Τρικλοποδιές, με τ’ αριστερό, στην εξωτερική πολιτική

Η Λευκωσία είδε τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον να παίρνουν μια άλλη τροπή και μέσα σε λίγους μήνες να πραγματοποιούνται συναντήσεις, να λαμβάνονται αποφάσεις και οριοθετούνται συνεργασίες που προηγουμένως δεν υπήρχαν ούτε και ως σκέψη. Η αναβάθμιση των σχέσεων Κυπριακής Δημοκρατίας-ΗΠΑ ήρθαν σε ένα κομβικό σημείο, με την επικείμενη αλλαγή στην διακυβέρνηση των Αμερικανών. Κι ενώ σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής η Κύπρος προσπαθεί να μην χάσει το μομέντουμ με τις ΗΠΑ και να υπάρξει και συνέχεια με την νέα κυβέρνηση… στο εσωτερικό ο «πολιτικός ακτιβισμός» έρχεται να βάλει τρικλοποδιές στο όλο εγχείρημα.

Συνομιλώντας με πολιτικούς και διπλωματικούς κύκλους το τελευταίο διάστημα εκείνο που καταγράφεται είναι από τη μια η προσπάθεια να υπάρξει ουσιαστική συνέχεια στη συνεργασία με τις ΗΠΑ και όχι μόνο, και από την άλλη τα αρνητικά που προκύπτουν ή ενδεχομένως να προκύψουν ένεκα των εσωτερικών αντιδράσεων από μια μερίδα του πολιτικού φάσματος.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, χρειάστηκε αρκετές φορές το τελευταίο διάστημα να δώσει εξηγήσεις δημοσίως ως προς τους στόχους της πολιτικής που ακολουθείται από πλευράς κυβέρνησης. Απαντώντας την ίδια ώρα και σε τοποθετήσεις οι οποίες καμιά σχέση δεν έχουν με τις πραγματικότητες της εξωτερικής πολιτικής.

Τι κατάφερε μέχρι σήμερα: Το 2024 είναι ήδη μια από τις σημαντικότερες χρονιές στην ιστορία των σχέσεων Κυπριακής Δημοκρατίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Σχέσεις που στο παρελθόν πέρασαν ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις, ιδιαίτερα το πρώτο μισό της δεκαετία του ’70, κάτι που εντός Κύπρου ενίοτε θυμούνται και το επαναφέρουν ως μπαμπούλα. Τα τρία ορόσημα, ως προς την αναβάθμιση των σχέσεων ανάμεσα σε Λευκωσία και Ουάσιγκτον είναι:

• η επίσκεψη Κωνσταντίνου Κόμπου στην Ουάσιγκτον και η συνάντηση με τον Άντονι Μπλίνκεν,
• η έναρξη του στρατηγικού διαλόγου ανάμεσα σε Κυπριακή Δημοκρατία και Ηνωμένες Πολιτείες, και
• η επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στο Λευκό Οίκο και η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Οι τρεις αυτές εξελίξεις άνοιξαν τον δρόμο για ουσιαστική συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες, την οποία πρωτίστως συμφέρει στην Κύπρο, μιας και οι Αμερικανοί ούτως άλλως έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετηθούν και από άλλους στην περιοχή.

Να μην χαθεί το μομέντουμ: Η σημαντική αυτή αναβάθμιση των σχέσεων ΚΔ-ΗΠΑ ήρθε σε μια περίοδο κατά την οποία επίκεινται αλλαγές στην αμερικανική διοίκηση. Η επάνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στο προσκήνιο μόνο ως ομαλή συνέχεια στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν προδιαγράφεταιι. Μέσα στην ευρύτερη ευρωπαϊκή και διεθνή αγωνία για το πως θα είναι τα πράγματα μετά τον Γεννάρη του 2025, προστίθεται και η ανησυχία της Κύπρου για να μην χαθεί το μομέντουμ των δικών της ειδικών σχέσεων με την Ουάσιγκτον.

Πέραν από το ταξίδι Χριστοδουλίδη στην Ουάσιγκτον καταγράφεται εδώ και εβδομάδες μια έντονη κινητικότητα τόσο από πλευράς Λόφου όσο και απέναντι στο υπουργείο Εξωτερικών προκειμένου να γίνουν οι επαφές, οι επικοινωνίες και με τη νέα κατάσταση πραγμάτων στις ΗΠΑ. Στόχος να φτάσουν οι επαφές όσο γίνεται πιο κοντά τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ. Όλοι αναγνωρίζουν πως εκεί βρίσκεται και το κλειδί και πολλά εξαρτώνται την εικόνα που έχει ο ίδιος ο Τραμπ σε σωρεία ζητημάτων.

