Το Κυπριακό δίνεται να αποτελέσει ένα σημαντικό άξονα πάνω στον οποίο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και αρχηγός του Δημοκρατικού Συναγερμού θα μπορούσαν να συντονίσουν τα βήματά τους.

Η σύνοδος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στις Βρυξέλλες, την Πέμπτη 27 Ιουνίου, μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους δύο εκπροσώπους της Κύπρου στην μεγαλύτερη πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στον ένα χρόνο συνύπαρξής του κάτω από την ομπρέλα του ΕΛΚ, Νίκος Χριστοδουλίδης και Αννίτα Δημητρίου ήταν ενδεχομένως η πρώτη φορά που κάθισαν κάτω και συνεργάστηκαν.

Μέχρι τώρα ήταν εμφανές σ’ όσους παρακολουθούσαν, είτε από κοντά είτε εξ αποστάσεως, τις συνεδρίες του ΕΛΚ οι δύο Κύπριοι συμμετέχοντας λειτουργούσαν ως δύο ξένοι στο ίδιο δωμάτιο. Ακόμα και στα πηγαδάκια που στήνονταν στο περιθώριο μιας συνόδου ήταν δεν βρίσκονταν μαζί, πόσο δε για να συντονιστούν και να συνεργαστούν.

Σ’ αυτό το κλίμα συνέβαλε βεβαίως και το διαφορετικό στάτους των δύο εντός της ευρωπαϊκής ομάδας που συνδεόταν με τον θεσμικό τους ρόλο παρά με το πολιτικό/κομματικό τους εκτόπισμα. Και γι’ αυτό παρά το γεγονός ότι την κυπριακή Δεξιά στις συνόδους του ΕΛΚ δικαιωματικά την εκπροσωπούσε η πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αννίτα Δημητρίου, εκείνος που έπαιρνε μια καλύτερη θέση ήταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης (ο οποίος στην Κύπρο κατ’ επανάληψη μίλησε για την πολιτική του ορφάνια) έπαιρνε καλύτερη θέση ένεκα του ότι είναι αρχηγός κράτους/κυβέρνησης. Για τις ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες παίζει ρόλο όχι μόνο το πόσα κόμματα έχουν μέλη αλλά κυρίως το πόσοι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων είναι μέλη τους. Και έτσι τοποθετούνται ιεραρχικά, προηγούνται οι Πρόεδροι και πρωθυπουργοί και αρχηγοί κομμάτων που συμμετέχουν σε κυβερνήσεις και έπονται όσοι στις χώρες του βρίσκονται στην αντιπολίτευση.

Μέσα σ’ αυτό το καθορισμένο πλαίσιο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και αρχηγός της κυπριακής Δεξιάς βρίσκονταν στο ΕΛΚ κάθονταν στο ίδιο τραπέζι, έκαναν τις παρεμβάσεις τους και έφευγαν. Και ο καθένας επιχειρούσε να βγάλει προς τα έξω, επικοινωνιακά, το δικό του κομμάτι επιτυχίας.

Η τελευταία σύνοδος του ΕΛΚ ήρθε να διαφοροποιήσει αυτή την πρακτική και ανάγκασε έστω και κατά τρόπο έμμεσο τους δύο Κύπριους εκπροσώπους να συνεργαστούν. Η αναφορά στο Κυπριακό κρίθηκε και από τους δύο ως μη ικανοποιητική συντονίστηκαν και κατάφεραν τελικά μέσα από τις παρεμβάσεις τους να πετύχουν ένα πιο ισχυρό λεκτικό. Οι αναφορές για το Κυπριακό στα κείμενα του ΕΛΚ ήταν διαχρονικά πιο ισχυρές από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, όταν ληφθεί υπόψη ότι εκεί συμμετέχουν αρχηγοί κρατών/κυβερνήσεων. Γι’ αυτό είχε και σ’ αυτή την περίπτωση σημασία το λεκτικό που θα χρησιμοποιείτο και αυτή τη φορά για το Κυπριακό.

