Ώρα να μπει τελεία στις νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη ρύθμιση των εργασιακών και να αξιολογήσουμε το νέο πλαίσιο λέει η Λένα Παναγιώτου της ΟΕΒ

«Πουθενά δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό των συντεχνιών για απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Αντιθέτως, η ΟΕΒ πιστεύει ότι στα ζητήματα της εργασίας τα τελευταία χρόνια έχουμε υπερνομοθετήσει, είτε είναι ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη, η τηλεργασία, η αύξηση των διαφόρων αδειών, ο νόμος της οικοδομικής βιομηχανίας και δεκάδες άλλα παραδείγματα που έχουν δημιουργήσει, από τη μία ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο για τους εργαζόμενους και από την άλλη σωρεία νέων υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει κατά συνέπεια να μπει μια τελεία στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που προωθούνται κατά καιρούς, έτσι ώστε να αξιολογήσουμε το όλο πλαίσιο και να επιβεβαιώσουμε ότι οι όποιες νέες εισηγήσεις είναι δικαιολογημένα επιβεβλημένες».

Η νέα βοηθός γενική διευθύντρια της ΟΕΒ Λένα Παναγιώτου απαντά σε ερωτήσεις του Insider για όλα τα ανοικτά εργασιακά ζητήματα του τόπου

Δεν ακούστηκαν καλά σε ένα μέρος της κοινής γνώμης οι επιφυλάξεις που εκφράσατε ως εργοδοτικές οργανώσεις στην προοπτική να αξιοποιηθεί το ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ για την καταγραφή-ψηφιοποίηση του εργατικού δυναμικού, των όρων απασχόλησης, κλπ. Πού εδράζονται αυτές οι επιφυλάξεις; Δεν είναι αναγκαία η διαφάνεια;

Η απογραφή του εργατικού δυναμικού για πρώτη φορά μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα Εργάνη θα δώσει την πραγματική εικόνα της αγοράς εργασίας, με επικαιροποιημένα και κατηγοριοποιημένα στοιχεία. Με αυτό τον στόχο, που έθεσε ο ίδιος ο Υπουργός Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η ΟΕΒ συμφώνησε από την πρώτη στιγμή, αναγνωρίζοντας την ανάγκη χαρτογράφησης της απασχόλησης με μία σύγχρονη μεθοδολογία και ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, ειδικότητα και επάγγελμα.

Με τα πραγματικά στοιχεία της αγοράς εργασίας θα ενισχυθεί ο κοινωνικός διάλογος και, ακόμα πιο σημαντικό, θα μπορέσουμε να προβλέψουμε τις μελλοντικές ανάγκες και να δράσουμε έγκαιρα για την κάλυψη τους.

Οι επιφυλάξεις που έχει καταθέσει γραπτώς η ΟΕΒ αφορούν τον τρόπο και το περιεχόμενο της απογραφής. Για τον τρόπο της απογραφής, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι αυτή θα αφορά μια μεμονωμένη και μη επαναλαμβανόμενη υποχρέωση των εργοδοτών, δεδομένου του σκοπού για τον οποίο θα πραγματοποιηθεί.

Θα πρέπει επιπρόσθετα να δοθεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για την υλοποίηση της απογραφής, καθώς δεν πρέπει να δημιουργήσει δυσανάλογο διοικητικό φόρτο στις ήδη ταλαιπωρημένες από γραφειοκρατικές διαδικασίες επιχειρήσεις αλλά και ένεκα του τεράστιου όγκου δεδομένων που θα πρέπει να καταχωρηθεί στο σύστημα.

Για το περιεχόμενο της απογραφής, αυτό θα πρέπει να είναι απλουστευμένο και να αφορά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των εργαζομένων, χωρίς αχρείαστες πληροφορίες, έτσι ώστε τα στοιχεία να είναι συγκρίσιμα. Δεν είναι σκοπός να καταχωρηθούν στο σύστημα όλες οι συμβάσεις εργασίας που ισχύουν σήμερα, με όλους τους όρους απασχόλησης. Αν αυτός ήταν ο σκοπός, η ΟΕΒ θα διαφωνούσε, καθώς η υποχρεωτική κατάθεση όλων των συμβάσεων εργασίας στο Υπουργείο Εργασίας δεν δικαιολογείται από καμία νομοθεσία και κρίνεται υπερβολική. Το κράτος έχει το δικαίωμα να επιθεωρεί τους χώρους εργασίας και να ελέγχει τη νομιμότητα των εργοδοτών και κατά συνέπεια δεν τίθεται θέμα διαφάνειας.

