Προφανώς και θα ήταν ένα εγχείρημα άπιαστο ακόμα και το 2000 όταν ο Χάρης Γεωργιάδης έκανε τα πρώτα του πολιτικά βήματα στη Νεολαία του Δημοκρατικού Συναγερμού. Έστω κι αν είχε προηγηθεί μια συνεργασία – υπέρβαση στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών μεταξύ Δημοκρατικού Συναγερμού και Δημοκρατικού Κόμματος, υπό τον Σπύρο Κυπριανού η οποία οδήγησε τον Γλαύκο Κληρίδη στον προεδρικό θώκο, για πρώτη φορά. Οι προεδρικές εκλογές του 1998 βρήκαν τις δύο πολιτικές δυνάμεις σε ρήξη και έντονη αντιπαλότητα. Μια αντιπαράθεση που κατά καιρούς πυροδοτείται σε σαφώς πιο χαμηλούς τόνους και άλλοτε ξεθωριάζει σε μεγάλο βαθμό … Η εκδήλωση που διοργανώνει αύριο Δευτέρα, το Ινστιτούτο Γλαύκος Κληρίδης, με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Νέστορα του Δημοκρατικού Συναγερμού, με πρώτη δημόσια προβολή μιας ιστορικής συνέντευξης για τη συμμετοχή του Γλαύκου Κληρίδη στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που παραχωρήθηκε στην τότε φοιτήτρια Ιστορίας Αναστασία Παπαδοπούλου, δεν προκαλεί ούτε αντιδράσεις, ούτε πάθη. Παρά μόνο σχόλια στο πολιτικό παρασκήνιο κατά πόσο ωρίμασαν οι συνθήκες προκειμένου να ανοίξει διάλογος μεταξύ των δύο χώρων της κυπριακής Δεξιάς, για προσέγγιση ή συμπόρευση σε μια προσπάθεια rebranding και αντιμετώπισης των φαινομένων της εποχής, του λαϊκισμού, της πολιτικής των social media…
Είναι μια εκδήλωση που έρχεται να βάλει ένα τέλος σε ένα ζήτημα που πέρασε ως μια από τις μεγαλύτερες αθλιότητες στα πολιτικά πράγματα της Κύπρου μετά την ανεξαρτησία, παραμονές των προεδρικών εκλογών του 1983 με στόχο τον πολιτικό αφανισμό του Γλαύκου Κληρίδη.
To αποτύπωμα της Αναστασίας Παπαδοπούλου, είναι τέτοιο που δεν επιτρέπει σε κανένα από το χώρο από τον οποίο προέρχεται να της βάλει ταμπέλες ή να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε αυτό που θα κάνει στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου, με τη δημοσιοποίηση της συνέντευξης που πήρε από τον Γλαύκο Κληρίδη και το χαιρετισμό που θα απευθύνει σε ένα ακροατήριο μη οικείο στην ίδια, κομματικά. Από πλευράς Δημοκρατικού Συναγερμού χαιρετισμό θα απευθύνει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου, βουλευτής Λευκωσίας Χάρης Γεωργιάδης και η πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού και Πρόεδρος της Βουλής, Αννίτα Δημητρίου. Ομιλία θα γίνει από τον διευθυντή του Κέντρου Μελετών «Τάσσος Παπαδόπουλος», κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, δρ Πέτρο Παπαπολυβίου. Η πρωτοβουλία του Χάρη Γεωργιάδη σε αυτή τη φάση δεν προκαλεί αντιδράσεις στο χώρο του ΔΗΣΥ. Παρά μόνο θεωρείται από τους πολύ ψαγμένους ένα λιθαράκι σε μια προσπάθεια για κοινές αναζητήσεις και αναστοχασμούς για ένα μέλλον καλύτερο, πιο γόνιμο και αποτελεσματικό σε ότι αφορά τα κομματικά πράγματα του τόπου. Η εκδήλωση αυτή έρχεται σε μια περίοδο δύσκολη, με υπερβάλλουσα τοξικότητα και απαξίωση προς όλους, που μπορεί να λειτουργήσει ως μια ακτίνα φωτός και ως ένα βήμα ότι οι άνθρωποι μπορούν να κουβεντιάζουν ακόμη κι όταν διαφωνούν και να αναζητούν κοινά σημεία στα οποία να οικοδομούν για το καλό του τόπου…
Η μεταπολεμική Κύπρος, λίγα μόνο χρόνια μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, βρήκε τους δύο χώρους της Δεξιάς – ΔΗΚΟ και ΔΗΣΥ- σε ανοιχτό πόλεμο επικράτησης. Η έντονη αντιπαράθεση τότε σημαδεύτηκε από ακραίες επιλογές που στόχο είχαν τον αφανισμό του κομματικού αντιπάλου. Για αυτό και έχει αξία η εκδήλωση που θα γίνει αύριο με τη συμβολή του Χάρη Γεωργιάδη και της Αναστασίας Παπαδοπούλου.
