Πλώρη για επέκταση κι αναβάθμιση, τόσο κτηριακά, όσο και τεχνολογικά, έχει βάλει το Εκπαιδευτικό Κέντρο του Υπουργείου Εξωτερικών CYCLOPS (Cyprus Center for Land Open Seas and Port Security), που δημιουργήθηκε στη Λάρνακα ως αποτέλεσμα των αναβαθμισμένων σχέσεων της Κύπρου με τις ΗΠΑ και το οποίο πρωτοστατεί στον τομέα της ασφάλειας, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο και στην υλοποίηση των Σχεδίων «Αμάλθεια» και «Εστία».
Δύο μόλις χρόνια μετά τη λειτουργία του Εκπαιδευτικού Κέντρου, που αποτελεί μοναδικό στο είδος του στην Ανατολική Μεσόγειο, τα αποτελέσματα έχουν αποδείξει την ορθότητα της απόφασης για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία του, προς όφελος της ασφάλειας της περιοχής και όχι μόνο, μέσω της παροχής εξειδικευμένων εκπαιδεύσεων πέραν των 2000 κρατικών λειτουργών από πέραν των 20 χωρών.
Ο «Φ» επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του Εκπαιδευτικού Κέντρου, που διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό εκατομμυρίων ευρώ για την ανίχνευση όπλων μαζικής καταστροφής και επικίνδυνων υλικών, όπου και είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε στον χώρο από τον διευθυντή του, Χρυσήλιο Χρυσηλίου, ενώ ενημερωθήκαμε κατ’ ιδίαν για τον ρόλο του CYCLOPS στις πρόσφατες κρίσεις στην περιοχή, αλλά και για τις εργασίες επέκτασης- αναβάθμισης.
Ο κ. Χρυσηλίου εξήρε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που επιδεικνύει τόσο ο Πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης για τη λειτουργία και ανάπτυξή του Κέντρου, ο οποίος ως πρώην Υπουργός Εξωτερικών διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του, μέσω της Δήλωσης Προθέσεων με τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Πομπέο, όσο κι ο Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, ο οποίος επισκέφτηκε πολλές φορές τις εγκαταστάσεις του Κέντρου, το οποίο διαχειρίζεται το Υπουργείο Εξωτερικών.
Δείγμα της αναβαθμισμένης συνεργασίας Λευκωσίας – Ουάσιγκτον
Αναφερθείς στη λειτουργία του CYCLOPS, που αποτελεί αποκλειστική ιδιοκτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία και είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και διεύθυνσή του, ο κ. Χρυσηλίου επεσήμανε αρχικά ότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αναβαθμισμένης συνεργασίας της Λευκωσίας με την Ουάσιγκτον, αφού η Κύπρος παρείχε τον χώρο για τη δημιουργία του Κέντρου, πέραν των λειτουργικών εξόδων και της περαιτέρω αναβάθμισής του, ενώ οι ΗΠΑ προσέφεραν την αρχική χρηματοδότηση, τον εξοπλισμό, αλλά και την συνεχιζόμενη παροχή εκπαιδεύσεων και εκπαιδευτών.
Σημείωσε ακόμη ότι το πρότυπο Εκπαιδευτικό Κέντρο δημιουργήθηκε ως απόρροια της ανάγκης για παροχή εξειδικευμένων εκπαιδεύσεων στους τομείς της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, της αντιμετώπισης της παράνομης διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής (βιολογικών, ραδιενεργών, χημικών, πυρηνικών κι εκρηκτικών), της βελτίωσης των διαδικασιών εφαρμογής τελωνειακού ελέγχου, της βελτίωσης της εφαρμογής του νόμου στη θάλασσα, της αντιμετώπισης ζητημάτων κυβερνοασφάλειας και άλλων εφαρμογών που σχετίζονται με την ασφάλεια των κρατών και των πολιτών.
Εξήγησε επίσης ότι συμμετέχοντες στα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι κρατικοί λειτουργοί από σώματα ασφαλείας, όπως η Αστυνομία, Τμήματα Τελωνείου, κρατικές Αρχές διαχείρισης της ραδιενέργειας, ενώ οι προερχόμενες χώρες, όπως ανέφερε, ξεπέρασαν τις είκοσι, από περιοχές κυρίως της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όπως η Λιβύη, η Υεμένη, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ιράκ, το Μαρόκο και η Τυνησία, αλλά κι από χώρες της ΕΕ και του πρώην ανατολικού μπλοκ, τα Βαλκάνια, την Ελλάδα, με τη λίστα των συμμετεχόντων κρατών συνεχώς να μεγαλώνει.