Η ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ο Υπουργός Εργασίας είπε πρόσφατα ότι παρατηρείται μία τάση αύξησης της αδήλωτης εργασίας. Κάποια παράπονα που φτάνουν κοντά μας λένε πως, ιδιαίτερα σε κάποιους τομείς όπου παρέχεται ωρομίσθια εργασία, η αδήλωτη εργασία είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που εμφανίζουν τα επίσημα στοιχεία. Για παράδειγμα, ο τομέας της εστίασης και της αναψυχής, αλλά και ο τομέας των υπηρεσιών ασφάλειας. Ποια εικόνα έχετε εσείς για αυτό το θέμα;

Να υπενθυμίσω ότι πρώτη η ΟΕΒ, μαζί με την Ομοσπονδία Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ), προώθησαν μέτρα για την πάταξη της αδήλωτης και παράνομης εργασίας. Για το θέμα αυτό δεν υπάρχουν εκπτώσεις. Το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας πλήττει τις οργανωμένες και νομοταγείς επιχειρήσεις, με τη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού, αποστερεί σημαντικούς πόρους από το κράτος και ευνοεί τη δημιουργία γενικότερων συνθηκών παρανομίας. Κατά συνέπεια, προσεγγίζουμε το θέμα με ιδιαίτερη προσοχή και παρακολουθούμε συστηματικά τις τάσεις που καταγράφονται μέσα από τις επιθεωρήσεις που διεξάγει η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας.

Σημειώνουμε ότι τα στοιχεία μέχρι σήμερα δείχνουν ότι η αδήλωτη και παράνομη εργασία δεν έχει εξαλειφθεί. Σημειώνουμε, επίσης, ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας, η Κύπρος κατατάσσεται στις χώρες της ΕΕ που έχουν αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά την αδήλωτη εργασία, ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έχει κάνει η Αρχή, η Κύπρος το 2019 είχε το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό αδήλωτης εργασίας στην κατηγορία των μισθωτών, με αρκετά μεγάλο πρόβλημα όμως να καταγράφεται στην κατηγορία των αυτοτελώς εργαζομένων.

Όλη η πληροφόρηση αξιολογείται από τους κοινωνικούς εταίρους και εκεί και όπου χρειαστεί δηλώνουμε έτοιμοι να ενισχύσουμε το νομοθετικό πλαίσιο και να δώσουμε στο κράτος όλα τα εφόδια για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποτελεσματικά και ολοκληρωτικά.

Κάποιοι εκτιμούν πως το πρόβλημα της αδήλωτης ή της υποδηλωμένης εργασίας θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί επαρκώς εφόσον ο εθνικός κατώτατος μισθός καθόριζε και κατώτατο ωριαίο μισθό. Ποια η δική σας άποψη και γιατί δεν υπήρξε τελικά συμφωνία για το θέμα;

Έχουμε δηλώσει επανειλημμένα και ειδικότερα κατά τις συζητήσεις για τον καθορισμό του ύφους του ΕΚΜ, ότι ο σκοπός του είναι να καθοριστεί το επίπεδο αμοιβών κάτω από το οποίο ουδείς θα μπορεί να αμείβεται για πλήρη απασχόληση και να αποτελέσει δίκτυ προστασίας και κίνητρο για ένταξη στην αγορά εργασίας. Τα ωράρια εργασίας αφορούν ένα άλλο, πολύπλοκο και πολυσύνθετο, κεφάλαιο της απασχόλησης και δεν πρέπει να διασυνδεθούν με τον κατώτατο μισθό.

