Deloitte Cyprus: Έχουμε εισηγήσεις για εκσυγχρονισμό της εθνικής νομοθεσίας για ΦΠΑ

Συνέντευξη με τον Χρίστο Παπαμαρκίδη, Συνέταιρο, Επικεφαλής Έμμεσης Φορολογίας, Deloitte Cyprus

Παρόλο που η επικείμενη φορολογική μεταρρύθμιση δεν περιλαμβάνει θέματα που αφορούν τον ΦΠΑ, καθώς αυτός βασίζεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία ΦΠΑ, ωστόσο, κατά τον Επι- κεφαλής Έμμεσης Φορολογίας της Deloitte Cyprus Χρίστο Παπαμαρκίδη, υπάρχουν περιθώρια για βελτιώσεις στην εθνική νομοθεσία, εντός των ορίων της Οδηγίας ΦΠΑ. Όπως αναφέρει μιλώντας στο Insider «έχου- με εισηγήσεις να προτείνουμε για την επικαιροποίηση και εκσυγχρονισμό της εθνικής νομοθεσίας περί ΦΠΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των επιχειρήσεων και των φορολογούμενων».

Κληθείς να σχολιάσει τις σημαντικές αποκλίσεις που παρατηρούνται μεταξύ συντελεστών ΦΠΑ για τα ίδια προϊόντα ή υπηρεσίες μεταξύ χωρών της ΕΕ, ο κ. Παπαμαρκίδης επισημαίνει πως κάθε χώρα μπορεί να επιλέξει τους συντελεστές της με βάση τους δημοσιονομικούς της στόχους και ανάγκες, τις οικονομικές της συνθήκες και τις κοινωνικές της προτεραιότητες, εντός όμως του πλαισίου της σχετικής ευρωπαϊκής Οδηγίας.

Επισημαίνει, δε, πως η Deloitte υποστηρίζει την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμού του Εφοριακού Συμβουλίου για την επίλυση φορολογικών διαφορών, βοηθώντας την ανάπτυξη φορολογικής συνείδησης και συμμόρφωσης.

Πολλοί θεωρούν περίπλοκη και δυσνόητη τη φορολογική νομοθεσία στην Κύπρο και ζητούν την απλοποίησή της. Ποια είναι η δική σας γνώμη;

Η φορολογική νομοθεσία στην Κύπρο, ειδικά η περί ΦΠΑ νομοθεσία, θεωρείται αρκετά πολύπλοκη και απαιτητική, λόγω της εναρμόνισής της με την Ευρωπαϊκή Οδηγία ΦΠΑ (2006/112/ΕΚ), καθώς και από τις διαφορές στον φορολογικό χειρισμό που εφαρμόζουν τα διάφορα Κράτη Μέλη (ΚΜ), των διαφορετικών συντελεστών ΦΠΑ και των απαιτήσεων συμμόρφωσης σε κάθε ΚΜ.

Η πολυπλοκότητα των εμπορικών συναλλαγών και η ευρεία βάση εφαρμογής της νομοθεσίας ΦΠΑ κάνουν πιο περίπλοκη την εφαρμογή της, ειδικά στις περιπτώσεις που δημιουργούνται υποχρεώσεις των επιχειρήσεων σε περισσότερα από ένα KM. Μια αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας θα ήταν μια καλή ευκαιρία για απλοποίηση και εκσυγχρονισμό της, ανάλογα με τις ανάγκες των ΚΜ της ΕΕ. Μια τέτοια αναθεώρηση μπορεί να γίνει μόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη συμβολή των ΚΜ και φυσικά της Κύπρου, με συνεπακόλουθο την απλοποίηση και της κυπριακής νομοθεσίας.

Ποιες βασικές αλλαγές αναμένετε στο φορολογικό σύστημα της Κύπρου και της ΕΕ;

Η νομοθεσία του ΦΠΑ στην Κύπρο επηρεάζεται άμεσα από τις αλλαγές στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με όλες τις Οδηγίες που τροποποιούν την κύρια Οδηγία ΦΠΑ υποχρεωτικά να ενσωματώνονται στην κυπριακή νομοθεσία.

