Μετέωρη παραμένει η προσπάθεια της Ολγκίν για να πετύχει μια τριμερή συνάντηση για το Κυπριακό. Η βολιδοσκόπησή της βρήκε θετική ανταπόκριση μόνο από τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος έσπευσε να το ανακοινώσει. Ο Ερσίν Τατάρ, ελέω και της ανοχής που αποδεικνύουν ΟΗΕ και διεθνής παράγοντας, δηλώνει πως σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχθεί να πάει σε τριμερή.
Η προσπάθεια της Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ για μια κοινή συνάντηση μέσα στον Αύγουστο, ώστε να υπάρχει χρόνος για συζήτηση, φαίνεται πως έχει ναυαγήσει. Και το ενδεχόμενο να έρθει και επίσημη πρόσκληση από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών προς τους δύο ηγέτες, μάλλον φαίνεται απομακρυσμένο.
Η εκτίμηση, από διπλωματικούς κύκλους, είναι πως θα αποτελέσει έκπληξη εάν έρθει κάποια πρόσκληση από το Γενικό Γραμματέα για τριμερή, πόσο δε για συνάντηση ανάμεσα σε Γκουτέρες, Χριστοδουλίδη και Τατάρ εντός Αυγούστου. Οι συναντήσεις στη Νέα Υόρκη ενδέχεται να γίνουν, εντός Σεπτεμβρίου, στη διάρκεια της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, οι συναντήσεις αυτές του Γενικού Γραμματέα – με Νίκο Χριστοδουλίδη και Ερσίν Τατάρ – δεν αναμένεται ότι θα επιφέρουν κάποια εξέλιξη, εάν τα δεδομένα στο Κυπριακό παραμένουν ως έχουν σήμερα.
Όπως έγραψε ο «Φ» την περασμένη Δευτέρα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ήθελε να συναντήσει τους δύο ηγέτες εντός Αυγούστου και όχι το Σεπτέμβριο γιατί λόγω και του βεβαρημένου προγράμματός του ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν θα είχε επαρκή χρόνο για να συζητήσει το Κυπριακό. Κρίθηκε ότι μια συνάντηση τον Αύγουστο θα επέτρεπε να αναλωθεί περισσότερος χρόνος για να συζητηθεί σε έκταση το Κυπριακό.
Η προσπάθεια για την τριμερή αναλήφθηκε (σύμφωνα με πληροφορίες του ΚΥΠΕ από τη Νέα Υόρκη) από την προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η ίδια παραμένει ενεργά αναμεμειγμένη στο Κυπριακό, παρά τις όποιες ενστάσεις και αιτιάσεις της τουρκικής πλευράς. Η Ολγκίν φέρεται να επικοινώνησε με τα γραφεία των δύο ηγετών βολιδοσκοπώντας τους για τη πιθανότητα διεξαγωγής μιας τριμερούς συνάντησης. Η Ολγκίν προσπάθησε, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, όχι μία αλλά αρκετές φορές προκειμένου να πετύχει σύμφωνη γνώμη των δύο ηγετών για συνάντηση τον Αύγουστο συζητώντας και συγκεκριμένες ημέρες.
Η βολιδοσκόπηση Ολγκίν για μετάβαση στη Νέα Υόρκη έτυχε θετικής αποδοχής μόνο από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ενώ ο Ερσίν Τατάρ επέμεινε στην ίδια αδιάλλακτη στάση του, βάζοντας όρους δική του παρουσία. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης με σειρά δηλώσεών του είχε αφήσει να διαφανεί ότι κάτι κινείται στο παρασκήνιο από πλευράς Ηνωμένων Εθνών για συνάντηση των δύο ηγετών με το Γενικό Γραμματέα. Είχε μάλιστα μιλήσει και για το ενδεχόμενο εξελίξεων εντός Αυγούστου.
Έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του τις βολιδοσκοπήσεις Ολγκίν, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε προδιαγράψει την πορεία των εξελίξεων, αναμένοντας στο μεταξύ ότι θα έρθει και η επίσημη πρόσκληση από το Γενικό Γραμματέα. Η άρνηση, όμως, του Ερσίν Τατάρ για την όποια συνάντηση ήταν σίγουρο ότι θα οδηγούσε και αυτή την προσπάθεια προς ένα ναυάγιο.