Σημασία στα σωστά μηνύματα: Από τις αναλύσεις της κυπριακής διπλωματίας δεν παραλείπεται το πως ο ίδιος ο εκλελεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ προσεγγίζει τα διεθνή και περιφερειακά ζητήματα. Μια προσέγγιση η οποία στις πλείστες περιπτώσεις είναι περισσότερο «επιχειρηματική» παρά «πολιτική ή διπλωματική».

Έχοντας αυτό κατά νουν η Λευκωσία θεωρεί σημαντικό τα μηνύματα, που θα φτάνουν προς το Μαρ-α-Λάγκο αυτή την περίοδο και εν συνεχεία στην Ουάσιγκτον, να είναι τέτοια που θα αναδεικνύουν το όφελος που θα έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρώντας και αναβαθμίζοντας τις σχέσεις της με την Κύπρο, ένα νησί που βρίσκεται κάπου στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι οι αναταράξεις στην Ευρώπη τόσο κατά την προηγούμενη θητεία Τραμπ όσο και τώρα είχαν ως αιτία την προσέγγιση του Αμερικανού Προέδρου ότι κοστίζει η στήριξη της ευρωπαϊκής άμυνας.

Σε διπλωματικό επίπεδο εκείνο που σημειώνεται είναι το πόσο σημαντικό είναι να περάσουν τα σωστά μηνύματα προς τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ. Μηνύματα που ενίοτε μπορούν να περάσουν μέσω άλλων διαύλων, όπως είναι άτομα ή ξένοι ηγέτες που έχουν ανοικτή γραμμή επικοινωνίας μαζί τους.

Δυσκολεύει ο δογματισμός: Σε μια τέτοια προσπάθεια η προσέγγιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ σε λογικές ψυχρού πολέμου κάθε άλλο παρά υποβοηθητική μπορεί να είναι. Ο αντιαμερικανισμός όπως εκφράζεται και μέσα από συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας έρχεται να βάλει τρικλοποδιά στην όλη προσπάθεια για να διατηρηθεί το μομέντουμ στις σχέσεις Κύπρου και ΗΠΑ. Την ώρα που επιχειρείται η αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, με όλες τις πλευρές να συμφωνούν ότι το όφελος θα είναι πολλαπλάσιο για την Κύπρο, η πραγματοποίηση διαδηλώσεων και οι τοποθετήσεις κατά των ΗΠΑ, μπορεί να λειτουργήσουν αρνητικά στην όλη προσπάθεια.

Απέναντι σε λογικές ΜΚΟ: Ο Κωνσταντίνος Κόμπος ήταν έντονος τόσο κατά την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή όσο και σε ραδιοφωνικές του παρεμβάσεις. Φρόντισε να αναδείξει τα προβλήματα που προκύπτουν από τοποθετήσεις όπως αυτές εκφράζονται εξ αριστερών, υποδεικνύοντας πως αυτές οι ενέργειες στρέφονται κατά των συμφερόντων του τόπου.

Την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εξωτερικών μιλούσε στο ΡΙΚ όταν και πάλι κλήθηκε να τοποθετηθεί όχι μόνο σε σχέση με τη συνεργασία με τις ΗΠΑ αλλά και στο ένταλμα σύλληψης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου και εάν αυτό δυσκολεύει την άσκηση εξωτερική πολιτικής ιδιαίτερα με χώρες της περιοχής. Η απάντηση ου Κ. Κόμπου ήταν:

«Καθόλου δεν μας δυσκολεύει. Εκείνο το οποίο μας δυσκολεύει είναι η δογματική προσέγγιση μερίδας η οποία βλέπει τις εξωτερικές σχέσεις ως μη κυβερνητική οργάνωση ή ως πολιτικός ακτιβισμός. Η θέση μας είναι πάρα πολύ σαφής και ως κράτος μέλος του σχήματος αυτού και δεσμευόμαστε των αποφάσεων. Απ’ εκεί και πέρα και το είχα δηλώσει και στη Βουλή, ακόμα δεν μας έχει επιδοθεί το ένταλμα. Κατά δεύτερο μαθαίνουμε ότι θα συζητηθεί η εγκυρότητά τους εκ νέου από το Ισραήλ, κατά τρίτο, υποθετικά σενάρια αν μας δυσκολεύει κ.λπ. νομίζω απαντώνται από μια απλή πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν διαπραγματεύσεις οι οποίες είτε κατέληξαν θετικά στην περίπτωση του Λιβάνου, είτε συνεχίζονται σε σχέση με την κατάσταση στη Γάζα. Υπάρχει κάποιος που θεωρεί ότι δεν συνομιλούν διάφοροι με το Ισραήλ; Υπάρχει κανείς που θεωρεί ότι ο ίδιοι οι Άραβες δεν είναι συνομιλητές του Ισραήλ;».