Ακόμα όμως και να είχε καθοριστεί ωριαίος μισθός, το φαινόμενο της αδήλωτης και παράνομης εργασίας δεν θα είχε αντιμετωπιστεί, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τα δύο θέματα. Αντιθέτως, σύμφωνα με τα στοιχεία, το πρόβλημα στην περίπτωση της αδήλωτης εργασίας είναι ότι δεν εγγράφονται καθόλου οι εργαζόμενοι στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και δεν καταβάλλονται οι σχετικές εισφορές.

Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Μια εισήγηση που έγινε από το Επιμελητήριο για κατάργηση του φόρου επί λογιζόμενων μερισμάτων εταιρειών, με αντιστάθμισμα την αύξηση του εταιρικού φόρου στο 15% βρίσκει σύμφωνη και την ΟΕΒ;

Η φορολογική μεταρρύθμιση είναι για την ΟΕΒ ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια, καθώς αποτελεί μέρος του ευρύτερου οικονομικού μοντέλου της χώρας μας και για τον λόγο αυτό οι ρυθμίσεις που θα υιοθετηθούν είναι καίριας σημασίας.

Έχουμε ήδη ετοιμάσει σειρά προτάσεων σε σχέση με τη φιλοσοφία που θα πρέπει να ακολουθήσει το νέο σύστημα, το οποίο θα πρέπει να είναι απλό στον σχεδιασμό και εύκολο στην εφαρμογή, να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου, να διασφαλίζει την ίση μεταχείριση Κυπρίων και ξένων επενδυτών, να είναι αποτελεσματικό και ενθαρρυντικό προς το επιχειρείν, κοινωνικά δίκαιο και ειδικότερα να επιτυγχάνει την πάταξη της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας. Η ΟΕΒ θα υποβάλει σύντομα τις αναλυτικές προτάσεις της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Σε σχέση με τις πιέσεις που ασκούνται από την ΕΕ, τον OECD και άλλους για καθορισμό ενιαίου ελάχιστου εταιρικού φορολογικού συντελεστή στο 15%, θέση της ΟΕΒ είναι ότι θα πρέπει η επίπτωση που έχει προκύψει το 2011 από την αύξηση κατά 2,5% (από 10% σε 12,5%) και η τυχόν επιπρόσθετη επιβάρυνση λόγω της ενδεχόμενης περαιτέρω αύξησης, να αφαιρεθεί από άλλες φορολογίες, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι μηδενικό σε σχέση με τη συνολική εταιρική φορολογική επιβάρυνση που ίσχυε πριν το 2011.

Το ενδεχόμενο αύξησης του εταιρικού φορολογικού συντελεστή στο 15%, με παράλληλη μείωση στη φορολόγηση των μερισμάτων, νοητών ή πραγματικών, είναι μια δύσκολη άσκηση, που απαιτεί μεγάλη προσοχή και σοβαρή εκτίμηση των επιπτώσεων. Η ΟΕΒ έχει επεξεργαστεί εισηγήσεις που θα οδηγούν σε ισότιμη μεταχείριση Κυπρίων και ξένων επενδυτών, χωρίς να περιορίζεται η φορολογική ελκυστικότητα της χώρας.

Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΑ

Η εντύπωση που δημιουργείται από πρόσφατες δηλώσεις είναι ότι οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι έχουν παραμερίσει το αίτημα για κατάργηση της ΑΤΑ και επικεντρώνονται στο αίτημα για την τροποποίησή της, τη σύνδεση με την παραγωγικότητα π.χ. και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ισχύει όντως αυτό;

Η ΑΤΑ παραμένει ένα αναχρονιστικό σύστημα που ανατροφοδοτεί τον πληθωρισμό, που μεγεθύνει το χάσμα αμοιβών μεταξύ των ψηλά αμειβόμενων και των χαμηλόμισθων εργαζομένων, επηρεάζει δυσανάλογα το κόστος παραγωγής, υποσκάπτει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, πλήττει τις εξαγωγές και διαβρώνει την οικονομία ως σύνολο. Οι πάγιες θέσεις της ΟΕΒ επί του θέματος, όπως έχουν διαχρονικά εκφραστεί, αναλυθεί και κατατεθεί δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Εξάλλου, το σύστημα υπήρξε παλαιότερα και σε όλη την Ευρώπη και στην πορεία καταργήθηκε σχεδόν παντού, για αυτούς ακριβώς τους λόγους.