Τι λέχθηκε από τους δύο για τη σύνοδο του ΕΛΚ: Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, στις δηλώσεις του μετά τη σύνοδο εξέφρασε την ικανοποίησή του «για το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, στις 10 βασικές προτεραιότητες που έχει θέσει για την επόμενη πενταετία, μετά από παρέμβασή μου σε συντονισμό μαζί με την Πρόεδρο της Βουλής, επιτύχαμε να συμπεριληφθεί το Κυπριακό». Αυτό είναι ένδειξη, σημείωσε, όχι μόνο σε σχέση με «μηνύματα που στέλνουμε και στην Κύπρο άλλα μηνύματα που στέλνουμε και στη διεθνή κοινότητα και μηνύματα που στέλνονται, μέσα από  συντονισμένες προσπάθειες δικές μας και της Προέδρου της Βουλής», με συγκεκριμένη αναφορά «και για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου ανέφερε από δικής της πλευράς: «Σε Δέκα Σημεία Στρατηγικής για μια Δυνατή Ευρώπη, η οποία να προστατεύει και να διαμορφώνει το μέλλον, συμφωνήσαμε στη Σύνοδο Αρχηγών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στη βάση κοινού εγγράφου, για τη επόμενη θητεία του Ευρωκοινοβουλίου. Μάλιστα μετά από συντονισμένες προσπάθειες με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας καταφέραμε να εντάξουμε σε αυτό και το Κυπριακό. Με σαφή αναφορά για ισχυρή στήριξη της ΕΕ στις προσπάθειες του ΟΗΕ για επανένωση της πατρίδας μας, στο πλαίσιο των ψηφισμάτων των ΗΕ καθώς και των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών».

Μπορεί άραγε να υπάρξει συνέχεια στη συνεργασία των δύο;

Η εξ ανάγκης συνεργασία των δύο σε επίπεδο ΕΛΚ θα μπορούσε να αποτελέσει ένα προοίμιο μιας ευρύτερης σύμπλευσης των δύο καθώς αμφότεροι οι εκπρόσωποι της κυπριακής Δεξιάς στα ευρωπαϊκά σαλόνια βρίσκονται αυτή τη στιγμή σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και θα πρέπει να κάνουν κινήσεις. Το Κυπριακό θα μπορούσε να είναι ένα θέμα πάνω στο οποίο θα μπορούσαν να κτίσουν μια μίνιμουμ συνεννόηση. Η πίεση, μικρή ή μεγάλη δεν έχει σημασία, που έβαλε στους δύο το κείμενο του ΕΛΚ και τους ώθησε να βρουν μια μίνιμουμ συνεννόηση στις Βρυξέλλες, μπορεί υπό κάποιες προϋποθέσεις, να λειτουργήσει και στο μέλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι έπονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, εξελίξεις στο Κυπριακό Νίκος Χριστοδουλίδης και Αννίτα Δημητρίου θα ήταν σε θέση να συμπλεύσουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εισέρχονται σε μια κυβερνητική συμμαχία.

Η πρώτη αντίδραση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, μετά τη συνάντηση με την Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ (για την οποία ο ίδιος δεν ήθελε είτε πριν είτε μετά να πει πολλά), να ανακοινώσει συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου (η οποία θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή το πρωί) δείχνει ότι υπάρχουν σημαντικά για τα οποία θα πρέπει να τύχει ενημέρωσης η πολιτική ηγεσία. Σημειώνεται ότι στο παρελθόν ο ΠτΔ αντιδρούσε κατά τρόπο αρνητικό στις εκκλήσεις των κομμάτων για ενημέρωση και απαντούσε πως το Εθνικό Συμβούλιο θα κληθεί όταν θα υπάρξουν εξελίξεις. Η σπουδή που έδειξε αυτή τη φορά για να καλέσει, από τις Βρυξέλλες, την πολιτική ηγεσία δείχνει ότι υπάρχουν εξελίξεις τις οποίες θα συζητήσει μαζί τους.

Το ερώτημα είναι τι θα κάνει ο Νίκος Χριστοδουλίδης σε περίπτωση εξελίξεων στο Κυπριακό και προς τα που θα στραφεί για στήριξη. Η τελευταία εκλογική αναμέτρηση (ευρωεκλογές) έδειξε πως πλέον δεν μπορεί να αναμένει και πολλά από τα κόμματα που υποστήριξαν την υποψηφιότητά του στις προεδρικές του ’23. Από την άλλη με το ΑΚΕΛ, όσα ανοίγματα και αν έκανε ευθύς μετά την εκλογή του, είναι εμφανές ότι τουλάχιστον στο Κυπριακό δεν μπορεί να υπάρξει σύμπλευση και είναι από δύσκολο έως αδύνατο να κάνει τις κινήσεις που ζητά η κυπριακή Αριστερά. Η κατεύθυνση προς την οποία θα μπορούσε να αναζητήσει στήριξη, στο Κυπριακό, είναι η Πινδάρου, όσο κι αυτό μπορεί να ενοχλεί.

