Με το βλέμμα στραμμένο σε ένα νέο αδιέξοδο και στη διαχείριση της επόμενης ημέρας, η τουρκική πλευρά διαμορφώνει την τακτική της ενόψει της κινητικότητας που σημειώνεται στο Κυπριακό. Η Άγκυρα εργάζεται ήδη για δράσεις οι οποίες θα ακολουθήσουν της άτυπης Πενταμερούς, που χρονικά τοποθετείται τον ερχόμενο Μάρτιο. Επικεντρώνεται πρωτίστως σε μια βασική επιδίωξη, που διαχρονικά τίθεται και αφορά το καθεστώς της τουρκοκυπριακής πλευράς σε περίπτωση νέου αδιεξόδου.
Είναι σαφές πως η κατοχική πλευρά θα εντείνει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες αναβάθμισης της αποσχιστικής οντότητας, ασκώντας πίεση προς φιλικές στην Άγκυρα χώρες να κάνουν κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Αν και το ενδεχόμενο αναγνώρισης δεν φαντάζει εφικτό, εκείνο που επιδιώκει η Άγκυρα είναι όπως το σενάριο αυτό μπει «στις ράγες» και να συζητηθεί.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Άγκυρα προετοιμάζει το έδαφος προτάσσοντας ένα αφήγημα που παραπέμπει στις αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες, φορτώνοντας το αδιέξοδο στη Λευκωσία, ενώ υποδεικνύει πιεστικά τις λεγόμενες πραγματικότητες επί του εδάφους.
Δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, παρουσιάζει περιπτώσεις στο διεθνή χώρο, όπου περιοχές που ήταν μέρος στην επικράτεια μιας χώρας, αποσχίσθηκαν και ανεξαρτητοπήθηκαν. Οι αναφορές του στο Νότιο Σουδάν και το Ανατολικό Τιμούρ, που έγιναν και δημόσια κατά τη διάρκεια της πρόσφατης παράνομης επίσκεψης του στα κατεχόμενα, εντάσσονται στην προσπάθεια αναγνώρισης του κατοχικού καθεστώτος. Οι περιπτώσεις αυτές, αν και δεν μπορούν να θεωρηθούν προηγούμενο για την Κύπρο, καθώς καμία σχέση δεν έχουν, έτυχαν επεξεργασίας από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και χρησιμοποιούνται ως παράδειγμα σε επαφές με τρίτους.
Είναι σαφές πως η Άγκυρα συστηματικά και μεθοδικά προωθεί τη θέση της για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. Οι θέσεις αυτές κατατέθηκαν στο τραπέζι της άτυπης Πενταμερούς, που πραγματοποιήθηκε 27-29 Απριλίου του 2021 στη Γενεύη, με έγγραφο του Τατάρ. Στο έγγραφο έξι σημείων μεταξύ άλλων, σημειωνόταν ότι «οι διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στη μελλοντική σχέση μεταξύ των δύο ανεξάρτητων κρατών…». Ούτε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ ούτε η ελληνοκυπριακή πλευρά είχαν ζητήσει, τότε, την απόσυρσή του εγγράφου γι αυτό και παρέμεινε έκτοτε στις όποιες συζητήσεις και η Τουρκία θεωρεί πως «νομιμοποιείται» να θέτει στην ατζέντα τα ζητήματα αυτά.
Η Λευκωσία, από την πλευρά της, επιχειρεί- αν και γνωρίζει τις δυσκολίες- να σπάσει το αδιέξοδο θέλοντας να λειτουργήσει η όποια διαδικασία αποτρεπτικά. Δημιουργεί συμμαχίες με διεθνείς παίκτες με στόχο να αποτραπεί η τουρκική προσπάθεια αναβάθμισης του ψευδοκράτους. Έχει κινητοποιήσει την Ε.Ε., κρατά ενήμερη την Κομισιόν, μιλά με τους Αμερικανούς. Παράλληλα, αξιοποιεί τις εξελίξεις και προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει το ρόλο που διαδραματίζει και τις σχέσεις που αναπτύσσει. Κι αυτό στο βαθμό, που μπορεί όλα αυτά να εξισορροπήσουν την τουρκική «επέλαση» στην περιοχή και κυρίως στη Συρία. Περαιτέρω, η Κυπριακή Δημοκρατία παρακολουθεί από κοντά και το θέμα που προβλήθηκε για σύναψη συμφωνίας καθορισμού θαλάσσιων συνόρων Τουρκίας- Συρίας και όπως τόνιζαν αρμόδιες πηγές, δεν υπάρχει εφησυχασμός παρά τις διαβεβαιώσεις που δίνονται.
Ενημερωμένες πηγές σημείωναν πως η Λευκωσία επιδιώκει επανέναρξη μιας διαδικασίας και συντήρηση της, πρόταξη της ουσίας και αποτροπή υλοποίησης των τουρκικών σχεδιασμών σε σχέση με το καθεστώς των κατεχομένων.
Τα οδοφράγματα
Η αυριανή συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, θα επικεντρωθεί στο ενδεχόμενο διάνοιξης νέων διόδων ένθεν κακείθεν της κατοχικής γραμμής. Είναι σαφές πως υπάρχουν διαφωνίες καθώς η κατοχική δύναμη απορρίπτει το ενδεχόμενο διάνοιξης οδοφραγμάτων σε Κόκκινα και Πυρόι, που προτείνει η Κυπριακή Δημοκρατία και ζητά λειτουργία ενός στη Μια Μηλιά. Η Λευκωσία δεν αναμένεται να προβεί σε μονομερή κίνηση ικανοποιώντας τον Τατάρ και θα επιμένει στα δυο που προτείνει. Υπάρχει, βέβαια, ένα ενδεχόμενο να ανοίξει μια δίοδος στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, στην παλιά αγορά, στη οδός Λιδίνης. Θα είναι δίοδος για πεζούς. Αυτό το θέμα αναδεικνύεται κυρίως από τον λεγόμενο δήμαρχο της κατεχόμενης Λευκωσίας.
