Η κυπριακή πράσινη παραγωγή ηλεκτρισμού, τόσο η εμπορική όσο και η αυτοπαραγωγή, δεν απέφυγε μέσα στις μέρες του Πάσχα εκτεταμένες απορρίψεις από τους Διαχειριστές Μεταφοράς και Διανομής, καθώς τα φωτοβολταϊκά ευνοήθηκαν μεν από τον καιρό για να παράξουν ικανοποιητικά, δεν ευνοήθηκαν όμως από τη χαμηλή κατανάλωση ρεύματος, γι’ αυτό και σημαντικό μέρος της παραγωγής τους δεν αξιοποιήθηκε στο σύστημα, με επακόλουθο την απώλεια σοβαρών εισοδημάτων, σε συνέχεια όμως των υπερκερδών που καταγράφουν λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής τους και του ψηλού κόστους παραγωγής της ΑΗΚ.

Το ενδιαφέρον είναι πως παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες της ΕΕ, όπως Ελλάδα, Ισπανία, Τσεχία, παρόλο που τα δίκτυά τους είναι διασυνδεδεμένα με δίκτυα άλλων χωρών και έχουν την ευχέρεια ευελιξίας, ως προς τη διάθεση της πλεονάζουσας παραγωγής από ΑΠΕ.

Αυτό που συζητείται έντονα στην Ευρώπη είναι ότι η εσπευσμένη στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας βρήκε απροετοίμαστα τα κατά τόπους συστήματα ηλεκτρισμού, καθώς τα δίκτυα δεν είναι επαρκώς εκσυγχρονισμένα και εκτεταμένα και η αποθήκευση δεν έχει διευρύνει ακόμα ικανοποιητικά τις δυνατότητές της και είναι για την ώρα ασύμφορη για μεγάλα αποθέματα ενέργειας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Πάσχα με προβλήματα

Ενόσω οι καιρικές συνθήκες στην Κύπρο -και αλλού στην Ευρώπη, τηρουμένων των αναλογιών- δεν θα ευνοούν ούτε τη χρήση θέρμανσης, ούτε τη χρήση ψύξης εντός των οικιακών ή επαγγελματικών υποστατικών, η κατανάλωση ηλεκτρισμού θα διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, τα οποία θα επιβάλλουν την απόρριψη ηλεκτρισμού που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, προκειμένου να διαφυλάσσεται η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος. Και η ευστάθεια διαφαλίζεται σε ικανοποιητικό βαθμό μόνο με επαρκή λειτουργία συμβατικών μονάδων της ΑΗΚ, μέχρι ενός κατώτατου επιπέδου (συνήθως λίγο πάνω από 200 μεγαβάτ, όταν η συνολική ζήτηση είναι κάτω από 500 μεγαβάτ) που καθορίζει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ).

Την Κυριακή και τη Δευτέρα του Πάσχα ο Διαχειριστής Συστήματος Διανομής (που ανήκει στην ΑΗΚ Διανομή) υποχρεώθηκε, μετά από οδηγίες του ανεξάρτητου Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς να αποσυνδέσει από το δίκτυο τα φωτοβολταϊκά συστήματα με ισχύ 7,14kWp – 499kWp, για σκοπούς ασφαλούς λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος. Την Κυριακή επηρεάστηκαν κυρίως φωτοβολταϊκά στην επαρχία Λευκωσίας, ενώ τη Δευτέρα του Πάσχα επηρεάστηκαν διάφορες περιοχές, κυρίως στη Λάρνακα και τη Λεμεσό.

Τα εν λόγω συστήματα που επηρεάστηκαν εμπίπτουν στην κατηγορία των μικρών και ελεγχόμενων, καθώς διαθέτουν το Σύστημα Τηλεχειρισμού Φορτίου (Ripple Control), το οποίο επιτρέπει στον Διαχειριστή να τα αποσυνδέει όταν καταστεί αναγκαίο.

