Στην αναμονή για συζήτηση βρίσκεται, από τον περασμένο Νοέμβριο, το νομοσχέδιο με το οποίο σκοπείται η θεσμοθέτηση του Επιτρόπου Νομοθεσίας, του παλαιότερου Επιτρόπου που δημιουργήθηκε από 1971 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Το αξιοπερίεργο είναι πως ο Επίτροπος ετοιμάζει νομοθεσίες για όλες τις Υπηρεσίες του κράτους ακόμη και για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ ως θεσμός λειτουργεί χωρίς νομοθετικό πλαίσιο. Εδώ μπορεί να γίνει επίκληση της ρήσης «ο ράφτης ο άραφτος».

Όπως ανέφερε στον «Φ» η Επίτροπος Νομοθεσίας, Λουΐζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου, παρά το όλο ιστορικό του θεσμού, νόμος που θεσμοθετεί την Επίτροπο Νομοθεσίας δεν υπάρχει. Η νέα Επίτροπος σε συνεννόηση με τον τέως Προέδρο της Δημοκρατίας και σε συνεργασία με την τέως υπουργό Δικαιοσύνης, Στέφη Δράκου, συνέταξε το 2020 σχετικό νομοσχέδιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πρόβλημα στελέχωσης στο γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας

Μετά από συζητήσεις και νομοτεχνικό έλεγχο, το νομοσχέδιο κατατέθηκε πριν οκτώ μήνες στη Βουλή. Στην ουσία με το νομοσχέδιο παρατίθενται σε νόμο πλέον τα καθήκοντα και αρμοδιότητες της Επιτρόπου που σήμερα αναγράφονται στην Προεδρική Πράξη διορισμού της. Αποστολή και ευθύνη της Επιτρόπου, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, είναι η αναθεώρηση, τροποποίηση, ενοποίηση, κωδικοποίηση, μετάφραση, σύμπτυξη, απλοποίηση, συμπλήρωση, ομοιομορφία, κατάργηση απαρχαιωμένων και σε αχρησία νόμων και ο εκσυγχρονισμός οποιουδήποτε νόμου της Δημοκρατίας.

Οι αρμοδιότητες της Επιτρόπου, περιλαμβάνουν:

Α. Την ετοιμασία και υποβολή αυτεπάγγελτων εισηγήσεων ή και παρατηρήσεων προς τον Πρόεδρο, τους υπουργούς/ υφυπουργούς και προς οποιοδήποτε άλλο, για οποιοδήποτε θέμα που αφορά το κυπριακό νομοθετικό πλαίσιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΠτΔ: Ζήτησε άμεση ολοκλήρωση νομοθεσίας για συνεργάτες


Β. Την επισήμανση των υποχρεώσεων και ενεργειών που απορρέουν από νομοθετήματα και αφορούν τον Πρόεδρο, το Υπουργικό Συμβούλιο, υπουργό/ υφυπουργό, ανεξάρτητο αξιωματούχο, καθώς και αποστολή εισηγήσεων σχετικά με τις υποχρεώσεις και ενέργειες που απορρέουν από νομοθετήματα και την υποβολή προς το Υπουργικό Συμβούλιο εξαμηνιαίας ενημερωτικής έκθεσης σχετικά με τις προαναφερόμενές επισημάνσεις.


Γ. Την ετοιμασία εκθέσεων που υποχρεούται να υποβάλλει η Δημοκρατία σύμφωνα με τις επικυρωθείσες διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απαριθμούνται στον νόμο.


Δ. Την υποβολή εισηγήσεων προς τους υπουργούς/ υφυπουργούς σχετικά με την εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας με συγκεκριμένες συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.


Ε. Τη μετάφραση της κυπριακής νομοθεσίας από την αγγλική γλώσσα στην ελληνική και αντιστρόφως.


ΣΤ. Την τήρηση μητρώου των διμερών και πολυμερών συμβάσεων και μνημονίων συνεργασίας που έχει συνάψει ή συνάπτει η Δημοκρατία.

Με βάση το νομοσχέδιο, η Επίτροπος μπορεί να:

  • Ετοιμάζει μελέτες σχετικά με το πλαίσιο που αφορά οποιοδήποτε θέμα που απαιτεί νομοθετική ρύθμιση, προς τον σκοπό υποβολής σχετικής εισήγησης.
  • Διεξάγει έρευνες σχετικά με οτιδήποτε αφορά την νομοθεσία και τις ανάγκες εκσυγχρονισμού, κωδικοποίησης, απλοποίησης, κατάργησης, συμπλήρωσης ή αναθεώρησης της κυπριακής νομοθεσίας.
  •  Συμμετέχει σε ετοιμασία, διαμόρφωση και/ή σύνταξη κυβερνητικών νομοσχεδίων.
  •  Παρέχει συμβουλές και πληροφορίες σε υπουργεία ή άλλες κυβερνητικές Υπηρεσίες, όργανα ή Αρχές σχετικά με την αναμόρφωση ή τροποποίηση οποιουδήποτε κλάδου του δικαίου ή επί μέρους νομοθεσίας.
  • Καταρτίζει προγράμματα για τη μελέτη διάφορων κλάδων του δικαίου με σκοπό την αναμόρφωση του ή τροποποίηση του,  μελετώντας και  τί ισχύει σε χώρες του εξωτερικού.
  • Καταρτίζει προγράμματα αναθεώρησης, ενοποίησης και μετάφρασης νομοθεσιών και αναλαμβάνει τη σύνταξη σχεδίων νόμου ή νομοσχεδίων σύμφωνα με τα προγράμματα.
  • Ετοιμάζει και εκδίδει αναθεωρημένες εκδόσεις της κυπριακής νομοθεσίας για καλύτερη και ευκολότερη πληροφόρηση του κοινού που εκτυπώνονται από το Τυπογραφείο της Δημοκρατίας.
  • Παρακολουθεί και αξιολογεί δικαστικές αποφάσεις και νομολογιακές ερμηνείες με σκοπό την υποβολή εισηγήσεων για τροποποίηση/ βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου.