Στην αυριανή συνάντηση δεν αποκλείεται να τεθούν κι άλλα ζητήματα, με στόχο να αποφευχθεί με… πανηγυρικό τρόπο η αποτυχία. Κι αυτό ενόψει και της καθόδου της Αναπληρώτριας Γ.Γ. του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, το Φεβρουάριο στο νησί. Το να γίνουν κάποια μικρά βήματα στην αυριανή συνάντηση ή έστω να παραμείνει ανοικτό παράθυρο για το μέλλον θεωρείται λογικό. Η κ. Ντι Κάρλο έρχεται και για τα θέματα των οδοφραγμάτων αλλά και για να προετοιμάσει την άτυπη Πενταμερή.
Διπλωματική «επίθεση» της Λευκωσίας στην Αφρική
Μια μεγάλη προσπάθεια, μια διπλωματική «επίθεση» διαρκείας, στην Αφρική έχει σχεδιάσει το υπουργείο Εξωτερικών για το 2025. Στο πλαίσιο αυτό έχει διαμορφωθεί ένας οδικός χάρτης, που περιλαμβάνει μια σειρά δράσεις.
1. Θα προχωρήσει, σε πρώτη φάση, στην λειτουργία διπλωματικών αποστολών σε δυο τουλάχιστον χώρες ενώ θα πάρει από την αρχή το νήμα με τους επίτιμους πρόξενους της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υπάρχουν σε αρκετές αφρικανικές χώρες. Στόχος η αναβάθμιση της παρουσίας και το «φρεσκάρισμα» των προξένων.
2. Θα δημιουργήσει Τμήμα Αφρικής στο ΥΠΕΞ, με τον επικεφαλής να έχει και ρόλο περιοδεύοντος πρέσβη. Κι αυτό παράλληλα με την ενεργοποίηση του προσωπικού απεσταλμένου για την αφρικανική ήπειρο.
3. Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, θα πραγματοποιήσει στοχευμένες επισκέψεις, περιοδείες, σε αφρικανικά κράτη, στο πλαίσιο μιας μεγάλης προσπάθειας για αναβαθμισμένη παρουσία στην αφρικανική ήπειρο.
4. Η απόφαση της κυβέρνησης είναι η αναβάθμιση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Το κονδύλι των 4 εκατομμυρίων ευρώ θα αυξηθεί σε 5,8 εκατ. ευρώ. Ο σχεδιασμός στηρίζεται στη λογική της ήπιας διπλωματίας, που αφορά την ενίσχυση ανθρωπιστικών δράσεων. Το κοινοτικό κέντρο υγείας στη Ραμάλα της Παλαιστίνης, που κατασκευάσθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία και εγκαινιάσθηκε πρόσφατα από τον υπουργό Εξωτερικών, θα αποτελέσει το πρότυπο για έργα υποδομής και στην Αφρική.
Παράλληλα, η Κυπριακή Δημοκρατία θα ενισχύσει τις σχέσεις και τα κανάλια επικοινωνίας με Ορθόδοξες αποστολές ενώ ταυτόχρονα θα βοηθήσει και τις δράσεις τους. Οι θρησκευτικές αποστολές πραγματοποιούν μεγάλο πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο, ασκώντας επιρροή στις κοινωνίες αυτές.
Στο πλαίσιο των επαφών και των επισκέψεων, θα υπάρξει από το υπουργείο Εξωτερικών ενημέρωση για την παράνομη λειτουργία πανεπιστημίων στα κατεχόμενα, αν και οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο αριθμός φοιτητών από αυτές τις χώρες έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, θα προβάλλονται τα κυπριακά πανεπιστήμια, ώστε να προσελκύσουν φοιτητές.
Είναι σαφές πως η παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε αυτή τη μεγάλη ήπειρο κρίνεται αναγκαία για ευνόητους λόγους, που έχουν να κάνουν, μεταξύ άλλων και την έντονη παρουσία της κατοχικής Τουρκίας.
Η Άγκυρα στέλνει και στρατιώτες αλλά και μηχανικούς, επιστήμονες, ιμάμηδες και εκπαιδευτικούς. Στέλνει, όμως και τηλεοπτικές παραγωγές. Οι τουρκικές παραγωγές σε ταινίες είναι στην πρώτη γραμμή σε αφρικανικές χώρες και έχουν και επιτυχία στο πεδίο της τηλεθέασης.
Οι δραστηριότητες της Άγκυρας έχουν επεκταθεί μέσα κι από διάφορους Οργανισμούς, όπως είναι το ΤΙΚΑ ( Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού), το οποίο ως γνωστό παρέχει αναπτυξιακή βοήθεια προς τρίτες χώρες ( σ.σ. δραστηριοποιείται και στα κατεχόμενα). Στη μεγάλη εικόνα και η Υπηρεσία Αντιμετώπισης Καταστροφών όπως και μια σειρά «εργαλεία», που αφορούν την εκπαίδευση ( σχολεία, εκπαιδευτικοί), τη διάδοση του τουρκικού πολιτισμού (γλώσσα και τέχνη) αλλά και θρησκείας. Σε διπλωματικό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι τουρκικές πρεσβείες σε αφρικανικές χώρες. Έχουν φθάσει τις 44.