Πίσω λοιπόν στο χρόνο: Έτος 1983, Σάββατο, 12 Φεβρουαρίου, παραμονές προεδρικών εκλογών, η εφημερίδα «Ελευθεροτυπία, εκφραστικό όργανο του ΔΗΚΟ, κυκλοφορεί με ένα πρωτοσέλιδο που συνταράζει το πολιτικό σκηνικό: ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΑΖΙ Ο ΚΛΗΡΙΔΗΣ». Το δημοσίευμα, όπως μας πληροφορεί ρεπορτάζ του καλού συναδέλφου Θανάση Φωτίου, για τα «Βρώμικα πολιτικά παιγνίδια» που δημοσιεύθηκε το 2018, επικαλείτο δημοσίευμα του αθηναϊκού «Έθνους» της προηγούμενης ημέρας, με παράθεση «εγγράφων απορρήτων» των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών υπό τον τίτλο «Ένας δήθεν ήρωας ξεσκεπάζεται». Το δημοσίευμα ισχυριζόταν ότι «η δήθεν παραμονή του Κληρίδη σε στρατόπεδο αιχμαλωσίας αποδεικνύεται ένα καλά σκηνοθετημένο άλλοθι για να διευκολυνθεί η εκπαίδευσή του ως πράκτορα». «Οι αποκαλύψεις των εγγράφων επιβεβαιώνονται από μαρτυρίες γνήσιων αιχμαλώτων των ναζί, διαφόρων εθνικοτήτων», προστίθετο στο δημοσίευμα, χωρίς ωστόσο να παρατίθετο η όποια μαρτυρία. Ένα από τα έγγραφα που επικαλείτο το εκφραστικό όργανο του ΔΗΚΟ, με ημερομηνία 5 Ιουνίου 1943 έγραφε: «… εκπαιδεύεται σαν κατάσκοπος για την Αγγλία και την Κύπρο. Θα μπορούσαν να υπάρξουν δυνατότητες διείσδυσης και εξάσκησης επιρροής προς όφελος των Γερμανών μέσω του πατέρα του Ιωάννη Κληρίδη, ο οποίος είναι δικηγόρος και βουλευτής στην Κύπρο και κινείται στους καλύτερους αγγλικούς κύκλους». Το δημοσίευμα συνοδεύτηκε από άρθρο που προέτρεπε τον Κληρίδη να φύγει ή να αυτοκτονήσει. «… οι τίμιοι πατριώτες που παρέσυρε σήμερα γνωρίζουν. Αύριο δεν μπορούν να έχουν καμιά δικαιολογία… Τους εξαπάτησε , τους κοροίδεψε, τους πρόδωσε… Η μόνη υπηρεσία που μπορεί τώρα να τους προσφέρει τώρα, είναι να τα μαζέψει και να φύγει. Μακριά από τον τόπο του εγκλήματος. Φύγετε κ. Κληρίδη! Φτάνουν πια οι μαχαιριές σας στο σώμα του λαού μας… Φύγετε κ. Κληρίδη. Κρύψετε τη ντροπή σας και το έγκλημά σας κάπου αλλού μακριά από την Κύπρο… Τα έγγραφα μιλούν. Τα ντοκουμέντα αποκαλύπτουν. Τα γεγονότα βοούν. Οι μύθοι καταρρίπτονται. Η αλήθεια λάμπει… Ένας μόνος δρόμος μένει για τον κ. Κληρίδη: η φυγή ή η αυτοκτονία».