Δύο δεξαμενές εκπαιδευτών
Όσον αφορά τους εκπαιδευτές, ο κ. Χρυσηλίου σημείωσε ότι υπάρχουν κατά βάση δύο δεξαμενές, οι οποίες αποτελούνται από τους Κύπριους και ξένους εμπειρογνώμονες, αλλά και εκπαιδευτές που προέρχονται από συνεργαζόμενους οργανισμούς, ενώ, όπως εξήγησε, ανάλογα με το περιεχόμενο της εκπαίδευσης αποφασίζονται ποιοι θα είναι αυτοί.
Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε ότι πριν από τρία χρόνια επελέγησαν στην Κύπρο κρατικοί λειτουργοί από διάφορες υπηρεσίες και ειδικότητες (Τελωνείο, Αστυνομία, Πολιτική Άμυνα, Εθνική Φρουρά, Υφυπουργείο Ναυτιλίας), με βάση τις γνώσεις που διαθέτουν σε διάφορα αντικείμενα κι εκπαιδεύτηκαν σε διάφορα χρονικά διαστήματα συνολικής διάρκειας ενός έτους.
Οπότε, όπως επεσήμανε ο κ. Χρυσηλίου, οι Κύπριοι κρατικοί λειτουργοί, εάν και εφόσον χρειαστεί, καλούνται να λειτουργήσουν ως εκπαιδευτές, όπως επίσης κι Αμερικανοί ειδικοί, οι οποίοι βρίσκονται στις ΗΠΑ κι είναι τοποθετημένοι σε διάφορα ομοσπονδιακά ερευνητικά κέντρα (national laboratories).
Εξήγησε ακόμη ότι καθώς το Κέντρο βρίσκεται στα αρχικά στάδια λειτουργίας, ως εκ τούτου βασίζεται κατά κύριο λόγο στους ξένους εκπαιδευτές – εμπειρογνώμονες, ενώ διατηρεί συνεργασία με διάφορα Γραφεία του ΟΗΕ (Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC) – Global Maritime Crime Programme (GMCP) και Container Control Programme (CCP), τον Διεθνή Οργανισμό Τελωνείων κι άλλους οργανισμούς, οι οποίοι διαθέτουν τους δικούς τους εκπαιδευτές.
Εργασίες αναβάθμισης κι επέκτασης
Αρχικός στόχος, όπως εξήγησε ο κ. Χρυσηλίου, ήταν όπως το κέντρο φιλοξενεί 200-250 εκπαιδευομένους τον χρόνο, δηλαδή γύρω στις 10-15 εκπαιδεύσεις τον χρόνο με περίπου 20 συμμετέχοντες η κάθε εκπαίδευση. Τελικά, όπως ανέφερε, τον πρώτο χρόνο πραγματοποιήθηκαν 30 εκπαιδεύσεις με 900 συμμετέχοντες, τον δεύτερο χρόνο 40 εκπαιδεύσεις με 1000 εκπαιδευόμενους και τον τρίτο χρόνο οι εκπαιδεύσεις αναμένεται να φθάσουν ή και να ξεπεράσουν τις 50.
Καθώς τα αποτελέσματα έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες, με τους αριθμούς συμμετεχόντων κι εκπαιδεύσεων να καταδεικνύουν την επιτυχία της απόφασης για σχεδιασμό και λειτουργία του Κέντρου, λήφθηκε η απόφαση για επέκταση και αναβάθμιση των υποδομών του Κέντρου, ώστε οι εκπαιδεύσεις να πραγματοποιούνται με πιο ποιοτικό τρόπο, αλλά και ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παροχής περισσότερων εκπαιδεύσεων.
Όπως ανέφερε ο κ. Χρυσηλίου, «φέτος λήφθηκε η έγκριση για να αρχίσουμε τις μελέτες προς επέκταση κι ευελπιστούμε αρχές ή μέσα του επόμενου έτους να ολοκληρωθούν οι εργασίες, για να διπλασιάσουμε τις δυνατότητες λειτουργίας του Κέντρου».