Αυτό που έχουμε συμφωνήσει μέσα από την αποδοχή της πρότασης του Υπουργού Εργασίας τον Μάιο του 2023, είναι τη διεξαγωγή ενός δομημένου κοινωνικού διαλόγου, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του συστήματος και αντικατάστασή του με μηχανισμό που θα λαμβάνει υπόψη την παραγωγικότητα, καθώς και άλλα οικονομικά δεδομένα. Μας έχει δοθεί αρκετός χρόνος να καθίσουμε με τους κοινωνικούς εταίρους, να εξετάσουμε τα προβληματικά σημεία που διαβρώνουν την οικονομία και μεγεθύνουν το φάσμα μεταξύ υψηλά αμειβομένων και χαμηλόμισθων και μαζί να συστήσουμε έναν νέο βιώσιμο θεσμό. Δεσμευόμαστε αυτό τον διάλογο να τον διεξάγουμε καλή τη πίστει, η κατάληξη όμως σε συμφωνία θα εξαρτηθεί και από την στάση της συνδικαλιστικής πλευράς.

ΣΕ ΥΦΕΣΗ Η ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ

Πώς αξιολογείτε ως ΟΕΒ την αξιοποίηση της ευέλικτης εργασίας και ειδικότερα της τηλεργασίας στην Κύπρο; Κάποιοι μεγάλοι οργανισμοί του ιδιωτικού τομέα φαίνεται να προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα στο προσωπικό τους, όχι όμως άλλες επιχειρήσεις, η πλειοψηφία μάλλον. Συμφωνείτε ότι υπάρχει μια διστακτικότητα από μέρους των εργοδοτών για διευρυμένη αξιοποίηση της τηλεργασίας, σε τομείς που αυτό είναι τεχνικά δυνατό;

Η ΟΕΒ στηρίζει και προωθεί κάθε ευέλικτη μορφή απασχόλησης που μπορεί να εφαρμοστεί κατόπιν συμφωνίας εργοδότη και εργαζόμενου και που μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες και των δυο πλευρών. Μάλιστα, στο πλαίσιο της προώθησης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, η ΟΕΒ έχει εκδώσει την τελευταία εικοσαετία μεγάλο αριθμό οδηγών και εγχειριδίων, παρουσιάζοντας και επεξηγώντας τα είδη ευέλικτων μορφών απασχόλησης που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα.

Ανάμεσα στις μορφές εργασίας που προωθεί η ΟΕΒ είναι και αυτή της τηλεργασίας, η οποία μπορεί να αξιοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά για τις επιχειρήσεις δεν είναι νέο φαινόμενο. Μάλιστα, από το 2002 προωθούμε την εφαρμογή της τηλεργασίας στην βάση της Συμφωνίας Πλαίσιο για την Τηλεργασία που υπέγραψαν οι Ευρωπαίοι Κοινωνικοί Εταίροι που, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες μας, δεν καταφέραμε να πείσουμε το συνδικαλιστικό κίνημα να προσυπογράψει και να υιοθετήσει σε εθνικό επίπεδο.

Είναι βεβαίως αντιληπτό ότι δεν μπορούν όλες οι επιχειρήσεις να επωφεληθούν εξίσου από την τηλεργασία και αυτό περιορίζει τη χρήση της. Δραστηριότητες που δεν μπορούν να τηλεαπασχοληθούν περιλαμβάνουν εργαζόμενους των οποίων η φυσική παρουσία στον χώρο εργασίας είναι απαραίτητη, όπως για παράδειγμα σε μονάδες παραγωγής και γενικότερα τα χειρωνακτικά επαγγέλματα. Επιπλέον, ακόμα και στις περιπτώσεις που η τηλεργασία είναι εφικτή, όπως σε επαγγέλματα γραφείου, η χρήση της περιορίζεται ανάλογα με τις δυνατότητες παροχής εξοπλισμού και της εξασφάλισης πρόσβασης σε ανάλογη τεχνολογία. Επιπλέον, ένεκα και των μικρών αποστάσεων μεταξύ του χώρου εργασίας και του χώρου διαμονής του εργαζόμενου, η τηλεργασία δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη.

