Η παρούσα διακυβέρνηση ανέλαβε καθήκοντα σε μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων. Λόγω της ενεργειακής κρίσης και του ιδιόμορφου ενεργειακού τομέα στην Κύπρο, ήταν ξεκάθαρο πως άμεση προτεραιότητα έπρεπε να ήταν ο ολοκληρωτικός μετασχηματισμός του τομέα και η διόρθωση των στρεβλώσεων, με απώτερο στόχο τη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού και την επίσπευση της πράσινης μετάβασης.
Προώθηση στάσιμων ενεργειακών έργων
Δρομολογήσαμε την ολοκλήρωση έργων στρατηγικής σημασίας για τον τόπο. Μεταξύ άλλων, πετύχαμε την ανάκτηση του πλοίου «Προμηθέας» και προχωρούμε στην ολοκλήρωση των χερσαίων υποδομών για το τερματικό επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό. Παράλληλα, φροντίσαμε να θέσουμε σε αξιολόγηση την ηλεκτρική διασύνδεση με Ελλάδα και Ισραήλ, ώστε η όποια επενδυτική απόφαση να ληφθεί στη βάση τεχνοοικονομικών και γεωστρατηγικών κριτηρίων.
Διασφαλίσαμε την αναθεώρηση του Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος «Αφροδίτη», στη βάση κριτηρίων που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσα από εντατικές διαπραγματεύσεις, ενώ οι πρόσφατες ιστορικές συμφωνίες που υπογράψαμε στην Αίγυπτο για εμπορευματοποίηση του φυσικού αερίου των κοιτασμάτων «Κρόνος», «Ζευς» και «Καλυψώ» στο Τεμάχιο 6 και «Αφροδίτη» στο Τεμάχιο 12, αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για αξιοποίηση του φυσικού πλούτου στην ΑΟΖ μας.
Στηρίξαμε έμπρακτα τις διαδικασίες για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, η οποία βρίσκεται, μετά από πολλά χρόνια, σε δοκιμαστική περίοδο και εξασφαλίσαμε €120 εκατομμύρια από την ΕΕ για αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου.
Δύο χρόνια διακυβέρνησης
Στα δύο χρόνια διακυβέρνησης πετύχαμε, πιστεύω, αρκετά. Επιγραμματικά σημειώνω ότι:
- Υλοποιούμε:
- Σχέδια χορηγιών €354 εκατ. την τριετία 2023-2025, για προώθηση πράσινων επενδύσεων και στήριξη του επιχειρείν. Μεταξύ αυτών το πρώτο σχέδιο για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με έργα ΑΠΕ.
- Σχέδια χορηγιών μέσω του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞ.Ε, συμπεριλαμβανομένου του δημοφιλούς «Φωτοβολταϊκά για Όλους» που έλαβε συνολικά 7.800 αιτήσεις μέσα σε 11 μήνες. Έχουν εγκριθεί πέραν των 5.000 δικαιούχων, μέχρι σήμερα.
- Συστήσαμε Ενιαία Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Έργων ΑΠΕ και δημιουργούμε Κέντρο Εξυπηρέτησης Επιχειρηματικής Δραστηριότητας, το οποίο θα αποτελεί το κεντρικό σημείο επαφής για επενδυτές, Κύπριους και ξένους.
- Με τα συναρμόδια Υπουργεία, επικαιροποιήσαμε και υποβάλαμε στην ΕΕ το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
- Ενισχύουμε την προστασία των καταναλωτών με το ψηφιακό εργαλείο τιμών καταναλωτικών αγαθών «e-kalathi», καθώς και τη νομοθεσία για επιβολή ανώτατης τιμής σε βασικά προϊόντα (αρχικά στο νερό) που πωλούνται σε χώρους όπου δεν μπορεί να αναπτυχθεί ανταγωνισμός, όπως αεροδρόμια, γήπεδα και θέατρα.
