Μάρκο Ρούμπιο: Καλός γνώστης του φακέλου της Κύπρου

Αν ανατρέξει κάποιος στο διαδίκτυο ψάχνοντας τοποθετήσεις Αμερικανών αξιωματούχων και πολιτικών σε σχέση με την Κύπρο, ένα από τα πιο συχνά ονόματα που θα εμφανιστούν μπροστά στο φακό του είναι αυτό του Μάρκο Ρούμπιο. Ο  άνθρωπος που έχει επιλεγεί για τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών στη νέα κυβέρνηση Τραμπ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους λίγους Αμερικανούς πολιτικούς που ξέρουν καλά τον φάκελο της Κύπρου.

Η Λευκωσία είχε, από την επομένη της εκλογής Τραμπ, στρέψει την προσοχή της στο ποια θα είναι η ομάδα του νέου Προέδρου των ΗΠΑ για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Υπήρχε μια ελπίδα για τον επαναδιορισμό του Μάικ Πομπέο, στη διάρκεια της θητείας του οποίου είχαν αρχίσει να βελτιώνονται ραγδαία οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την κυπριακή κυβέρνηση και ακολούθησε μια δόση απογοήτευσης όταν έγινε γνωστό ότι ο Πομπέο είναι θα μείνει εκτός κυβερνητικού σχήματος.

Τα πράγματα στη ζωή αλλά και στην εξωτερική πολιτική δεν έρχονται πάντα όπως ελπίζουν οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις. Στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να είναι και… καλύτερα απ’ ό,τι τα περίμεναν.

Χαμόγελα ικανοποίησης στην κυβερνητική ομάδα στη Λευκωσία όταν έσκασε από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης η πληροφορία ότι ο νέος Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών θα είναι ο Μάρκο Ρούμπιο. Ως απάντηση για το πόσο γνωστός ή άγνωστος είναι στη Λευκωσία ο νέος ΥΠΕΞ των ΗΠΑ παραπέμπονταν όλοι στο περιβόητο νόμο για την Ανατολική Μεσόγειο και την ενεργειακή ασφάλεια, γνωστός ως EastMed Act ο οποίος είχε συνυπογραφεί από τους Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο. Ένας νόμος που προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της Κύπρου αλλά και σε χώρες της περιοχής.

Τη δεδομένη η επιλογή Ρούμπιο είναι για την κυπριακή εξωτερική πολιτική η καλύτερη εξέλιξη όσον αφορά τη συνεργασία μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Ηνωμένων Πολιτειών, λαμβάνοντας υπόψη (μεταξύ άλλων):

Με την Κύπρο να έχει καταφέρει πλέον να έχει ένα δικό της φάκελο στην Ουάσιγκτον και να μην αποτελεί μέρος άλλων φακέλων χωρών της περιοχής (βλέπε Τουρκία ή Ελλάδα) το πρώτο ζητούμενο για τη Λευκωσία είναι όσα έχουν κτιστεί μέχρι σήμερα να:

• Να μην κινδυνεύουν από την αλλαγή διακυβέρνησης στις ΗΠΑ,
• Να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο στην πορεία.

Όσον αφορά τον Μάρκο Ρούμπιο, αυτό που – τουλάχιστον σήμερα – εκτιμούν στην κυπριακή κυβέρνηση είναι πως εάν η Λευκωσία συνεχίζει να παίζει σωστά τα χαρτιά της, δεν κάνει «μοιραία λάθη» όπως στο παρελθόν, τότε δεν έχει να ανησυχεί. Έχοντας πάντα υπόψη ότι στη διεθνή πολιτική και διπλωματική σκηνή τίποτε δεν θεωρείται στατικό και δεδομένο.

Τοποθετήσεις με αντίκτυπο

Ωστόσο εκείνο που μετρά σ’ αυτή τη φάση είναι ο πρότερος πολιτικός βίος του νέου Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος θεωρείται αρκούντως ξεκάθαρος ως προς τα ζητήματα της Κύπρου.

Παρέμβαση για τα Βαρώσια: Στις 19 Ιουλίου ο Ρούμπιο μαζί με άλλους συναδέλφους του ζητούν από τις ΗΠΑ και την ΕΕ να αντιδράσουν στις τουρκικές προκλήσεις στα Βαρώσια. Σε δικομματική επιστολή προς τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, οι γερουσιαστές προέτρεψαν την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει τόσο διμερείς όσο και πολυμερείς διαύλους για να πιέσει την Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις της στα Βαρώσια και να διατυπώσει με σαφήνεια τις συνέπειες των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας.