Σήμερα, ως γνωστό, υπάρχει σχετική νομοθεσία που ρυθμίζει το πλαίσιο της τηλεργασίας. Παρά τις προσπάθειες της ΟΕΒ να παραμείνει το νομοθετικό πλαίσιο απλό και γενικό, η νομοθεσία περιλαμβάνει υποχρεώσεις που αποτρέπουν σε μεγάλο βαθμό τη χρήση της, ακόμα και από εργοδότες που επιθυμούν να δώσουν την επιλογή της τηλεργασίας στο προσωπικό τους.

Αναφέρω ενδεικτικά ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουμε καταγράψει από την ψήφιση της νομοθεσίας και συγκεκριμένα την ευθύνη του εργοδότη για τη διασφάλιση της ασφάλειας και υγείας του εργαζόμενου που εργάζεται από την οικία του, ένα χώρο στον οποίο ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης και ούτε μπορεί να ελέγξει επαρκώς.

Ακόμα ένα πρόβλημα είναι οι υποχρεώσεις που προκύπτουν σε σχέση με το κόστος.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι από την ψήφιση της νομοθεσίας τον Δεκέμβριο του 2023 και μέχρις ότου αναθεωρηθούν οι πολιτικές, έτσι ώστε να συνάδουν με τις πρόνοιες αυτής, κάποιοι εργοδότες έχουν περιορίσει ή αναστείλει την εφαρμογή της τηλεργασίας. Ευελπιστούμε, όμως, ότι θα βρούμε τις κατάλληλες λύσεις για να παραμείνει η τηλεργασία μια ελκυστική μορφή απασχόλησης.

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Αν και οι εργοδότες απορρίπτουν, ιδιαίτερα οι ξενοδόχοι, πως η έλλειψη προσωπικού συνδέεται με τους μισθούς, παρατηρούμε πως τα αιτήματα για αυξήσεις ενόψει και ανανέωσης της σύμβασης συνεχίζουν να αποτελούν αγκάθι για συμφωνία. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν πολίτες και συνδικαλιστές που επιμένουν πως το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού προκύπτει ή εντείνεται λόγω των χαμηλών μισθών. Ποια η άποψη σας;

Οποιοσδήποτε μπορεί να ανατρέξει στην Στατιστική Υπηρεσία και να εντοπίσει ότι οι μισθοί αυξάνονται συστηματικά, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών. Να υπενθυμίσουμε ότι στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, που γίνεται η αναφορά στο ερώτημα σας, από το 2020 υπάρχει διά νόμου κατώτατος μισθός για 13 επαγγέλματα, πολύ προτού υιοθετηθεί ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι κατά τα προηγούμενα χρόνια παραχωρήθηκαν συμφωνημένες μισθολογικές αυξήσεις στο πλαίσιο της Συλλογικής Σύμβασης του κλάδου.

Σήμερα, διαπραγματευόμαστε σε ένα αβέβαιο περιβάλλον, ειδικότερα λόγω της κατάστασης που επικρατεί στο Ισραήλ, τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία και άλλων παραγόντων και με τις συντεχνίες να έχουν υποβάλει αιτήματα με δυσανάλογα υψηλό κόστος, κάτι που δυσκολεύει την όλη διαδικασία. Παρά το γεγονός αυτό, είμαι βέβαιη ότι στο επόμενο διάστημα θα επικρατήσει τελικά η σύνεση και θα βρεθούν οι λύσεις, δεδομένου ότι όλοι αναγνωρίζουμε ότι η οικονομία μας δεν θα αντέξει το κόστος οποιασδήποτε αναταραχής, μεσούσης της τουριστικής περιόδου.

