέρουν ότι οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ένωσης συμφώνησαν να μην επιδιώξουν την κατάληξη σε κείμενο συμπερασμάτων: πρώτο γιατί αυτό θα έπαιρνε αρκετές ώρες συζήτησης, και δεύτερο ήταν ορατός ο κίνδυνος να μην επιτευχθεί ποτέ μια ομοφωνία. Κάτι που εάν συνέβαινε θα οδηγούσε τη σύνοδο σε αποτυχία.
Πρώτο, ιστορικό, βήμα για την άμυνα
Η σύνοδος των Βρυξελλών ουσιαστικά αποτελεί το πρώτο ιστορικό βήμα που κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς οικοδόμηση της δικής της αμυντικής ικανότητας.
Στα συμπεράσματα γίνεται αναφορά στην ανάγκη επίσπευσης ης κινητοποίησης των εργαλείων για ενίσχυση της άμυνας της ΕΕ, με τους ηγέτες να καλωσορίζουν τις πρόσφατες προτάσεις της Κομισιόν για εξαιρέσεις των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες για το χρέος και για νέο εργαλείο δανεισμού για αμυντικές δαπάνες, ενώ καλούν την Επιτροπή να προτείνει επιπρόσθετες πηγές χρηματοδότησης σε επίπεδο ΕΕ.
- Καλωσορίζουν επίσης την επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για την πρόθεσή της για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό στο οποίο συμφωνούν οι 27 είναι η πρόσβαση στη χρηματική στήριξη στην άμυνα της ΕΕ πρέπει να υπάρχει από όλα τα κράτη μέλη, όχι μόνο τα μεγάλα. Εξέλιξη σημαντική για την Κύπρο και άλλες μικρές χώρες της ΕΕ.
Τομείς ενδιαφέροντος αμυντικής κάλυψης
Τα συμπεράσματα καταγράφουν ακόμα τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος όσον αφορά την άμυνα, όπου θα επικεντρωθούν οι προσπάθειες, μεταξύ άλλων, στην αεράμυνα, στα συστήματα πυροβολικού, στα πυρομαχικά, τις υποδομές, την κυβερνοασφάλεια και τη στρατιωτική κινητικότητα.
- Υπογραμμίζεται ακόμα πως «η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ συνεισφέρει στην ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της, ιδιαίτερα σε σχέση με το ανατολικό σύνορο της ΕΕ δεδομένων των απειλών από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία».
Μεταξύ άλλων στο κείμενο γίνεται αναφορά στη συνεργασία με το ΝΑΤΟ και «ομογνωμούντες εταίρους εκτός της ΕΕ», καθώς και πως τα πιο πάνω λαμβάνουν υπόψιν τις ανάγκες και τα ειδικά συμφέροντα όλων των κρατών μελών.
Έδωσαν στήριξη στην Ουκρανία
Το κείμενο για την Ουκρανία, στο οποίο συμφώνησαν οι 26, υπογραμμίζει τη στήριξη της ΕΕ στη χώρα και στην ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητά της, υπογραμμίζει πως δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις χωρίς την Ουκρανία και χωρίς την ΕΕ, πως η όποια εκεχειρία μπορεί να υπάρξει μόνο στο πλαίσιο διαδικασίας για μια συνολική ειρήνευση, και πως η όποια συμφωνία πρέπει να παρέχει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας στην Ουκρανία που να αποτρέπουν μελλοντική ρωσική επιθετικότητα, αλλά και να σέβεται την ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Επίσης αναφέρεται πως η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, ώστε να πετύχει ειρήνη μέσω της ισχύος, και πως σε συντονισμό με ομογνωμούντες εταίρους θα παρέχει πολιτική, οικονομική, ανθρωπιστική, στρατιωτική και διπλωματική στήριξη, και θα συνεχίσει να ασκεί πιέσεις στην Ρωσία μέσω και κυρώσεων.
