Κατά τη διάρκεια των δύο χρόνων που βρίσκομαι στο πηδάλιο του Υπουργείου Οικονομικών, παράχθηκε σημαντικό έργο σ’ ένα δύσκολο περιβάλλον, λόγω των αρνητικών γεωπολιτικών και γεωοικονομικών εξελίξεων και των σημαντικών προκλήσεων που έχουν δημιουργηθεί. Η κυπριακή οικονομία έχει επιδείξει σημαντική ανθεκτικότητα και βρίσκεται σε υγιή πορεία, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τις συνεχείς αναβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης. Δική μου ευθύνη παραμένει η διατήρηση υγειών δημόσιων οικονομικών, η διασφάλιση συνθηκών μακροοικονομικής σταθερότητας, η διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας και η ορθολογική διαχείριση των πόρων του δημοσίου για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Στα δύο χρόνια διακυβέρνησης καταρτίστηκαν δύο προϋπολογισμοί οι οποίοι εγκρίθηκαν με μεγάλη πλειοψηφία από τη Βουλή. Θεωρώ ότι, το γεγονός αυτό είναι σημαντικό γιατί ήταν καθοριστικό για την υλοποίηση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης.  

Κατ’ αρχάς, θα ήθελα να αναφέρω ότι οι κύριοι προγραμματισμένοι στόχοι της οικονομικής πολιτικής για τα δύο χρόνια διακυβέρνησης έχουν υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε στάδιο ολικής υλοποίησης. Μιας πολιτικής που στόχο έχει να ενισχύσει τη μεσαία τάξη και να βάλει δίχτυ προστασίας στις ευάλωτες ομάδες.  

Για την αντιμετώπιση της ακρίβειας προωθήθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο χρόνων τέσσερις δέσμες μέτρων στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, τόσο οριζόντιων όσο και στοχευμένων μέτρων. Περαιτέρω, με στόχο τη βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, επιτεύχθηκε η ψήφιση βελτιωμένου νομοθετικού πλαισίου για τις εκποιήσεις που εκκρεμούσε από το 2017, καθώς, και η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, ενισχύοντας το δίκτυ προστασίας στους ευάλωτους δανειολήπτες, ενώ στο ίδιο πλαίσιο προωθήθηκε η εφαρμογή του Σχεδίου «Ενοίκιο Έναντι Δόσης».  

Προτεραιότητα δόθηκε την περίοδο αυτή στην αποτελεσματική διαχείριση των κυρώσεων, ενισχύοντας το πλαίσιο των κυρώσεων με την προώθηση της σύστασης Εθνικής Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων, όπου τα σχετικά νομοσχέδια έχουν ήδη ετοιμαστεί. Πρόσθετα, αποφασίστηκε και προωθήθηκαν οι απαιτούμενες δράσεις για τη σύσταση Ενιαίας Εποπτικής Αρχής για παρόχους διοικητικών υπηρεσιών μια σημαντική μεταρρύθμιση που στόχο έχει τη βελτίωση της διακυβέρνησης και της εποπτείας των εταιριών παροχής υπηρεσιών.    

Είναι σημαντικό να επισημάνω την αντιμετώπιση καθυστερήσεων στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με την τροποποίησή του, που είχε ως αποτέλεσμα την εκταμίευση τριών δόσεων μέχρι σήμερα, ενώ αναμένεται η εκταμίευση της τέταρτης δόσης.

Θα ήθελα να σημειώσω την ψήφιση του μειωμένου συντελεστή 5% ΦΠΑ για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, ένα θέμα που ήταν σε εκκρεμότητα για καιρό με κίνδυνο επιβολής προστίμου από την Ε. Επιτροπή. Περαιτέρω, να αναφέρω την οικονομική ενίσχυση €50 εκατ. ανά έτος του Ταμείου Αλληλεγγύης για τη μερική αναπλήρωση απωλειών που υπέστησαν φυσικά και νομικά πρόσωπα, λόγω της εφαρμογής μέτρων εξυγίανσης στις δύο συστημικές τράπεζες, και τη λειτουργία της πλατφόρμας για υποβολή των αιτήσεων, όπου αναμένεται, εντός Μαρτίου, να ολοκληρωθεί ο καταρτισμός προσχεδίου Σχεδίου Μερικής Αναπλήρωσης.

Καταλήγοντας, να αναφερθώ στη σημαντικότητα της φορολογικής μεταρρύθμισης, ένα έργο με βασικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας και την περαιτέρω ανάπτυξή της, όπου το προκαταρκτικό πλαίσιο παρουσιάστηκε πρόσφατα στους εμπλεκόμενους φορείς.