Από την άλλη, το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού είναι υπαρκτό και έντονο και αυτό φαίνεται και από τις ίδιες τις αναλύσεις του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας. Η ντόπια και ευρωπαϊκή αγορά εργασίας δεν μπορούν να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες και συνεπώς, πρέπει να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση των επιχειρήσεων σε δυναμικό από τρίτες χώρες, χωρίς καθυστερήσεις και πολύπλοκες διαδικασίες.

Ειδικότερα, με τις αποφάσεις που έχουν παρθεί για την πρόσβαση των αιτητών ασύλου στην αγορά εργασίας (9 μήνες από την υποβολή της αίτησης τους) μαζί με την ταχύτατη εξέταση των αιτήσεων τους (η πλειοψηφία των οποίων απορρίπτεται), έχει οδηγηθεί σε μικρό χρονικό διάστημα στην έξοδο από την αγορά εργασίας ένα μεγάλο αριθμό αλλοδαπών που καλύπτουν ανειδίκευτες κυρίως θέσεις εργασίας, δημιουργώντας πρόσθετο κενό στην στελέχωση των επιχειρήσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών για τις κυπριακές επιχειρήσεις βρίσκεται σήμερα στην κορύφωσή του, λόγω και του αξιόλογου ρυθμού ανάπτυξης της Κύπρου, παρόλο που το εν λόγω πρόβλημα προϋπήρχε σε πολλούς τομείς, και ειδικότερα στα τεχνικά επαγγέλματα. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι αυτό της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού. Πριν από μόλις λίγες ημέρες η ΟΕΒ έκρουσε εκ νέου των κώδωνα του κινδύνου για την οξεία έλλειψη νοσηλευτών που χρειάζονται τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια για να στελεχωθούν επαρκώς, σημειώνοντας ότι το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες της ΕΕ.

ΥΠΕΡΝΟΜΟΘΕΤΗΣΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Υπάρχει η άποψη από τις συντεχνίες ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε σοβαρή απορρύθμιση της αγοράς εργασίας λόγω κυβερνητικών αποφάσεων, που ευνοούσαν την εργοδοτική πλευρά. Πώς απαντάτε στη συγκεκριμένη εκτίμηση των συντεχνιών;  

Πουθενά δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό των συντεχνιών για απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Αντιθέτως, η ΟΕΒ πιστεύει ότι στα ζητήματα της εργασίας τα τελευταία χρόνια έχουμε υπερνομοθετήσει, είτε είναι ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη, η τηλεργασία, η αύξηση των διαφόρων αδειών, ο νόμος της οικοδομικής βιομηχανίας και δεκάδες άλλα παραδείγματα που έχουν δημιουργήσει από την μία ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο για τους εργαζόμενους και από την άλλη σωρεία νέων υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει κατά συνέπεια να μπει μια τελεία στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που προωθούνται κατά καιρούς, έτσι ώστε να αξιολογήσουμε το όλο πλαίσιο και να επιβεβαιώσουμε ότι οι όποιες νέες εισηγήσεις είναι δικαιολογημένα επιβεβλημένες.

Η ευρωπαϊκή οδηγία που αφορά και τον κατώτατο μισθό προβλέπει μεταξύ άλλων την ανάγκη ενίσχυσης των συλλογικών συμβάσεων, προκειμένου να καλύπτεται από αυτές το 80% των εργαζομένων. Υπάρχουν ενστάσεις από την ΟΕΒ για το θέμα;

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία, εναντίον της οποίας εκκρεμεί προσφυγή της Δανίας στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης στην ΕΕ, δημιουργώντας ένα πλαίσιο για την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών. Αυτό δε που επιβάλλει η Οδηγία σε σχέση με τις Συλλογικές Συμβάσεις, και είναι σημαντικό να το ξεκαθαρίσουμε, είναι η υποχρέωση σε χώρες στις οποίες καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις λιγότερο από 80% των εργαζομένων, να καταρτίσουν σχέδιο δράσης με στόχο την αύξηση αυτού του ποσοστού.

