Kάλεσμα για εξεύρεση ενός νέου πλαισίου εταιρικής σχέσης ΕΕ-Τουρκίας απευθύνουν τα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία το πρωί της Τρίτης με 47 ψήφους υπέρ, χωρίς ψήφους κατά και 10 αποχές, ενέκριναν την τελική μορφή του προσχεδίου της ετήσιας έκθεσης για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, στο οποίο περιλαμβάνονται και εκτεταμένες αναφορές σε σχέση με το Κυπριακό.
Όσον αφορά το Κυπριακό, πέρα από την αρχική αναφορά στο προσχέδιο στη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην επανέναρξη διαπραγματεύσεων στη βάση της ΔΔΟ, προστέθηκαν μετά από τροπολογίες Κύπριων και άλλων ευρωβουλευτών και αναφορές που καταδικάζουν τις πρόσφατες θέσεις της Τουρκίας για λύσεις πέραν του συμφωνημένου πλαισίου, όπως τα δύο κράτη. Παράλληλα, καταδικάζονται οι παράνομες τουρκικές ενέργειες στα Βαρώσια, ενώ επικρίνεται η Άγκυρα για τις πιέσεις της απέναντι στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και καλείται να σταματήσει τις προσπάθειες δημογραφικής αλλοίωσης στην Κύπρο.
Συγκεκριμένα, στην έκθεση οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων τονίζουν ότι εάν δεν υπάρξει μια δραστική αλλαγή πλεύσης από την τουρκική κυβέρνηση, η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν μπορεί να επαναληφθεί υπό τις παρούσες συνθήκες. Την ίδια ώρα προτρέπουν την τουρκική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της να ξεπεράσουν το τρέχον αδιέξοδο και να προχωρήσουν προς μια στενότερη εταιρική σχέση, ενώ συνιστούν την έναρξη μιας διαδικασίας προβληματισμού για την εξεύρεση ενός παράλληλου και ρεαλιστικού πλαισίου για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, καλώντας την Επιτροπή να διερευνήσει πιθανές μορφές για ένα αμοιβαία ελκυστικό πλαίσιο.
Στην έκθεση, οι ευρωβουλευτές επιβεβαιώνουν ότι η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, σύμμαχος του ΝΑΤΟ και βασικός εταίρος στην ασφάλεια, τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις και τη μετανάστευση, ενώ τονίζουν ότι η Άγκυρα αναμένεται να σέβεται τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και να συμμορφώνεται με τους νόμους, τις αρχές και τις υποχρεώσεις της ΕΕ.
Παράλληλα η έκθεση προτρέπει την Τουρκία να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και υπογραμμίζει ότι η διαδικασία ένταξης μιας χώρας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συνδεθεί με τη διαδικασία ένταξης μιας άλλης στην ΕΕ. «Η πρόοδος κάθε χώρας στην πορεία προς την ΕΕ παραμένει βασισμένη στα δικά της πλεονεκτήματα», τονίζουν οι ευρωβουλευτές.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Yeni Duzen: Ως στρατεύσιμος κρατήθηκε στα κατεχόμενα ο γιος του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ
Οι αναφορές για την Κύπρο
Ειδικότερα, όσον αφορά στην Κύπρο, σε σχετική παράγραφο, η έκθεση εκφράζει λύπη για το γεγονός ότι το Κυπριακό παραμένει άλυτο, ενώ επιβεβαιώνει σθεναρά την άποψη ότι η μόνη βιώσιμη λύση στο Κυπριακό είναι αυτή της δίκαιης, συνολικής και βιώσιμης διευθέτησης, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών του, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, στη βάση μιας Δικοινοτικής, Διζωνικής Ομοσπονδίας με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία, ενιαία ιθαγένεια και πολιτική ισότητα, όπως ορίζονται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και βάσει του σεβασμού των αρχών, στις οποίες βασίζεται η Ένωση (Τροπολογία 286, 264 , 277, 290, 291, 295).
Εκφράζει ακόμη λύπη για το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει τη συμφωνημένη βάση της λύσης και το πλαίσιο του ΟΗΕ για να υπερασπιστεί μόνη της μια λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Καλεί επίσης την Τουρκία να εγκαταλείψει την απαράδεκτη πρόταση για λύση δύο κρατών (τροπολογία 286, 295), ενώ καταδικάζει σθεναρά κάθε ενέργεια για τη διευκόλυνση ή την καθ’ οιονδήποτε τρόπο βοήθεια στη διεθνή αναγνώριση της αποσχιστικής παράνομης οντότητας στην Κύπρο και τονίζει ότι τέτοιες ενέργειες βλάπτουν σοβαρά τις προσπάθειες δημιουργίας ενός περιβάλλοντος, που ευνοεί την επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Υποστηρίζει όλες τις εποικοδομητικές προτάσεις, που στοχεύουν στην άρση του αδιεξόδου στη διαδικασία διευθέτησης και ζητεί μια πιο ενεργή δέσμευση από την ΕΕ στον τομέα αυτό (τροπολογία 285, 311)·
Καταδικάζει ακόμη το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει τα ψηφίσματα 550(1984) και 789(1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που καλούν την Τουρκία να μεταβιβάσει την περιοχή των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ, υποστηρίζοντας το άνοιγμα της πόλης των Βαρωσίων στο κοινό, ενώ θεωρεί ότι η κίνηση αυτή υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και ως εκ τούτου την προοπτική επανάληψης των απευθείας συνομιλιών για μια συνολική λύση του Κυπριακού (ΤΡΟΠ 295 296, 306)· Προτρέπει σθεναρά την Τουρκία για άλλη μια φορά να ανακαλέσει τις παράνομες και μονομερείς ενέργειές της στα Βαρώσια (τροπολογία 287), ενώ καλεί περαιτέρω την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να απέχει από οποιανδήποτε μονομερή ενέργεια, που θα περιόριζε τη μόνιμη διαίρεση του νησιού και να απέχει από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική ισορροπία (τροπολογία 295, 299).