Το ερώτημα ήταν κατά πόσο τα Ηνωμένα Έθνη θα τοποθετούνταν κατά τρόπο ξεκάθαρο ως προς τα αίτια του ναυαγίου ή εάν θα έμεναν σε μια γενική αναφορά ότι καταβλήθηκε προσπάθεια για Τριμερή χωρίς αποτέλεσμα. Μια γενική αναφορά ωστόσο θα μπορούσε να ερμηνευθεί από τρίτους ότι φέρουν αμφότερες οι πλευρές την ευθύνη γιατί δεν καρποφόρησε η προσπάθεια της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα.
Το βράδυ της 3ης Αυγούστου από το βήμα της εκδήλωσης του Δήμου Αμμοχώστου δήλωνε τους παρευρισκόμενους: «Πριν από λίγες μέρες, ως αποτέλεσμα των δικών μας επίμονων προσπαθειών, τόσο προς τον ΓΓ του ΟΗΕ όσο και προς την ΕΕ, πάντα, ναι, σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, έχω βολιδοσκοπηθεί από τα ΗΕ για να συμμετάσχω εντός Αυγούστου, σε συγκεκριμένη ημερομηνία, στις 13 Αυγούστου σε τριμερή συνάντηση με τον ΓΓ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών». Για να προσθέσει πως ο ίδιος απάντησε θετικά, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει ανταπόκριση και από τουρκικής πλευράς.
Την επομένη ο Ερσίν Τατάρ (σύμφωνα με δημοσίευμα της τ/κ Κίπρις) έσπευσε να ξεκαθαρίσει πως καμιά πρόκληση δεν υπήρξε από πλευράς Γκουτέρες. Τόνισε επίσης ότι «όσο το γεγονός ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος είναι προφανές, δεν υπάρχει ανάγκη για μία τριμερή συνάντηση ή συνάντηση οποιασδήποτε άλλης μορφής». Υποστήριξε ότι «οι προθέσεις των Ελληνοκυπρίων είναι να δημιουργήσουν εντυπώσεις και να προσπαθήσουν να βάλουν την τουρκική πλευρά υπό πίεση. Δεν θα συμμετέχουμε σε αυτά τα παιχνίδια». «Ο Χριστοδουλίδης πρέπει να σταματήσει να κυνηγάόνειρα απατηλά και να λάβει υπόψη την πραγματικότητα στο νησί», είπε.
Τη Δευτέρα, 5/8 ο Τατάρ επανήλθε με μια νέα δήλωση με την οποία κατηγόρησε το Χριστοδουλίδη για «προσπάθεια χειραγώγησης με βάση τις προσωπικές του ανησυχίες» και για τη δημιουργία εντυπώσεων. Στη δήλωσή του ο Τατάρ υποστήριξε ότι «το μεγαλύτερο λάθος που έγινε διπλωματικά με αυτές τις δηλώσεις είναι ότι (ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης) χρησιμοποίησε τον ΓΓ του ΟΗΕ ως εργαλείο επικαλούμενος το όνομά του».
Η δημόσια τοποθέτηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για προσπάθεια σύγκλησης τριμερούς συνάντησης στις 13 Αυγούστου, στη Νέα Υόρκη, και η δήλωσή του ότι ο ίδιος ήδη έχει απαντήσει θετικά, σε συνάρτηση με την άρνηση του Ερσίν Τατάρ να πάει σε μια τέτοια συνάντηση και ότι δεν θα απαντούσε θετικά ακόμα και σε πρόσκληση έδωσε αφορμές για περαιτέρω σχόλια.
Τόσο στο εξωτερικό όσο και από διάφορους κύκλους τους εξωτερικού η δημόσια τοποθέτηση Χριστοδουλίδη ερμηνεύθηκε ως κίνηση για πρόκληση ναυαγίου στην προσπάθεια. Με τους επικριτές του να τον κατηγορούν ότι προχώρησε σε δημόσια δήλωση, ενώ γνώριζε ότι συνεχίζονταν οι προσπάθειες της Ολγκίν, προκειμένου να προκαλέσει την αντίδραση Τατάρ και να οδηγήσει την Τριμερή σε ναυάγιο χωρίς ο ίδιος να ευθύνεται.