Τα υπόλοιπα, μικρότερα, φωτοβολταϊκά που παράγουν για το σύστημα (π.χ. τα φωτοβολταϊκά στέγης) δεν διαθέτουν σύστημα Ripple Control, γι’ αυτό και δεν μπορούν να αποσυνδέονται. Αυτό ώθησε τους Διαχειριστές Μεταφοράς και Διανομής να ζητήσουν αρχές του χρόνου από το Υπουργείο Ενέργειας τη δημοσίευση νέου σχεδίου -η δημοσίευση έγινε προν μερικών εβδομάδων- στο οποίο περιλαμβάνεται πλέον η υποχρέωση όλων όσων θα εγκαθιστούν στο εξής (στο πλαίσιο εγκρίσεων του νέου σχεδίου) φωτοβολταϊκά (οικιακά ή άλλης αυτοπαραγωγής), ανεξαρτήτως ισχύος, να τοποθετούν και Ripple Control, για να είναι δυνατή η αποσύνδεση και αυτών των συστημάτων.

Στα ήδη εγκατεστημένα μικρά φωτοβολταϊκά στέγης δεν υπάρχει υποχρέωση για τοποθέτηση Ripple Control.

Πρώτα τα εμπορικά

Όπως ενημερωθήκαμε από το γραφείο του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, η αποσύνδεση από το δίκτυο των μικρών φωτοβολταϊκών (κάτω από 499 κιλοβάτ)γίνεται μόνο όταν εξαντληθεί η δυνατότητα απόρριψης φορτίων από τα εμπορικά φωτοβολταϊκά και αιολικά. Μας ελέχθη, συγκεκριμένα, ότι την Κυριακή και τη Δευτέρα (όπως αρκετά συχνά αυτή την περίοδο) αποσυνδέθηκε προηγουμένως το μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής από εμπορικά συστήματα και επειδή η ευστάθεια του συστήματος εξακολουθούσε να διακυβεύεται, έγινε αποσύνδεση και των μικρότερων φωτοβολταϊκών.

Όπως ξαναγράψαμε, οι συνθήκες που επιβάλλουν απορρίψεις πράσινου ηλεκτρισμού δημιουργούνται κυρίως το φθινόπωρο και την άνοιξη, όταν η ζήτηση πέφτει πολύ. Το καλοκαίρι οι αποσυνδέσεις φωτοβολταϊκών περιορίζονται στο ελάχιστο.

Πολύ χαμηλή ζήτηση

Χθες, Τρίτη του Πάσχα, παρουσιάστηκε γύρω στο μεσημέρι το φαινόμενο η χρησιμοποιούμενη παραγωγή από φωτοβολταϊκά και αιολικά συστήματα να είναι μεγαλύτερη από την ισχύ των μονάδων της ΑΗΚ. Στη 1 μ.μ. η συνολική κατανάλωση ήταν 508 μεγαβάτ, από τα οποία τα 263 προέρχονταν από φωτοβολταϊκά, τα 10 από αιολικά και 230 από μονάδες πετρελαίου.

Τη Δευτέρα η ζήτηση ρεύματος στη 1 μ.μ. ήταν 480 μεγαβάτ, με τα φωτοβολταϊκά να διοχετεύουν στο σύστημα 215 μεγαβάτ, τα αιολικά 20 και οι μονάδες της ΑΗΚ 241.

Το Πάσχα η κατανάλωση ήταν ακόμα μικρίτερη την ίδια ώρα (422 μεγαβάτ), με τις μονάδες της ΑΗΚ να συμβάλλουν με 232, τα φωτοβολταϊκά 183 (μετά από απολλές περικοπές φορτίων) και τα αιολικά με μόλις 3 μεγαβάτ.