Εξήγησε, ότι μέσα στα σχέδια εντάσσεται ο διπλασιασμός των εκπαιδευτικών αιθουσών, ο διπλασιασμός των χώρων υποστήριξης και εστίασης, η ανέγερση αιθουσών περιμετρικά, οι οποίες να υποστηρίζουν κι άλλου τύπου εκπαιδεύσεις π.χ. εικονικής πραγματικότητας και πρακτικής εκπαίδευσης.
Ο κ. Χρυσηλίου αναφέρθηκε και στην εισαγωγή καινούργιων τεχνολογιών και ειδικότερα στη δημιουργία συστήματος εκπαίδευσης με τη χρήση της εικονικής πραγματικότητας, μέσω της οποίας θα μπορεί ο συμμετέχων να εκπαιδεύεται με ασφάλεια στην αντιμετώπιση όπλων μαζικής καταστροφής.
Στα πλάνα αναβάθμισης κι επέκτασης αναφέρθηκε στην παρουσίαση που πραγματοποίησε και η κ. Ξένια Στρούθου, η οποία εκτελεί καθήκοντα Βοηθού Διευθυντή, σημειώνοντας ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η εξέταση της πρότασης του UNOCD για τη δημιουργία Regional Targeting Center για την αξιολόγηση εμπορευμάτων γύρω από ζητήματα παράνομης μεταφοράς επικίνδυνων υλικών, ενώ επεσήμανε ότι δεν υπάρχει αντίστοιχο κέντρο σε χώρες της περιοχής και ως εκ τούτου κάτι τέτοιο θα βοηθούσε σε τεράστιο βαθμό τις δυνατότητές της.
Η κ. Στρούθου αναφέρθηκε και στο ενδιαφέρον που επιδεικνύεται από τοπικά ερευνητικά ιδρύματα για συνεργασία με το CYCLOPS σε ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, αλλά και για τον στόχο της επέκτασης της συνεργασίας με άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Η συμβολή του CYCLOPS στο Σχέδιο Αμάλθεια
Αναλύοντας τον ρόλο και τη λειτουργία του κέντρου, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε και στην καθοριστική συμβολή του στην υλοποίηση του Σχεδίου Αμάλθεια, μέσω της τεχνολογίας αιχμής και εμπειρογνωμοσύνης που διαθέτει, διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο για την αποδοχή και υλοποίηση της πρωτοβουλίας.
Όπως ανέφερε ο κ. Χρυσηλίου, μετά την εκφρασθείσα πρόταση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου προς τη Γάζα, ξεκίνησαν επαφές με Ισραηλινούς υπηρεσιακούς παράγοντες, για να εξεταστεί πώς θα εφαρμοστεί το σχέδιο, οπότε ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν ήταν το πώς θα πραγματοποιείτο ο σωστός έλεγχος της βοήθειας που αποστέλνεται στη Γάζα. Η λύση προσφέρθηκε μέσω του CΥCLOPS και της τεχνολογίας αιχμής και εμπειρογνωμοσύνης που διαθέτει, συνδράμοντας στις δυνατότητες του Τελωνείου για έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας, με πιο σωστό κι αποτελεσματικό τρόπο, αφού ο έλεγχος γίνεται επί τόπου στο λιμάνι Λάρνακας.
Το Κέντρο, σύμφωνα με τον κ. Χρυσηλίου, συμμετείχε στις διαβουλεύσεις και ακολούθως ξεκίνησε η εμπλοκή του, μέσω της διάθεσης εξοπλισμού και προσωπικού, δίπλα από τις τελωνειακές Αρχές, επ’ ωφελεία του Τελωνείου.
Σημαντική ήταν και η συμβολή του Κέντρου στην εφαρμογή του Σχεδίου «Εστία», τον περασμένο Οκτώβριο, οπότε και διατέθηκε επ’ ωφελεία του Σχεδίου «Εστία» ως μέρος του απαραίτητου συντονισμού.
Tεράστια διπλωματικά οφέλη για την Κύπρο
Μπορεί να γίνει, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό ότι η λειτουργία του πρότυπου Εκπαιδευτικού Κέντρου προσφέρει τεράστια διπλωματικά οφέλη για την Κύπρο, τόσο μέσω της εμβάθυνσης της συνεργασίας με τις ΗΠΑ, όσο και μέσω της ανάπτυξης συνεργασιών με τις χώρες από τις οποίες προέρχονται οι εκπαιδευόμενοι κρατικοί λειτουργοί.