Η Οδηγία αναφέρει ρητά ότι «Προκειμένου να γίνει σεβαστή η αυτονομία των κοινωνικών εταίρων, η οποία περιλαμβάνει το δικαίωμά τους σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και αποκλείει οποιαδήποτε υποχρέωση σύναψης συλλογικών συμβάσεων, το κατώτατο όριο του 80% της κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να νοείται μόνο ως δείκτης που ενεργοποιεί την υποχρέωση κατάρτισης σχεδίου δράσης.»

Πρόκειται δηλαδή για υποχρέωση εκπόνησης πλάνου προώθησης των διαπραγματεύσεων για τα μισθολογικά ζητήματα και μόνο, και όχι υποχρέωση κάλυψης των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις.

Η ΟΕΒ πιστεύει ότι ήδη στην Κύπρο εφαρμόζουμε μέτρα προώθησης των συλλογικών συμβάσεων αφού διαθέτουμε ένα ζηλευτό σύστημα τριμερούς και διμερούς συνεργασίας, έχουμε τον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων, διάφορους μηχανισμούς που διευκολύνουν τον συνδικαλισμό αλλά και τον Νόμο του 2012 περί συνδικαλιστικής αναγνώρισης και κατά συνέπεια καλύπτουμε τα όσα προνοούνται από την σχετική Οδηγία.

Πώς αντιμετωπίζει η ΟΕΒ το αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος για περαιτέρω κατοχύρωση των συλλογικών συμβάσεων μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων;

Μέσα από τις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας, το εθελοντικό σύστημα εργασιακών σχέσεων που εφαρμόζεται στην Κύπρο έδειξε τις αντοχές αλλά και τα όρια του. Απέδειξε ότι μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε δυσκολία και μέσα από την ευελιξία που παρέχεται να την ξεπεράσει.

Πρόκειται εξάλλου για ένα σύστημα το οποίο αναγνωρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένα από τα πιο πετυχημένα και για αυτό πιστώνονται η ΟΕΒ και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που το προσυπογράφουν. Η τυχόν νομοθετική ρύθμιση των συμβάσεων, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η ΟΕΒ, θα αλλάξει την φιλοσοφία του συστήματος και θα ακυρώσει την ευελιξία του, με αρνητικές κατά την άποψη μας συνέπειες.

Αναγνωρίζουμε ότι μέσα σε ένα σύστημα όπου οι εμπλεκόμενοι έχουν συχνά αντικρουόμενα συμφέροντα, οι διαφορές και οι διαφωνίες είναι αναμενόμενες. Στις περιπτώσεις αυτές, υπάρχουν θεσμοθετημένες διαδικασίες, μέσα από τις οποίες οι συντεχνίες μπορούν να επιδιώξουν την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων εκεί που θεωρούν ότι δεν εφαρμόζονται ή δεν εφαρμόζονται σωστά. Και το έχουν πετύχει σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να χρειαστούν νόμοι και δικαστήρια. Αυτό το σύστημα η ΟΕΒ θέλει να διαφυλάξει, με τα εργαλεία που φτιάξαμε μαζί με τις συντεχνίες, χτίζοντας το σύστημα εργασιακών σχέσεων του τόπου μας.

Ναι, αλλά και η ΟΕΒ ζητά από πλευράς της νομοθετικές παρεμβάσεις για ρύθμιση του δικαιώματος των απεργιών, δεν είναι έτσι;

Το έχει πρόσφατα δηλώσει ο πρόεδρος της ΟΕΒ κατά την ομιλία του στην Ετήσια Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας τον περασμένο Απρίλιο, ότι στο πεδίο της απασχόλησης χρειαζόμαστε μόνο ένα νόμο που τον χρωστά η συντεταγμένη πολιτεία στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και συγκεκριμένα να γίνει νόμος η Συμφωνία που συνομολόγησε το 1999 η ΟΕΒ με την ΣΕΚ, την ΠΕΟ και την ΠΑΣΥΔΥ για τη Διαδικασία Επίλυσης Εργατικών Διαφορών σε Ουσιώδεις Υπηρεσίες.