Μια από τις πιο σημαντικές Οδηγίες που αναμένεται να εγκριθεί τους επόμενους μήνες είναι η ViDA (VAT in the Digital Age), που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή σταδιακά τα έτη 2027-2032.

Η ViDA στοχεύει στη βελτίωση της διαφάνειας και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω του εκσυγχρονισμού της εφαρμογής του ΦΠΑ.

Οι κύριες πτυχές αυτής της Οδηγίας περιλαμβάνουν την υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές, την επιβολή ΦΠΑ στην ενοικίαση ακινήτων και τη μεταφορά προσώπων που παρέχονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών και την υποχρέωση αποστολής τιμολογίων στο κράτος σε πραγματικό χρόνο.

Ως κράτος μέλος, η Κύπρος θα είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει αυτές τις αλλαγές. Τόσο η Κυβέρνηση όσο και οι επιχειρήσεις πρέπει να προετοιμαστούν έγκαιρα, με το κράτος να αναπτύσσει την κατάλληλη νομοθετική και τεχνική υποδομή και τις επιχειρήσεις να προσαρμόζουν τα συστήματα και τις διαδικασίες τους.

Συμφωνείτε ότι κάποιες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας ευνοούν ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο έναντι αυτών που χρησιμοποιούν τη χώρα ως φορολογική τους βάση;

Η άποψη ότι κάποιες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας ευνοούν ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο έναντι αυτών που χρησιμοποιούν τη χώρα ως φορολογική τους βάση δεν είναι ορθή. Η νομοθεσία του ΦΠΑ στην Κύπρο εξισώνει τόσο τις ντόπιες όσο και τις ξένες εταιρείες, διασφαλίζοντας έτσι την αρχή της ουδετερότητας του φόρου (fiscal neutrality). Αυτό σημαίνει ότι όλες οι εταιρείες, ανεξαρτήτως καταγωγής, υπόκεινται στις ίδιες φορολογικές υποχρεώσεις και δικαιώματα.

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ

Μια από τις πιο συχνές προτάσεις κομμάτων για αντιμετώπιση της ακρίβειας σε βασικά αγαθά είναι η μείωση του ΦΠΑ. Ποιες εξουσίες έχει μία κυβέρνηση κράτους μέλους της ΕΕ να ανεβοκατεβάζει τον συντελεστή ΦΠΑ;

Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν την εξουσία να καθορίζουν και να αλλάζουν τους συντελεστές ΦΠΑ εντός των πλαισίων που καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία ΦΠΑ. Σύμφωνα με την Οδηγία, ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ δεν μπορεί να είναι κάτω από 15%, ενώ οι μειωμένοι συντελεστές μπορούν να εφαρμοστούν σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες. Επομένως, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών έχουν το δικαίωμα να προσαρμόζουν τους συντελεστές ΦΠΑ με δική τους πρωτοβουλία χωρίς την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρκεί να συμμορφώνονται με τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές της Οδηγίας.

Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να απορροφούν και να καρπώνονται τις όποιες μειώσεις στον ΦΠΑ. Έχει κάποια εργαλεία το κράτος να αντιμετωπίζει τέτοιες πρακτικές; Είναι τελικά αποτελεσματικό το μέτρο για μείωση των τιμών;

Η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των τιμών των προϊόντων, αλλά η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από την αγορά. Ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος κατανάλωσης που επιβάλλεται επιπρόσθετα στην αξία των αγαθών ή υπηρεσιών και επιβαρύνει τον τελικό καταναλωτή.