- Συντάξαμε τη στρατηγική για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και διεθνοποίηση της κυπριακής βιομηχανίας, την οποία ολοκληρώνουμε με συγκεκριμένες δράσεις και μετρήσιμους στόχους.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Πήραν εν τέλει σωστές αποφάσεις
Του ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΜΑΝΩΛΗ
Αν το κριτήριο για την αξιολόγηση του έργου που έχει παραχθεί στον τομέα της ενέργειας τα τελευταία δύο χρόνια ήταν η διασφάλιση ή όχι απρόσκοπτης παροχής ηλεκτρισμού, με ικανή εφεδρεία για τις περιόδους αιχμής, σε τιμές προσιτές για όλους τους καταναλωτές και με κάθετη μείωση της επιβάρυνσης για την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, ο βαθμός που θα έπαιρναν η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και προσωπικά ο υπουργός Ενέργειας δεν θα ήταν ψηλός.
Μπορούσαμε όμως να έχουμε τον Μάρτιο του 2025 «άφθονο» και ουσιαστικά φθηνότερο ρεύμα, παραγόμενο σε σημαντικό ποσοστό από το «καθαρότερο» φυσικό αέριο, δεδομένης της κατάστασης που είχε διαμορφωθεί τον Μάρτιο του 2023; Ουδείς μπορεί να απαντήσει ναι και να πείσει.
Και είναι απογοητευτικό να αντιλαμβάνεται ο Κύπριος πολίτης πως ίσως ούτε στα 4α γενέθλια της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, Μάρτιο 2027, να μην έχει επιτευχθεί πλήρως ο συγκεκριμένος στόχος. Διότι οι ορθές αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θα έπρεπε να είχαν ληφθεί 2-3-4 χρόνια προηγουμένως. Αυτό που γίνεται σήμερα είναι η έγκριση υποδομών και πολιτικών που θα μπορέσουν να αποδώσουν οφέλη για τους πολίτες και την οικονομία σε δύο χρόνια, τρία ή περισσότερα.
Θα μπορούσαν, ναι, κάποιες αποφάσεις της σημερινής Κυβέρνησης να λαμβάνονταν νωρίτερα. Για παράδειγμα, οι γεννήτριες στη Δεκέλεια, η κεντρική αποθήκευση από το δίδυμο Διαχειριστής Μεταφοράς – ΑΗΚ, η στήριξη της ΑΗΚ για μεγαλύτερη διείσδυση σε φθηνό ρεύμα από ΑΠΕ -παραγόμενο από την ίδια ή από ιδιώτες- η επαναξιολόγηση του μοντέλου της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, προσαρμοσμένου στις ιδιαιτερότητες της κυπριακής αγοράς, η απομάκρυνση της κινεζικής εταιρείας από το έργο του Βασιλικού και η αντικατάστασή της από αξιόπιστο εργολάβο.
Όμως, η λήψη αποφάσεων για να διορθωθούν παλαιότερες λανθασμένες επιλογές του κράτους και να μπουν σε εφαρμογή νέες πολιτικές που επηρεάζουν συμφέροντα εκατοντάδων εκατομμυρίων βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, δεν ήταν και δεν είναι απλή υπόθεση. Ούτε διαδικαστικά, ούτε πολιτικά. Υπήρξε σφοδρή αντίδραση -και υπάρχει ακόμα- για την επανατοποθέτηση του δημόσιου -μη κερδοσκοπικού- οργανισμού παραγωγής, προμήθειας, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού στο επίπεδο ευθυνών, αρμοδιοτήτων και μέσων ανταπόκρισης που επιβάλλουν το δημόσιο συμφέρον και ο μεγάλος στόχος της παραγωγής φθηνότερου ηλεκτρισμού. Για την κάλυψη των αναγκών που φέρνει ο προωθούμενος από την ΕΕ και το κυπριακό κράτος εξηλεκτρισμός, χέρι-χέρι όμως με την κοστοστρέφεια και τη μειωμένη ρύπανση του περιβάλλοντος.
Υπό τα πιο πάνω δεδομένα, θεωρούμε πως η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και ο Γιώργος Παπαναστασίου πήραν εν τέλει σωστές αποφάσεις και δρομολόγησαν αλλαγές, που αν δεν χαθούν στους λαβύρινθους της γραφειοκρατίας (της ημεδαπής και εκείνης των Βρυξελλών) και στα σκοτεινά σοκάκια κάποιων ιδιωτικών συμφερόντων, μπορούν να εξυγιάνουν τον εθνικής σημασίας τομέα της ενέργειας.