Άμεση ήταν η αντίδραση του Κληρίδη. Ενήγαγε την «Ελευθεροτυπία» και το «Έθνος» ζητώντας αποζημιώσεις ύψους 250 χιλιάδων λιρών από την κάθε μία. Έκανε λόγο για πλαστογραφία εκ μέρους ξένων υπηρεσιών για λογαριασμό της τότε κοινοπραξίας ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ. Κατηγόρησε τον Κυπριανού για αποχαλίνωση προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές πρωτοστατώντας σε ύβρεις και συκοφαντίες λησμονώντας στοιχειώδεις κανόνες πολιτικής ηθικής και ευπρέπειας. Η εφημερίδα «Σημερινή» σε πρωτοσέλιδο της με ημερομηνία 13 Φεβρουαρίου 1983 έγραφε:! Η ΚΑ ΓΚΕ ΜΠΕ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ- Σάλος στο ΔΗΚΟ μετά το δημοσίευμα της «Ελευθεροτυπίας». Ο Γαλανός καταδικάζει- Ο εκπρόσωπος αποκηρύττει». Ο Γαλανός στη δήλωσή του ανέφερε: «Δεν θεωρώ τον κ. Κληρίδη σαν εγκληματία ούτε και πρέπει να εγκαταλείψει την Κύπρο. Υποστηρίζω τον κ. Κυπριανού αλλά λόγοι πολιτικής εντιμότητας μού επιβάλλουν να δηλώσω ότι δεν συμμερίζομαι τις κατηγορίες που διατυπώνει η «Ελευθεροτυπία». Αποστάσεις κράτησε ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο οποίος πιεζόμενος από τους δημοσιογράφους δήλωσε: «Γράψετε ότι δεν υπάρχουν τέτοια έγγραφα». Η εφημερίδα « Αλήθεια» έγγραψε ότι τα έγγραφα ήταν πλαστογραφημέρα με ημερομηνίες του 1943 και του 1971 που είχαν δακτυλογραφεί από γραφομηχανές που δημιουργήθηκαν μετά το 1975. Χώρος κατασκευής των εγγράφων προσδιοριζόταν η Λευκωσία που τα διοχέτευσε στο αθηναϊκό Έθνος καταρρίπτοντας ότι έγινε η αντίθετη διαδρομή. Η «Ελευθεροτυπία» απολογήθηκε τριάμισι χρόνια αργότερα, μετά από δικαστική καταδίκη. Τα χαλκευμένα έγγραφα έμεινα στην ιστορία ως μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές σκευωρίες.
Η άλλη πολιτική σκευωρία είχε στο στόχαστρό της τον Τάσσο Παπαδόπουλο και τον Κληρίδη και είχε προηγηθεί των πλαστών εγγράφων. Ξετυλίχθηκε επί Προεδρίας Μακαρίου, όταν Πρόεδρος της Βουλής και δεύτερος τη τάξει της Κυπριακής Πολιτείας ήταν ο Σπύρος Κυπριανού. Ήταν η «Συνωμοσία του Εγκεφάλου» στην οποία οι εμπνευστές ενέπλεξαν και ξένες κυβερνήσεις με συντονίστρια την κυβέρνηση της τότε Δυτικής Γερμανίας. Απελάθηκε ένας Δυτικογερμανός διπλωμάτης και παύθηκε ο Τάσσος Παπαδόπουλος από συνομιλητής στις ενδοκυπριακές συνομιλίες. Ο Σπ. Κυπριανού, όπως έγραψε ο Θανάσης Φωτίου, σε τηλεοπτική συζήτηση στην κρατική τηλεόραση στις 28 Ιανουαρίου 1983 δήλωσε πως ο ίδιος δεν ενέπλεξε ποτέ τα ονόματα των Τάσσου Παπαδόπουλου και Γλαύκου Κληρίδη στη συνωμοσία και πως οι δύο δεν είχαν σχέση με την «ανατρεπτική προσπάθεια» του 1978. Η εφημερίδα « Αλήθεια» τρεις ημέρες αργότερα έγραψε ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε στην κατοχή του μαγνητοταινία 2 ½ ωρών σύσκεψης του Σπύρου Κυπριανού με το Υπουργικό του Συμβούλιο και συνεργάτες του στην οποία ακουγόταν να κατονομάζει τον Τάσσο Παπαδόπουλο και τον Γλαύκο Κληρίδη, ως τους «εγκεφάλους της συνωμοσίας».
Γιατί τα θυμίζουμε όλα αυτά σήμερα; Γιατί ο τόπος χρειάζεται συνένωση δυνάμεων και δράσεων για να γίνουμε ένα κράτος σύγχρονο που να μην προκαλεί ντροπή στους πολίτες του. Τα θυμίζουμε γιατί ο Γλαύκος Κληρίδης, ένας ηγέτης πολύ πιο προχωρημένος από την εποχή του, παρά τα λάθη του, έμεινε στην ιστορία ως ο πολιτικός που δεν κρατούσε «δάκκαμα». Όταν έκρινε ότι το συμφέρον της πατρίδας επέβαλε συνεργασία με το ΔΗΚΟ, δεν άφησε την κατηγορία σε βάρος του να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Δεν ξέρω αν αυτό το κατανοούν ή ακόμη και το σέβονται ως επιλογή, οι πολιτικοί της νέας γενιάς…
* Στο χώρο της εκδήλωσης θα διοργανωθεί έκθεση ιστορικών φωτογραφιών του Γλαύκου Κληρίδη, του φωτορεπόρτερ Ανδρέα Μανώλη