Ο Κωνσταντίνος Κόμπος προχώρησε θέτοντας και μια άλλη παράμετρο στο κεφάλαιο διώξεις από το ΔΠΔ που έχει να κάνει με την περίπτωση Πούτιν. Ο ΥΠΕΞ διερωτήθηκε γιατί οι πολιτικές δυνάμεις που δημιουργούν μια περιρρέουσα γύρω από τη δίωξη Νετανιάχου γιατί δεν έδειξαν «την ίδια ζέση και βούληση» στην περίπτωση του εντάλματος εναντίον του Ρώσου Προέδρου.

Το ταξίδι σε Ισραήλ-Παλαιστίνη θα γίνει

Ο υπουργός Εξωτερικών είχε πει και στη Βουλή ότι προτίθεται να πάει στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη. Δέχεται ωστόσο συνεχώς ερωτήματα εάν θα πάει Ισραήλ και εάν θα δει τον Νετανιάχου.

Το ταξίδι θα γίνει, αλλά ακόμα δεν έχει αποφασίσει τον ακριβή χρόνο πραγματοποίησής του. Ως προς το περιεχόμενο του ο ίδιος εξήγησε:

Οι Δυτικοί και οι «Παλαιστίνιοι»

Συνομιλώντας με σημαίνον στέλεχος του Δημοκρατικού Συναγερμού δεν που απέκρυψε τον ενθουσιασμό του ως προς τις τοποθετήσεις του Κωνσταντίνου Κόμπου στη Βουλή την προηγούμενη Παρασκευή και το πως ο υπουργός Εξωτερικών αντιμετώπισε τις επιθέσεις που δέχθηκε από πλευράς ΑΚΕΛ σ’ ό,τι αφορά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Στην Πινδάρου δείχνουν να μην έχουν πρόβλημα στο να βγουν ξεκάθαρα στηρίζοντας τον δυτικό προσανατολισμό της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη. Η Αννίτα Δημητρίου δήλωσε την Παρασκευή πως «για τον Δημοκρατικό Συναγερμό, η προσήλωση μας στις αρχές και τις αξίες του ελεύθερου δημοκρατικού κόσμου και στον δυτικό προσανατολισμό της χώρας είναι αδιαπραγμάτευτη».

Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν μάσησε τα λόγια της και είπε αυτά που πολλοί ψιθυρίζουν ως προς τη στάση της κυπριακής αριστεράς: «Δυστυχώς το ΑΚΕΛ είναι για μια ακόμα φορά στη λάθος πλευρά της ιστορίας. Έφτασε στο σημείο, χωρίς να το επιδιώκει βέβαια, να χρησιμοποιεί τα ίδια επιχειρήματα που επικαλείται η Τουρκία. Και όταν τελειώνουν τα επιχειρήματα, ξεκινά η κινδυνολογία και οι χυδαίες προσωπικές επιθέσεις».

Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ που βρέθηκε την ίδια ημέρα στην πρεσβεία της Παλαιστίνης για να εκφράσει στήριξη και αλληλεγγύη δήλωσε… Παλαιστίνιος:

«Σήμερα, ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας Αλληλεγγύης για τον αγωνιζόμενο ηρωικό λαό της Παλαιστίνης, δεν ερχόμαστε στην Πρεσβεία της Παλαιστίνης μόνο ως φίλοι, ερχόμαστε ως Παλαιστίνιοι γιατί είμαστε όλοι Παλαιστίνιοι».

Ενώπιον του παλαιστίνιου πρέσβη ο Στέφανος Στεφάνου έψεξε την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση έναντι του Ισραήλ: «Δεν μπορεί λοιπόν να σιωπά, δεν μπορεί να τηρεί αποχή και με διάφορους τρόπους στην πραγματικότητα να δίνει κάλυψη σε μια εγκληματική πολιτική που εδώ και δεκαετίες κάνει το Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων -76 χρόνια είναι αυτά- αλλά τώρα τα τελευταία χρόνια βλέπουμε αυτή την πολιτική να έχει ενταθεί».