Τέλος, παραμένει πρόκληση η ρύθμιση των ωφελημάτων αφυπηρέτησης των κρατικών αξιωματούχων, θέμα που παρέμεινε σε εκκρεμότητα για καιρό με σωρεία αντιδράσεων και προτάσεων και που πρόσφατα κατατέθηκαν νέα νομοσχέδια στη Βουλή των Αντιπροσώπων και άρχισε ήδη η συζήτησή τους.   

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Η αυστηρή πολιτική του ΥΠΟΙΚ και οι δεσμεύσεις του προέδρου

Της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΑΪΖΑΝΟΥ

Εδώ και δύο χρόνια ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός προσπάθησε να κρατήσει τις ισορροπίες, μεταξύ της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής και των δεσμεύσεων που έδωσε προεκλογικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. Κάτι που φάνηκε σε κάποιες περιπτώσεις, όταν εμφανίστηκε μια εικόνα ασυνεννοησίας μεταξύ των κυβερνώντων.

Για παράδειγμα, στις 25 Σεπτεμβρίου του 2024, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πως από την 1η Οκτωβρίου θα τερματιζόταν η επέκταση του μέτρου για την κλίμακωτή επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία εφαρμόστηκε ως αντιστάθμιση του κόστους διαβίωσης των νοικοκυριών από τις πληθωριστικές πιέσεις. Ο τερματισμός της επιδότησης του ηλεκτρισμού είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ακόμη και στα συγκυβερνώντα κόμματα, με αποτέλεσμα λίγες ημέρες αργότερα το Υπουργικό Συμβούλιο να επαναφέρει την κλιμακωτή επιδότηση της τιμής της χρέωσης του ηλέκτρικού ρεύματος για τους ευάλωτους καταναλώτες και σε επιλεγμένες επιχειρήσεις, μέχρι το τέλος του 2025.

Άλλο παράδειγμα, ήταν η παραχώρηση αυξήσεων ύψους 1,5% στους δημόσιους υπαλλήλους. Οι «κακές οι γλώσσες» υποστηρίζουν πως η συγκεκριμένη ρύθμιση ήταν αποτέλεσμα αρχικά του διαλόγου μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και ακολούθως προωθήθηκε στον αρμόδιο Υπουργό.

Τα δύο παραδείγματα δείχνουν πως ο Πρόεδρος είναι εν μέρει εγκλωβισμένος σε δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας, με αποτέλεσμα ο αρμόδιος Υπουργός να ενημερώνεται κάποιες φορές εκ των υστέρων για όσα πρέπει να γίνουν βάσει των υποσχέσεων.

Και άλλες φορές ο υπουργός Οικονομικών, παρά τις διαφωνίες του για κάποια θέματα, υποχρεώθηκε να συναινέσει για το καλό της εργατικής ειρήνης και της ομαλής διακυβέρνησης, όπως έγινε στην περίπτωση της αύξησης της ΑΤΑ στο 66,7%.

Γρίφο αποτελεί και η στάση που θα τηρήσει ο υπουργός Οικονομικών σε σχέση με τις οφειλές των ποδοσφαιρικών σωματείων. Παρόλο που ο ίδιος διεμήνυσε πολλές φορές ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει στην έκδοση βεβαίωσης στα σωματεία ότι πληρούν τα κριτήρια της ΟΥΕΦΑ, εάν δεν εξοφλήσουν συγκεκριμένες οφειλές μέχρι το τέλος του μήνα, οι πιέσεις προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τα σωματεία είναι έντονες. Και ίσως μεταφερθούν και στον Υπουργό.

Ο Μάκης Κεραυνός θα κληθεί να οριστικοποιήσει και να εφαρμόσει τη φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία ανακοινώθηκε την Τετάρτη από τους εμπειρογνώμονες. Κατά τις συζητήσεις στη Βουλή αλλά και τη δημόσια διαβούλευση, κάποιες από τις προτάσεις θα διαφοροποιηθούν.

Σε γενικές γραμμές, μπορεί να βελτιώθηκαν οι οικονομικοί δείκτες, η οικονομία να αναβαθμίστηκε από τους ξένους οίκους και να μειώθηκε σημαντικά το δημόσιο χρέος, ωστόσο, τα προβλήματα στη διαβίωση μεγάλου μέρος της μεσαίας τάξης και χιλιάδων χαμηλόμισθων είναι υπαρκτά και σοβαρά και γίνονται δυσκολότερα υπό συνθήκες παρατεταμένης ακρίβειας.