Προτρέπει ακόμη να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών το συντομότερο δυνατό από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντάνα το 2017, ενώ επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Τουρκία να εκπληρώσει την υποχρέωσή της για πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Συμφωνίας της Άγκυρας προς όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Εξακολουθεί επίσης να ανησυχεί για τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι στην Εκπαίδευση· (τροπολογία 295) και εκφράζει λύπη για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη σημειώσει πρόοδο προς την εξομάλυνση των σχέσεών της με την Κυπριακή Δημοκρατία·
Η έκθεση εκφράζει τη λύπη της για τη συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με την αεροπορική νομοθεσία και την άρνηση πρόσβασης σε πλοία υπό σημαία κράτους μέλους στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, θεωρώντας ότι αυτός θα μπορούσε να είναι ένας τομέας, όπου η Τουρκία θα μπορούσε να αποδείξει τη δέσμευσή της σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης· (Τροπολογία 135, τροπ. 136, τροπ. 336).
Έκκληση προς Τουρκία για να σταματήσει τις πιέσεις προς Τουρκοκυπρίους
Παράλληλα η έκθεση επαναλαμβάνει την έκκληση προς την Τουρκία να δώσει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα τον απαραίτητο χώρο να ενεργήσει σύμφωνα με τον ρόλο της ως νόμιμη κοινότητα του νησιού, δικαίωμα που εγγυάται το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Επαναλαμβάνει ακόμη την έκκληση προς την Επιτροπή να εντείνει τις προσπάθειές της για συνεργασία με την τουρκοκυπριακή κοινότητα, υπενθυμίζοντας ότι η θέση της είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ καλεί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν μια πιο θαρραλέα προσέγγιση για την προσέγγιση των κοινοτήτων· Τονίζει επίσης την ανάγκη εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ σε ολόκληρο το νησί μετά τη συνολική λύση του Κυπριακού και υπογραμμίζει, εν τω μεταξύ, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι υπεύθυνη για την ενίσχυση των προσπαθειών της για τη διευκόλυνση της δέσμευσης των Τουρκοκυπρίων με την ΕΕ· (AM 298, 304);
Την ίδια ώρα, επαινεί το σημαντικό έργο της Δικοινοτικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους (ΔΕΑ) και επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Τουρκία να ενισχύσει τις προσπάθειές της για την παροχή κρίσιμων πληροφοριών από τα στρατιωτικά της αρχεία, καθώς και την πρόσβαση σε μάρτυρες σε κλειστές περιοχές (AM 289, 295 299);
Η έκθεση καλεί ακόμη την Τουρκία να συνεργαστεί με τους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς, ιδίως με το Συμβούλιο της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και της σκόπιμης καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς και καταδικάζει τις επανειλημμένες προσπάθειες της Τουρκίας να εκφοβίσει και να φιμώσει Τουρκοκύπριους δημοσιογράφους και προοδευτικούς πολίτες στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, παραβιάζοντας έτσι το δικαίωμά τους στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης (τροπολογία 335).
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Κάνουν κρατήσεις σε ξενοδοχεία στην περίκλειστη Αμμόχωστο
Παράγραφος για την Ανατολική Μεσόγειο
Στην έκθεση, σε σχετική παράγραφο για την Ανατολική Μεσόγειο, οι ευρωβουλευτές χαιρετίζουν την αποκλιμάκωση των εντάσεων, που παρατηρείται στην ανατολική Μεσόγειο τον τελευταίο καιρό και τη θετική δυναμική που φαίνεται να αναπτύσσεται πρόσφατα, ιδιαίτερα μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου και εκφράζεται η ελπίδα ότι μια πιθανή νέα εποχή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα στις διμερείς σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Παράλληλα όπως αναφέρεται, υπάρχει πλήρης επίγνωση ότι οποιαδήποτε θετική δυναμική μπορεί εύκολα να αντιστραφεί ανά πάσα στιγμή, ενώ τα υποκείμενα ζητήματα παραμένουν άλυτα·
Εκφράζει ακόμη ανησυχία για τις δηλώσεις ορισμένων Τούρκων αξιωματούχων, που αμφισβητούν την κυριαρχία των ελληνικών νησιών· (τροπολογία 327), ενώ καλεί την Τουρκία να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ, στα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο τους, καθώς και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου, μεταξύ άλλων, του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, σύμφωνα με το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο·
Εκφράζει ακόμη πλήρης αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία (τροπ. 272)· ενώ η έκθεση συνεχίζει να καλεί την Τουρκία να επιδείξει γνήσια συλλογική δέσμευση για τη διευθέτηση της οριοθέτησης των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) και της υφαλοκρηπίδας τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καλή τη πίστει και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την αρχή των καλών σχέσεων γειτονίας και να απέχει από οποιεσδήποτε μονομερείς παράνομες ενέργειες ή απειλές.