Δεν είναι μόνο για τη Ρωσία, λέει ο ΠτΔ
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στις δηλώσεις το μετά το έκτακτο συμβούλιο τόνισε τη σημασία της συμπερίληψης αναφοράς στα συμπεράσματα πως οι απειλές για την ασφάλεια της Ευρώπης δεν περιορίζονται στη Ρωσία.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ο οποίος αναφερόταν στα κύρια σημεία της παρέμβασής του κατά τη συζήτηση για την άμυνα και την ασφάλεια της ΕΕ, εστίασε ακόμα στη σημασία της στήριξης στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, η οποία μπορεί να ωφελήσει και την αναπτυσσόμενη κυπριακή αμυντική βιομηχανία, στη στήριξη της Κύπρου στην πρόταση για δημοσιονομικές χαλαρώσεις για τις αμυντικές δαπάνες των κρατών μελών, και στη συμφωνία της Κύπρου για συνεργασία με το ΝΑΤΟ εφόσον τηρηθούν οι αρχές της αυτονομίας, του μη αποκλεισμού και της διαφάνειας.
«Οι απειλές σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτείνονται και σε άλλες περιοχές και χαίρομαι γιατί υπήρξε, από ένα σημαντικό αριθμό κρατών μελών, τοποθέτηση για την ανάγκη να δοθεί σημασία ευρύτερα και στη Μέση Ανατολή, και στις δικές μου παρεμβάσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στην Ανατολική Μεσόγειο» πρόσθεσε.
Να κλείσει το παράθυρο για Τουρκία
Αντιδρούν Λευκωσία και Αθήνα στις κινήσεις ορισμένων κρατών να ανοίξουν παράθυρο στην Τουρκία για το Ουκρανικό αλλά και για το θέματα της Ευρωπαϊκής άμυνας. Τις ενστάσεις τους για την κινήσεις ορισμένων χωρών να εμπλέξουν την Τουρκίας στους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς ήγειραν Χριστοδουλίδης και Μητσοτάκης κατά το χθεσινό έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης κατέδειξε στη διάρκεια δηλώσεών του πριν από το χθεσινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία θα πρέπει να μένει εκτός συνόδων που συγκαλούν ευρωπαϊκές χώρες για την Ουκρανία.
- Ο πρώτος λόγος για τον οποίο η Τουρκία δεν νομιμοποιείται να συμμετέχει έχει να κάνει με την Κύπρο και τη συνεχιζόμενη κατοχή τμήματος του νησιού. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης διερωτήθηκε ακόμα πώς «μία χώρα, η οποία κατέχει παράνομα ευρωπαϊκό έδαφος, μπορεί να διαδραματίσει τον οποιοδήποτε ρόλο σε θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων».
- Ο δεύτερος λόγος αποτελεί το γεγονός ότι «η Τουρκία είναι η χώρα η οποία παραβιάζει συνεχώς τις ευρωπαϊκές κυρώσεις εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας» και «εκμεταλλεύεται προς δικό της όφελος τις ευρωπαϊκές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας».
Προβλημάτισε η σύνοδος του Λονδίνου
Ένα από τα ζητήματα που προβληματίζει τις δύο χώρες είναι η παρουσία της Τουρκίας στην άτυπη σύνοδο του Λονδίνου της περασμένης Κυριακής όπου η Τουρκία ήταν προσκεκλημένη. Κίνηση η οποία δείχνει τις προθέσεις ορισμένων χωρών και εγείρει ερωτήματα για τυχόν προσπάθεια οι αποφάσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα να ληφθούν σε άλλο επίπεδο και εκτός των επίσημων οργάνων της ΕΕ.
Έρχονται επενδύσεις στον τομέα της άμυνας
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στις δηλώσεις του τόνισε ακόμα τη σημασία «οι επενδύσεις που θα γίνουν στον τομέα της άμυνας να βοηθήσουν πρώτιστα την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία», κάτι με το οποίο συμφώνησαν αρκετοί ηγέτες.
Όπως επεσήμανε, με τον τρόπο αυτό «θα δημιουργηθούν και νέες θέσεις εργασίας», προσθέτοντας ειδικότερα σε σχέση με τη χώρα μας πως «υπάρχουν στην Κύπρο υποσχόμενες εταιρείες, εταιρείες που εργοδοτούν πολλούς νεαρούς Κύπριους, οι οποίες μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια, είναι κάτι στο οποίο επενδύουμε ως Κυβέρνηση». Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε, η Κυβέρνηση προχώρησε στη δημιουργία του Συμβουλίου Αμυντικής Βιομηχανίας και τη συμπερίληψη ρήτρας ότι «σε οποιοσδήποτε εξοπλισμούς προχωρά η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να συμμετέχουν και κυπριακές εταιρείες».