«Δικαίως επικεντρώσατε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Οποιαδήποτε προσπάθεια του Προέδρου Ερντογάν και της Τουρκίας να επανεγκαταστήσουν ή να ξανανοίξουν τα Βαρώσια θα αντιπροσώπευε κατάφωρη παραβίαση αυτών των αρχών», έγραψαν οι γερουσιαστές . «Οι ΗΠΑ και η ΕΕ πρέπει να καταστήσουν σαφές στον Πρόεδρο Ερντογάν ότι η συνέχιση της παραβίασης των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) και του κράτους δικαίου είναι απαράδεκτη».

Ξεκάθαρη θέση για Κυπριακό: Στην ίδια επιστολή τους οι Αμερικανοί γερουσιαστές τοποθετήθηκαν και κατά τρόπο σαφή όσον αφορά το Κυπριακό και τις κινήσεις της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών: «Η πρόταση των Τουρκοκυπρίων για ίδρυση δύο κρατών στην Κύπρο στον πιο πρόσφατο γύρο στη Γενεύη -ο πρώτος μετά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων το 2017- υπονόμευσε τις προοπτικές επανένωσης της Κύπρου ως διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΣΑΗΕ και τη μακρά πάγια πολιτική. Ως περαιτέρω απόδειξη της απροθυμίας της να επιδιώξει μια σταθερή πολιτική διευθέτηση στο νησί, η Τουρκία φέρεται να έχει δημιουργήσει μια βάση για μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα στο αεροδρόμιο του Λευκονοίκου, σε μια προσπάθεια να επεκτείνει τη στρατιωτική της παρουσία στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο».

Πίεση στην Τουρκία για τα ανθρώπινα δικαιώματα: Η Άγκυρα δεν είδε με ικανοποίηση την επιλογή Ρούμπιο για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κι αυτό γιατί στις σχέσεις των δύο πλευρών υπάρχει αρκετή προϊστορία, με τον γερουσιαστή να είναι στην πλευρά των επικριτών του Ερντογάν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία. Στις 9 Φεβρουαρίου 2021 είχε υπογράψει δικομματική επιστολή για τον Ενές Καντέρ, τον Τούρκο μπασκετμπολίστα στις ΗΠΑ, έναν από τους επικριτές του Ερντογάν. 

Οι Αμερικανοί γερουσιαστές Marco Rubio (R-FL) και Ron Wyden (D-OR) προέτρεψαν την κυβέρνηση Μπάιντεν να πιέσει την τουρκική κυβέρνηση να βελτιώσει το ιστορικό της στα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο περιλαμβάνει μια ολοένα και πιο αυταρχική καταστολή των διαφωνούντων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Η δικομματική επιστολή που υπογράφηκε από περισσότερους από 50 άλλους γερουσιαστές ανέφερε ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περιθωριοποίησε την εγχώρια αντιπολίτευση, φίμωσε ή συνέπραξε επικριτικά μέσα ενημέρωσης, εκκαθάρισε ανεξάρτητους δικαστές και αντικατέστησε τους πιστούς του κόμματος και φυλάκισε δεκάδες δημοσιογράφους.

Τέλος, σημείωσαν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μια σημαντική ευκαιρία να επηρεάσουν το ανησυχητικό ιστορικό της Τουρκίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, επειδή είναι μία σημαντική σύμμαχος σε μια βασική περιοχή του κόσμου.

Η προϊστορία του Μάρκο Ρούμπιο, ως γερουσιαστή  της Φλόριντα, του δίνει μια έξωθεν πολύ καλή μαρτυρία όσον αφορά τα ζητήματα της περιοχής, την Κύπρο, την Τουρκία αλλά και το Ισραήλ. Από τις 20 Ιανουαρίου – όταν θα ορκιστεί ο νέος Πρόεδρος – θα είναι Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών. Διαφορετική ατζέντα, διαφορετικά ζητήματα στην ζυγαριά.