Προβλήματα και αλλού

Ο αίθριος και σχετικά θερμός καιρός που επικρατεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης έχει μειώσει σημαντικά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα οι διαχειριστές μεταφοράς και διανομής να υποχρεώνονται όλο και πιο συχνά σε απορρίψεις παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να διασφαλίσουν την ευστάθεια του ηλεκτρικού τους συστήματος, μέσω της χρησιμοποίησης επαρκούς παραγωγής από συμβατικές μονάδες (φυσικό αέριο). Όπως καταγράφεται σε πολλά ευρωπαϊκά ΜΜΕ, οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες έχουν αναδείξει τα σοβαρά προβλήματα και υστερήσεις που παρατηρούνται στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, τα οποία σε αρκετές χώρες της ΕΕ αποδεικνύονται ανέτοιμα να διαχειριστούν την αλματώδη αύξηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών πράσινης μετάβασης αλλά και των πολιτικών μείωσης της χρήσης ρωσικών ενεργειακών προϊόντων.

Στην Ελλάδα ευτυχώς αποφεύχθηκαν τα σοβαρά προβλήματα που αναμένονταν για το Πάσχα και τα οποία ανησυχούσαν τους αρμόδιους φορείς αλλά και τα ΜΜΕ. Η κατανάλωση ηλεκτρισμού ήταν μεν σε χαμηλά επίπεδα, αλλά μικρότερη του αναμενόμενου ήταν και η παραγωγή από φωτοβολταϊκά πάρκα, καθώς η ηλιοφάνεια ήταν περιορισμένη, σε αντίθεση με τις μακρές περιόδους νεφώσεων. Οι συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες περιόρισαν τις ποσότητες πράσινης ενέργειας που χρειάστηκε να απορρίψει από το σύστημα ο Διαχειριστής.

Όπως έγραψε το energypress.gr, πέραν της αποκοπής παραγωγής από φωτοβολταϊκά, η αρμόδια αρχή προχώρησε και σε περιορισμό της δυναμικότητας εισαγωγών μέσω των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων της Ελλάδας, για περιορισμό προβλημάτων ευστάθειας.

Και σε Ισπανία – Τσεχία και αλλού

Προβλήματα με μεγάλες περικοπές πράσινης ενέργειας αντιμετωπίζει και η Ισπανία, χώρα που μέχρι σήμερα ανέπτυξε τις ΑΠΕ πολύ ταχύτερα από ότι το δίκτυο ηλεκτρισμού της. Όπως αναφέρει η Aurora Energy σε σχετική έρευνα, οι ΑΠΕ έφτασαν πέρυσι το 55% της ηλεκτροπαραγωγής και η εγκατεστημένη ισχύς σημείωσε άνοδο 9% ετησίως. Παρόλα αυτά, η εικόνα στο δίκτυο δείχνει ότι ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός μονάδων συνδέονται σε ένα δυσανάλογα μικρό αριθμό σημείων, πράγμα που οδήγησε σε περισσότερες περιόδους όπου η ηλεκτροπαραγωγή ξεπερνά τη δυναμικότητα του τοπικού δικτύου και δεν μπορεί να φτάσει στους καταναλωτές. Και απορρίπτεται μέσω περικοπών από τον τοικό Διαχειριστή.

Τις ημέρες του καθολικού Πάσχα, σοβαρά προβλήματα αντιμετώπισε και η Τσεχία. Ο ηλιόλουστος καιρός ανάγκασε την τσεχική κρατική εταιρεία ČEPS να αποσυνδέσει εκατοντάδες φωτοβολταϊκά πάρκα από το δίκτυο για πρώτη φορά στην ιστορία της, καθώς τα υψηλά επίπεδα παραγωγής τους δημιούργησαν πλεόνασμα, που απειλούσε το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. «Η CEPS αποφάσισε να ενεργοποιήσει το σχέδιο περικοπής μετά την εξάντληση των κανονικά διαθέσιμων επιχειρησιακών μέτρων για τον έλεγχο του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε εκπρόσωπος της CEPS. «Δεδομένου ότι η κατάσταση ήταν πολύ παρόμοια στα γειτονικά κράτη, δεν ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η συνδρομή των διαχειριστών γειτονικών συστημάτων μεταφοράς (σ.σ. για απορρόφηση του πλεονάσματος). Όλες οι χώρες, εκτός από τη Δανία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία, είχαν πλεόνασμα», πρόσθεσε.