Μια μείωση στον συντελεστή ΦΠΑ θα πρέπει θεωρητικά να μεταφερθεί στον καταναλωτή, μειώνοντας την τιμή του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις μπορεί να μην μεταφέρουν πάντα αυτή τη μείωση στους καταναλωτές, επιλέγοντας να καρπωθούν την διαφορά ως κέρδος. Το κράτος μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοιες πρακτικές μέσω της ενίσχυσης του ανταγωνισμού, της διαφάνειας των τιμών και της επιβολής κυρώσεων στις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τους κανόνες. Τέλος πρέπει να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπος στα κρατικά έσοδα, καθώς αν δεν μεταφραστεί σε αύξηση κατανάλωσης, μπορεί να επιφέρει μείωση εσόδων.

Ποιοι είναι οι λόγοι που υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις σε συντελεστές ΦΠΑ στις χώρες της ΕΕ; Γιατί, για παράδειγμα, σε μια χώρα ο ηλεκτρισμός έχει ΦΠΑ 19% και σε μια άλλη 23%;

Οι αποκλίσεις προκύπτουν από τις διάφορες εθνικές πολιτικές, οικονομικές συνθήκες και κοινωνικές προτεραιότητες. Οι εθνικές κυβερνήσεις λαμβάνουν τις αποφάσεις για τους συντελεστές ΦΠΑ, εντός των πλαισίων που καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία ΦΠΑ, συχνά μετά από διαβουλεύσεις με κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Κάθε χώρα μπορεί να επιλέξει τους συντελεστές της με βάση τους δημοσιονομικούς της στόχους και ανάγκες, τις οικονομικές της συνθήκες και τις κοινωνικές της προτεραιότητες (π.χ. προστασία ευάλωτων ομάδων).

Η επικείμενη φορολογική μεταρρύθμιση θα καλύψει και θέματα επιβολής ΦΠΑ;

Η φορολογική μεταρρύθμιση δεν περιλαμβάνει θέματα που αφορούν τον ΦΠΑ, καθώς αυτός βασίζεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία ΦΠΑ. Ωστόσο, υπάρχουν περι- θώρια για βελτιώσεις στην εθνική νομοθε- σία, εντός των ορίων της Οδηγίας ΦΠΑ.

Έχουμε εισηγήσεις να προτείνουμε για την επικαιροποίηση και εκσυγχρονισμό της εθνικής νομοθεσίας περί ΦΠΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των επιχειρήσεων και των φορολογούμενων.

ΤΟ ΕΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Με αφορμή την πρόσφατη έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, συζητήθηκε ότι ενώ οι ιδιώτες που δεν ικανοποιούνται από μια απόφαση του Εφοριακού Συμβουλίου για το ύψος του ΦΠΑ προσφεύγουν στο Διοικητικό Δικαστήριο, ο Έφορος Φορολογίας δεν μπορεί να προσφύγει όταν διαφωνεί με την απόφαση. Ποια η γνώμη σας για το δικαίωμα προσφυγής του Εφόρου στο Διοικητικό Δικαστήριο;

Η αναθεώρηση του δικαιώματος προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο των αποφάσεων του ΕΦΣΥ από τον Έφορο Φορολογίας πρέπει να εξεταστεί από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας. Κά- ποια Κράτη Μέλη υιοθετούν πρακτικές που επιτρέπουν την προσφυγή, ενώ άλλα την περιορίζουν ανάλογα με το εθνικό τους δίκαιο.

Ο θεσμός του Εφοριακού Συμβουλίου (ΕΦΣΥ) είναι πολύ σημαντικός για τους φορολογούμενους, επειδή είναι ο μόνος ανεξάρτητος θεσμός που εξετάζει την ουσία μιας διαφοράς με τον Έφορο και όχι μόνο τη νομιμότητα μιας απόφασης του Εφόρου. Ως Deloitte, υποστηρίζουμε την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΣΥ για την επίλυση φορολογικών διαφορών, βοηθώντας την ανάπτυξη φορολογικής συνείδησης και συμμόρφωσης.