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι συμμαχίες στις οποίες συμμετέχει ένα κράτος λειτουργούν, υπό προϋποθέσεις, ως πολλαπλασιαστές της ισχύος του, αντιλαμβανόμαστε ότι η ύπαρξη του Κέντρου συνδράμει και στην ασφάλεια της Κύπρου, ένεκα και των συνεργασιών που επιτρέπει να κτίζει.
Επιπρόσθετα το Κέντρο συμβάλλει στην ανάπτυξη και βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των χωρών των συμμετεχόντων αρμόδιων κρατικών λειτουργών, οι οποίοι εκπαιδεύονται σε εξοπλισμό αιχμής και τελευταίας τεχνολογίας.
Τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται ότι η Κύπρος αποτελεί ένα χώρο ασφαλή, όχι μονό για αποστολή υλικού (βλ. Σχέδιο Αμάλθεια), άλλα και για υποδοχή εκκενωμένων πολιτών (βλ. Σχέδιο Εστία), μια όαση ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με σημαντική γεωγραφική θέση. Στο πλαίσιο αυτό, το κέντρο CΥCLOPS συνιστά ένα ακόμη εργαλείο προς ενίσχυση του ρόλου της Κύπρου ως υποβοηθητή παροχής ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι το Κέντρο αποφέρει και οικονομικά οφέλη, τόσο μέσα από τα έσοδα των χρεώσεων των εκπαιδευομένων, όσο και μέσα από την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας με πέραν του μισού με ένα εκατομμύριο ευρώ τον χρόνο, εφ’ όσον οι εκπαιδευόμενοι ταυτόχρονα είναι και επισκέπτες του νησιού μας.
Μέχρι στιγμής, και μόλις σε δύο χρόνια, 2000 άτομα διέμειναν στα ξενοδοχεία της Λάρνακας, επισκέφθηκαν εστιατόρια στην περιοχή, διακινήθηκαν με μέσα μεταφοράς και συνδύασαν την εκπαίδευσή τους με ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
Πρότυπο κέντρο για τις δυνατότητες ανάπτυξης
Ο «Φ» ξεναγήθηκε από τον διευθυντή του Εκπαιδευτικού Κέντρου του Υπουργείου Εξωτερικών CYCLOPS, Χρυσήλιο Χρυσηλίου, στις εγκαταστάσεις του Κέντρου, πολλοί από τους χώρους του οποίου λειτουργούν ως προσομοιωτές των εκπαιδεύσεων.
Χαρακτηριστικά, η είσοδος αποτελεί προσομοίωση ενός πρότυπου χερσαίου διασυνοριακού περάσματος και διαθέτει, μεταξύ άλλων, εξοπλισμό για την ανίχνευση επικίνδυνων υλικών, ενώ ο χώρος υποδοχής στο κτήριο προσομοιάζει με σημεία όπου πραγματοποιούνται έλεγχοι ταξιδιωτικών εγγράφων.
Στον εξωτερικό χώρο του κτηρίου, υπάρχει ομοίωμα πλοίου στο οποίο διεξάγονται εκπαιδεύσεις νηοψίας σε πραγματικές συνθήκες, ενώ το εσωτερικό του κτηρίου χρησιμοποιείται για θεωρητικές και πρακτικές εκπαιδεύσεις, με τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού τελευταίας τεχνολογίας, το οποίο καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα υλικών, που αντίστοιχο λίγες χώρες διαθέτουν.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η τεχνολογία εισαγωγής στην εικονική πραγματικότητα, η οποία δύναται να διευρύνει σε μεγάλη κλίμακα τους εκπαιδευτικούς ορίζοντες.
Η λειτουργία του Κέντρου αποτελεί χαρακτηριστικό πρότυπο για τις δυνατότητες ανάπτυξης του νησιού μας σε μεγάλο φάσμα τομέων, όπως η εκπαίδευση και η ασφάλεια, και είναι ένα από τα επιτεύγματα για τα οποία η Κύπρος μπορεί σίγουρα να είναι περήφανη.
*Φωτογραφίες: Aντώνης Αντωνίου