Χωρίς να αλλάξει λέξη, χωρίς να προσθέσει ούτε κυρώσεις για την παράβαση, ούτε ποινές, ούτε τιμωρίες και χωρίς βεβαίως να ακυρώνει το δικαίωμα στην απεργία, εφόσον εξαντληθούν όλες οι διαδικασίες χωρίς επίτευξη συμφωνίας. Όπως η πολιτεία προστάτευσε τα αεροδρόμια τον Δεκέμβριο του 2012 με ρυθμίσεις που αφορούν τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, το κράτος οφείλει να προστατεύσει το κοινωνικό σύνολο, τις αμέτοχες σε πολλές διαφορές επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους τους από την αυθαιρεσία μικρών επαγγελματικών ομάδων που ελέγχουν τις ζωτικές υπηρεσίες για την ασφάλεια, την υγεία και ευημερία όλων των κατοίκων του τόπου. Τέτοιες συμπεριφορές είναι εφικτές λόγω της απουσίας ρυθμιστικού πλαισίου για τις απεργίες στις ουσιώδεις υπηρεσίες.

ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ

Η ΟΕΒ όπως και άλλοι κοινωνικοί εταίροι είχαν εκ των προτέρων ενημέρωση αλλά και ρόλο στον καταρτισμό του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Σας προβληματίζει η καθυστέρηση που παρατηρείται στην υλοποίηση μέτρων του σχεδίου;

Έχουμε τονίσει επανειλημμένα ότι η επιτυχής εφαρμογή του Εθνικού Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι καταλύτης στην προσπάθεια ενδυνάμωσης των υποδομών, της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικής βάσης της οικονομίας μας. Να υπενθυμίσω ότι το Σχέδιο εκπονήθηκε στη διάρκεια της δύσκολης περιόδου της πανδημίας με την συμβολή του ιδιωτικού τομέα και με την ΟΕΒ ειδικότερα να υποβάλλει σειρά προτάσεων,  μέρος των οποίων είδαμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση να υιοθετείται.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να συνεχίσουν να υλοποιούνται χωρίς οποιαδήποτε κωλύματα, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και ειδικότερα η επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, η απλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου και διαδικασιών δημοσίου, η επιτάχυνση στην έκδοση των Δικαστικών Αποφάσεων, η ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας και η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Είναι σημαντικό να μην χαθεί ούτε ένα σεντ από τις χορηγίες του Σχεδίου, το οποίο αναμένεται να επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τις επιχειρήσεις και την οικονομία.

Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ

Με την έλευση του 2024 έχετε αναλάβει και νέο ρόλο στην ΟΕΒ, αναλαμβάνοντας και διευθυντικά καθήκοντα στην Ομοσπονδία. Ποια κατά την άποψη σας είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του επιχειρείν σήμερα μιλώντας με τα μέλη σας; 

Υπηρετώ το επιχειρείν εδώ και δύο δεκαετίες, το πιο δημιουργικό, εποικοδομητικά ανήσυχο αλλά και αισιόδοξο κομμάτι των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, πάντα στις επάλξεις αντιμέτωπο με προκλήσεις, αλλά πάντα έτοιμο να ανταπεξέλθει των προβλημάτων και δυσκολιών που κάθε χρονική περίοδος δημιουργεί.

Στα διαχρονικά προβλήματα κατατάσσεται το κόστος της απασχόλησης, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει μεγεθυνθεί λόγω των συνεχών αυξήσεων στις εισφορές των κοινωνικών ασφαλίσεων, της εισαγωγής του ΓεΣΥ, της εφαρμογής του εθνικού κατώτατου μισθού κ.λπ., και η αποσύνδεση του από την παραγωγικότητα. Στα διαχρονικά προβλήματα συγκαταλέγονται επίσης όλοι οι εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν κατά καιρούς την κυπριακή οικονομία, όπως οι πόλεμοι που εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα τα τελευταία χρόνια με πολλές και δυσανάλογες αρνητικές επιπτώσεις.

Σήμερα, τα βασικά προβλήματα περιλαμβάνουν το κόστος ενέργειας, το κόστος του χρήματος, την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και το κόστος της επικείμενης πράσινης φορολογίας.