Η Ευρωβουλή καλεί σε ευθυγράμμιση με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ
Σημειώνεται ότι στην έκθεση ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο γεγονός ότι «το ποσοστό ευθυγράμμισης της Τουρκίας με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ έχει πέσει στο ιστορικό χαμηλό του 7%, καθιστώντας την μακράν το χαμηλότερο από όλες τις χώρες της διεύρυνσης».
Παράλληλα οι ευρωβουλευτές επαινούν τις προσπάθειες της Τουρκίας να συνεχίσει να φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο, με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους και χαιρετίζουν τη συνεχιζόμενη παροχή χρηματοδότησης από την ΕΕ για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία και εκφράζουν την ισχυρή δέσμευσή τους να τη διατηρήσουν στο μέλλον.
Γιατί τήρησαν αποχή οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές
Όπως ανέφεραν, μιλώντας στο philenews, οι Κύπριοι ευρωβουλευτές, μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ, Γιώργος Γεωργίου και Δημήτρης Παπαδάκης, εκφράζεται ικανοποίηση για το γεγονός ότι στην εν λόγω έκθεση υπάρχουν αρκετά θετικές αναφορές για το Κυπριακό. Eντούτοις, όπως εξήγησαν οι δύο, επέλεξαν να απέχουν από την ψηφοφορία, λόγω κυρίως του γεγονότος ότι δεν υπάρχει σαφής αναφορά σχετικά με τη μορφή της νέα εταιρικής σχέσης που προτείνεται να συσταθεί με την Τουρκία, ενώ δεν διευκρινίζονται οι υποχρεώσεις της τελευταίας.
Μιλώντας στο philenews, ο ευρωβουλευτής της Αριστεράς Γιώργος Γεωργίου επισήμανε ότι στην έκθεση ασκείται κριτική αναφορικά με το κράτος δικαίου και τα δημοκρατικά ελλείμματα στην Τουρκία, ενώ καταγράφονται θετικές αναφορές για το Κυπριακό, για επίλυση στη βάση της ΔΔΟ, απορρίπτεται η τουρκική θέση για λύση δύο κρατών, καταδικάζονται οι αποσχιστικές ενέργειες στην Αμμόχωστο και καλείται η Άγκυρα να σέβεται τα δικαιώματα των κρατών-μελών όσον αφορά στους ενεργειακούς σχεδιασμούς τους. Σημείωσε ακόμη ότι υπάρχει ετεροβαρής περιορισμένη αναφορά σχετικά με την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Ακολούθως εξήγησε ότι παρά το γεγονός πως εντοπίσαμε θετικά στοιχεία στο κείμενο, ψηφίσαμε αποχή στην τελική ψηφοφορία, καθώς από πλευράς Αριστεράς υπάρχει διαφωνία σε τρία σημεία. Συγκεκριμένα, υπάρχει διαφωνία, όπως ανέφερε, με την προσπάθεια να πιεστεί η Τουρκία να ευθυγραμμιστεί με την εξωτερική πολιτική της ΕE και του ΝΑΤΟ, καθώς επίσης και με το γεγονός πως προτείνεται να τερματιστεί η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και να δημιουργηθεί μια άλλη εναλλακτική σχέση, χωρίς όμως να προσδιορίζονται οι υποχρεώσεις της Άγκυρας, ενώ γίνεται επίσης αναφορά στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία, την ώρα που δεν εφαρμόζεται η υφιστάμενη.
Από πλευράς του, ο ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών Δημήτρης Παπαδάκης ανέφερε ότι εντοπίζονται αρκετά θετικά στοιχεία στην έκθεση, ειδικότερα όσον αφορά το Κυπριακό, εντούτοις, όπως εξήγησε, δεν προσδιορίζονται οι υποχρεώσεις της Τουρκίας στη νέα προτεινόμενη εναλλακτική σχέση με την Άγκυρα και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να υπερψηφίσει την εν λόγω έκθεση. Ο κ. Παπαδάκης τόνισε ότι είναι αναγκαίο να ξεκαθαριστεί το νέο πλαίσιο της εναλλακτικής σχέσης και οι οποιεσδήποτε εξελίξεις γύρω από τις ευρωτουρκικές σχέσεις πρέπει να περνούν από τη Λευκωσία.
Σημειώνεται καταληκτικά ότι το κείμενο του προσχεδίου, όπως διαμορφώνεται μετά τις ψηφοφορίες για τις τροπολογίες, αναμένεται οδηγηθεί για ψήφιση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 11 Σεπτεμβρίου.