Από την άλλη, η Αννίτα Δημητρίου μέσα από τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου πήρε εντολή να συνεχίσει να ηγείται του Δημοκρατικού Συναγερμού. Αυτό το γεγονός της δίνει την ευκαιρία να βγει μπροστά με τη δική της ατζέντα τοποθετώντας στο πλάι «εχθρούς» και «φίλους» του παρελθόντος. Το Κυπριακό και οι όποιες εξελίξεις έρθουν στο επόμενο διάστημα της προσφέρουν μια καλή βάση πάνω στην οποία να δείξει ηγετικές ικανότητες. Και κυρίως να πάρει πάνω της τις όποιες κινήσεις σύμπλευσης με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Το κείμενο του ΕΛΚ θα μπορούσε να αποτελέσει και σ’ αυτήν την περίπτωση μια βάση πάνω στην οποία θα μπορούσαν αμφότεροι να στηριχθούν.

Για να φτάσουν ως εκεί, όμως, θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όποια εγώ τους, όπως έγινε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες.

Που είναι οι άλλοι

Τα όσα καταγράφηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στο ΕΛΚ στις Βρυξέλλες καταδεικνύουν το πόσο σημαντική είναι η κυπριακή παρουσία σε ανάλογες συνόδους των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων. Πέραν του ότι το ΕΛΚ αποτελεί τη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στην ΕΕ και έχει κάτω από την ομπρέλα του, αυτή τη στιγμή, τις ισχυρότερες προσωπικότητες της Ένωση, υπάρχουν και οι άλλες πολιτικές ομάδες.

Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα είναι οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες όπου και εκεί θα μπορούσε να υπάρχει διπλή κυπριακή παρουσία μιας και ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ αποτελούν μέλη. Ωστόσο στο πολιτικό ραντάρ πάει καιρός να καταγραφούν παρουσίες ή παρεμβάσεις των δύο κυβερνητικών εταίρων σε συνόδους της ομάδας των ΣκΔ στις Βρυξέλλες. Εάν κρίνουμε δε και από τις θέσεις που εκφράζονται ενίοτε από το χώρο των ΣκΔ δεν είναι αρκούντως ξεκάθαρες ως θα ήθελε η Λευκωσία. Για να βελτιωθούν όμως χρειάζεται να γίνονται παρεμβάσεις στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, κάτι που σήμερα δεν φαίνεται.

Έρχεται μια δύσκολη ατζέντα για όλους

Στο Κυπριακό, είναι εμφανές από τώρα, αναμένονται αρκετές εξελίξεις μέσα στο επόμενο διάστημα. Πέραν από τις συναντήσεις της με τους δύο ηγέτες η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών θα προχωρήσει σε καταγραφή των όσων βίωσε τους τελευταίους έξι μήνες με την εμπλοκή της στο Κυπριακό. Από την έκθεση της, σύμφωνα με όσα αναφέρουν παρασκηνιακά οι κυβερνώντες, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς η πάρα πέρα πορεία του Κυπριακού και κυρίως το τι θα αποφασίσει να πράξει ο Αντόνιο Γκουτέρες.

Αυτό δείχνει πως μέσα στους επόμενους 2-3 μήνες θα υπάρξουν εξελίξεις, το ερώτημα είναι προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα πράγματα. Και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις όχι μόνο από την πλευρά του Προέδρου της Δημοκρατίας, ως ο εντολοδόχος διαχείρισης του Κυπριακού, αλλά και από τις πολιτικές δυνάμεις.

Πέραν όμως του Κυπριακού είναι και τα άλλα ζητήματα που τρέχουν καθημερινά εντός της Βουλής, ενώπιον της οποίας θα οδηγηθεί νωρίς το φθινόπωρο ο επόμενος προϋπολογισμός του κράτους. Η εντός Βουλής κυβερνητική μειοψηφία από μόνη της δεν αρκεί για να δώσει στην κυβέρνηση Χριστοδουλίδη χρήμα και δύναμη για να κυβερνήσει. Και εδώ μπαίνει εκ νέου ο ρόλος που θα χρειαστεί να παίξουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Θα πρέπει να επιλέξουν εάν μέσα από τις παρεμβάσεις τους θα καταφέρουν να κρατήσουν την οικονομία σε μια σωστή πορεία ή εάν θα κινηθούν σκληρά, καταψηφίζοντας τους προϋπολογισμούς, οδηγώντας ταυτόχρονα τον τόπο σε βαθιά κρίση με ότι συνεπάγεται. Για να αποφευχθούν δύσκολες καταστάσεις θα πρέπει να γίνουν αμοιβαίες κινήσεις και από πλευράς κυβερνώντων.