Από την άλλη ο Ερσίν Τατάρ δέχεται και ο ίδιος εντός και εκτός κριτική για τη στάση του καθώς δείχνει να μην είναι πρόθυμος για την όποιας μορφή συζήτηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη στην παρουσία και του Αντόνιο Γκουτέρες. Με τη στάση του ο Τατάρ ευελπιστεί ότι θα εξασφαλίσει αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς στάτους που κατ’ επανάληψη έχει θέσει ως προαπαιτούμενα προκειμένου να αποδεχθεί ο,τιδήποτε άλλο στο Κυπριακό. Παράλληλα αντιλαμβάνεται ότι αυτή του η στάση από τον Απρίλη του 2021 δεν έχει επιφέρει οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Αντίθετα βλέπει πως με την όλη στάση του η πίεση για κινήσεις προκειμένου να προχωρήσει μια προσπάθεια στο Κυπριακό μοιράζεται και προς τις δύο πλευρές.
Επενδύουν στο ρόλο της Αθήνας και της Άγκυρας
Τόσο ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών όσο και ο διεθνής παράγοντας (που ενδιαφέρεται για το Κυπριακό) φαίνεται να επενδύουν πάρα πολλά στο ρόλο της Αθήνας και της Άγκυρας, θεωρώντας πως Ελλάδα και Τουρκία μπορεί να ασκήσουν πιέσεις προς Χριστοδουλίδη και Τατάρ. Πιέσεις οι οποίες θα κάνουν τους δύο ηγέτες περισσότερο διαλλακτικούς και συνεργάσιμους προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των συνομιλιών.
Το ερώτημα στην προκειμένη περίπτωση είναι σε πιο βαθμό και με ποιο τρόπο Αθήνα και Άγκυρα θα παρέμβουν προκειμένου να πιέσουν εκατέρωθεν τους δύο ηγέτες. Μια πρόσφατη τοποθέτηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπτρίτη φαίνεται να ενόχλησε τη Λευκωσία. Γεγονός που ανάγκασε τον Έλληνα ΥΠΕΞ, μέσω διπλωματικών πηγών, να προβεί σε διευκρινήσεις κάνοντας λόγο για παρερμηνεία των όσων είπε. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ είχε δηλώσει (συνέντευξη στο Σκάι) πως η ακινησία και η αδράνεια στο Κυπριακό, η έλλειψη πολιτικής γενναιότητας οδήγησε σε πιο ακραίες θέσεις την Τουρκία. Στη συνέχεια διπλωματικές πηγές στην Αθήνα έκαναν λόγο για παρερμηνεία των δηλώσεων Γεραπετρίτη και υποστήριξαν πως ο Έλληνας ΥΠΕΞ αναφερόταν στην Τουρκία.
Για τη Λευκωσία και τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη είναι ξεκάθαρο πως η κάθε κίνηση του Ερσίν Τατάρ γίνεται καθ’ υπόδειξη της Τουρκίας και θεωρεί την ίδια υπεύθυνη για την απόρριψη της συνάντησης της 13ης Αυγούστου (σύμφωνα με τα όσα είπε σε συνέντευξή του στο Μπλούμπεργκ).
Ωστόσο στα κατεχόμενα η Χαβαντίς (πηγή ΓΤΠ) σε είδησή της την περασμένη Τετάρτη έκανε λόγο για ενόχληση της Άγκυρας για τη στάση του Ερσίν Τατάρ. Η τουρκική δυσφορία φαίνεται να εκφράστηκε στη συνάντηση του Τούρκου ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, με τον λεγόμενο «πρωθυπουργό» του κατοχικού καθεστώτος Ουνάλ Ουστέλ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το αίτημα για τη συνάντηση προήλθε από το Φιντάν. Διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Τούρκος ΥΠΕΞ ενημέρωσε τον Ουστέλ για τις επαφές του με αξιωματούχους ξένων χωρών σε σχέση με την Κύπρο και έστειλε μήνυμα προς τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Διαβίβασε, όπως γράφει, μέσω του Ουνάλ Ουστέλ, την ενόχληση της Άγκυρας για τις δηλώσεις και τη συμπεριφορά του Ερσίν Τατάρ «ενώ διεξάγεται διπλωματικός πόλεμος με την ελληνοκυπριακή πλευρά».