Έτρεξε πρώτος αλλά…

Ο Ερντογάν ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν να συγχαρούν τον εκλελεγμένο Πρόεδρο των ΗΠΑ και να μιλήσει για τον φίλο του Ντόναλντ Τραμπ. Στην Άγκυρα αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ερντογάν ήλπιζαν, και το δήλωναν, σε συνέχιση της καλής σχέσης που είχαν κατά την πρώτη θητεία Τραμπ.

Αυτά που ελπίζει ο Ερντογάν ενδεχομένως να ανατρέπονται από την επιλογή των Ρούμπιο στο ΥΠΕΞ και Βαλς στο ΣΕΑ, δύο έντονοι επικριτές της πολιτικής της Τουρκίας στην περιοχή, τόσο σε σχέση με το Ισραήλ, τους Κούρδους αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο.

Ωστόσο υπάρχει και η δεδηλωμένη συμπάθεια του Τραμπ προς το πρόσωπο του Ερντογάν, για τον τρόπο που κυβερνά (στις συμπάθειες του Αμερικανού Προέδρου βρίσκεται και ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας), κάτι που επίσης θα παίξει σημαντικό ρόλο στο πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Και θα είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα για τη συνέχεια.

Who-is-who: Παιδί μεταναστών από τη Κούβα

Ο Μάρκο Ρούμπιο, έχει τις ρίζες του στην Κούβα, όπως εξάλλου πολλοί από τους κατοίκους της Φλόριντα, την πολιτεία που εκπροσωπούσε στην Αμερικανική Γερουσία. Όπως ο ίδιος γράφει στην προσωπική του σελίδα της Γερουσίας, είναι «δύο εργατών μεταναστών από την Κούβα. Ο πατέρας του εργαζόταν κυρίως ως μπάρμαν σε δεξιώσεις και η μητέρα του εξισορροπούσε τη φροντίδα της οικογένειας στο σπίτι ενώ εργαζόταν ως καμαριέρα ξενοδοχείου και για λίγο σε ένα τοπικό εργοστάσιο. Ο Ρούμπιο είδε από πρώτο χέρι πόσο σκληρή δουλειά, πίστη και κοινότητα βοήθησαν τους γονείς του να επιτύχουν το Αμερικανικό Όνειρο».

Πριν εκλεγεί στη Γερουσία των ΗΠΑ το 2010, ο Ρούμπιο υπηρέτησε ως δημοτικός σύμβουλος στο Δυτικό Μαϊάμι και ως πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Φλόριντα.

Στη Γερουσία είναι αντιπρόεδρος της επίλεκτης Επιτροπής Πληροφοριών, ανώτερο μέλος της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, πρώην πρόεδρος της επιτροπής Μικρών Επιχειρήσεων και Επιχειρηματικότητας καθώς και μέλος της επιτροπής Πιστώσεων και της ειδικής Επιτροπής για τη Γήρανση.

Ο Αμερικανός γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο (R-FL) στη δήλωσή του σχετικά με την υποψηφιότητά του από τον εκλεγμένο Πρόεδρο Ντόναλντ Τζ. Τραμπ για να υπηρετήσει ως Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρει τα εξής:

«Η ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ είναι τεράστια ευθύνη και με τιμά η εμπιστοσύνη που μου έχει δείξει ο Πρόεδρος Τραμπ. Ως υπουργός Εξωτερικών, θα εργάζομαι καθημερινά για να φέρω εις πέρας την εξωτερική πολιτική του ατζέντα. Υπό την ηγεσία του Προέδρου Τραμπ, θα παραδώσουμε την ειρήνη μέσω της δύναμης και θα βάζουμε πάντα τα συμφέροντα των Αμερικανών και της Αμερικής πάνω από όλα. Ανυπομονώ να κερδίσω την υποστήριξη των συναδέλφων μου στη Γερουσία των ΗΠΑ, ώστε ο Πρόεδρος να έχει στη θέση του την ομάδα εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής όταν αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου».

Η έντονη δράση του ως πολιτικός και κυρίως ως γερουσιαστής δημιουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον πλαίσιο για τη συνέχεια για το νέο του ρόλο στην αμερικανική πολιτική σκηνή, που θα έχει και διεθνές αντίκτυπο. Η παρουσία του Μάρκο Ρούμπιο λόγω και του παρελθόντος του δεν είναι κάτι που αφήνει αδιάφορη τη Λευκωσία.