Επίσης, στην Επίτροπο μπορεί να ανατεθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο να συμμετέχει και ή να προεδρεύει νομοπαρασκευαστικών επιτροπών για την ετοιμασία νομοσχεδίων σημαντικής φύσεως και/ ή που δύνανται να απαιτούν εκτεταμένη διαβούλευση.

Υποβάλλει προς τον Πρόεδρο, Ετήσια Έκθεση πεπραγμένων για το προηγούμενο ημερολογιακό έτος και δύναται να επισημαίνει και τις τυχόν ενδεικνυόμενες νομοθετικές τροποποιήσεις και να υποβάλλει εισηγήσεις σ’ ό,τι αφορά γενικά την κυπριακή νομοθεσία.

Στο νομοσχέδιο προβλέπονται τα προσόντα της Επιτρόπου (πολίτης και μόνιμος κάτοικος της Δημοκρατίας, πρόσωπο που είναι εγνωσμένου κύρους και ήθους, με δωδεκαετή άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος και ικανό να συμβάλει στην πραγμάτωση των σκοπών του Νόμου).

Προβλέπεται η παύση, η παραίτηση, η κένωση της θέσης, η θητεία, το προσωπικό του γραφείου (που σήμερα αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της Επιτρόπου), ο προϋπολογισμός και η υποχρέωση για εχεμύθεια.

Στόχος η αναβάθμιση και καθιέρωση του θεσμού

Ένας από τους βασικούς στόχους της Επιτρόπου, όπως αναφέρει η κ. Ζαννέτου, πέραν της ψήφισης του νόμου, είναι η αναβάθμιση του θεσμού ούτως ώστε να ανταποκρίνεται στα επίπεδα αντίστοιχων θεσμών που λειτουργούν σε άλλα κράτη.

Επίσης, θεωρεί σημαντικό να υπάρχει περισσότερη εμπλοκή στο νομοπαρασκευαστικό έργο των υπουργών με ετοιμασία νομοσχεδίων, είτε σε συνεργασία με τα υπουργεία είτε στο πλαίσιο νομοπαρασκευαστικών Επιτροπών, μία θέση που υποστηρίζει έντονα και ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, με τον οποίο, όπως μας ανάφερε η Επίτροπος, βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία και συνεργασία.

Η εμπλοκή της Επιτρόπου θα επιφέρει και εξοικονόμηση πόρων για το κράτος αφού αντί να αγοράζονται υπηρεσίες νομικών για σύνταξη νομοσχεδίων θα μπορεί να γίνεται από το γραφείο της. Ένα άλλο ζήτημα που θέτει η Επίτροπος είναι η ενίσχυση του γραφείου της, αφού με την ορθή λειτουργία του θα μπορεί να συμπληρώσει τα κενά και τις αδυναμίες που παρατηρούνται κάποτε στη σύνταξη νομοθετημάτων και να επιλύσει το συχνό πρόβλημα των υπουργείων που δεν έχουν πάντοτε την τεχνογνωσία για ορθή σύνταξη νομοθετήματος, εξ ου και παρατηρούνται και καθυστερήσεις.

Όραμα της Επιτρόπου είναι να καταστεί γνωστός ο θεσμός στην ορθή του βάση, σύμφωνα με τα σημαντικά καθήκοντα που οφείλει να επιτελεί. Σύμφωνα με την Επίτροπο, καταλυτικός ήταν ρόλος που διαδραμάτισε το Γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας κατά τις διαπραγματεύσεις για το Σχέδιο Ανάν το 2004 και ακολούθως το 2015 κατά τις συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού και τα όσα νομοσχέδια κλήθηκε να συντάξει.

Από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων της, η Επίτροπος Νομοθεσίας έχει συμβάλει ενδεικτικά στις νομοθεσίες: Για την ίδρυση των υφυπουργείων Κοινωνικής Πρόνοιας και Πολιτισμού, για τη σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, για τον περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο, για τη μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου και των Δικαστηρίων, για την τροποποίηση του περί Εκλογής Πρόεδρου και Αντιπρόεδρου της Δημοκρατίας Νόμου και για τη συμμετοχή σε διοικητικά συμβούλια με τηλεδιάσκεψη.

Παράλληλα, έχει συμβάλει στα νομοσχέδια: Για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, τις κοινόκτητες οικοδομές και την Κυπριακή Αρχή Αντιντόπινγκ, για την τροποποίηση του νόμου για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Συμμετείχε σε νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την επεξεργασία των νομοσχεδίων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο παρόν διάστημα ασχολείται με την αναθεώρηση του περί Προσφύγων Νόμου, τη σύνταξη νομοσχεδίου για την αναγνώριση των καλλιτεχνών, την αναθεώρηση της νομοθεσίας για τις πυρκαγιές, το νομοσχέδιο για τη φροντίδα και αναδοχή παιδιών, το νομοσχέδιο για την υιοθεσία, καθώς και με τα επίκαιρα θέματα της θεσμοθέτησης της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων και της νομοθετικής ρύθμισης των συμβούλων – συνεργατών των μελών της κυβέρνησης.