Δικαιολογημένα έχουμε τα χαμηλότερα καταθετικά επιτόκια;

Του Σωκράτη Ιωακείμ

Τρόπους αύξησης του ύψους των καταθετικών επιτοκίων που προσφέρουν ψάχνουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου, μετά τις προτροπές του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντίνου Ηροδότου, στη διάρκεια συνάντησης που είχε με τις ανώτατες εκτελεστικές διευθύνσεις των τραπεζών την περασμένη Τρίτη.

Ο Κωνσταντίνος Ηροδότου, συγκεκριμένα, συνέστησε να γίνουν εσωτερικές αναλύσεις, ώστε να διαφανεί σε ποιο σημείο μπορεί να φθάσει όχι μόνο το ύψος των δανειστικών επιτοκίων αλλά και των καταθετικών. Ο κ. Ηροδότου, σύμφωνα με πληροφορίες, προέτρεψε τις ανώτατες εκτελεστικές διευθύνσεις να μελετήσουν τα παραδείγματα άλλων τραπεζικών συστημάτων της Ευρωζώνης και τις αυξήσεις στα καταθετικά προϊόντα που δίνονται, για να αρχίσει η άνοδος και στην Κύπρο. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στην ανάγκη για διαφανείς χρεώσεις στις υπηρεσίες που προσφέρουν οι τράπεζες.

Το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο για καταθέσεις από νοικοκυριά στην Κύπρο είναι στο 0,24% και αποτελεί το χαμηλότερο (μαζί με τη Σλοβενία) στην Ευρωζώνη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Με βάση τα ίδια στοιχεία, το υψηλότερο μέσο σταθμισμένο επιτόκιο για καταθέσεις από νοικοκυριά στην Ευρωζώνη καταγράφει η Γαλλία (2,34%) και μετά ακολουθούν η Ιταλία (2,08%), η Σλοβακία (2,08%), η Ολλανδία (2,03%), το Βέλγιο (2,01%), η Φινλανδία (1,95%), η Αυστρία (1,90%), η Εσθονία (1,84%), το Λουξεμβούργο (1,80%), η Γερμανία (1,68%) και η Μάλτα (1,61%).

Όσον αφορά το χαμηλότερο μέσο σταθμισμένο επιτόκιο για καταθέσεις από νοικοκυριά στην Ευρωζώνη, το καταγράφουν η Κύπρος και η Σλοβενία (0,24%), η Ισπανία (0,37%), η Πορτογαλία (0,43%), η Ελλάδα (0,46%), η Ιρλανδία (0,66%), η Λετονία (0,81%) και η Λιθουανία (0,89%).

Χαμηλό και για επιχειρήσεις

Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και οι αποδόσεις των καταθέσεων από επιχειρήσεις, αφού και πάλι η Κύπρος καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό, στο 0,70%.

Όπως αναφέρεται στα στοιχεία της ΕΚΤ, τις υψηλότερες αποδόσεις καταθέσεων από επιχειρήσεις καταγράφει η Γαλλία (2,29%), η Αυστρία (2,13%), η Φινλανδία (2,08%), το Βέλγιο (2,02%), η Σλοβακία (1,98%), η Γερμανία (1,96%), το Λουξεμβούργο (1,93%), η Ιρλανδία (1,91%), η Ιταλία (1,91%), η Εσθονία (1,86%), η Ολλανδία (1,71%), η Ισπανία (1,66%) και η Λετονία (1,64%).

Τις χαμηλότερες αποδόσεις καταθέσεων από επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη καταγράφουν η Κύπρος (0,70%), η Ελλάδα (0,96%), η Πορτογαλία (1,05%), η Σλοβενία (1,07%), η Μάλτα (1,46%) και η Λιθουανία (1,45%).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αλλαγή στα επιτόκια καταθέσεων αναμένει η αγορά

Τα επιτόκια στην Κύπρο

– Το επιτόκιο στην Κύπρο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά σημείωσε μείωση στο 0,24%, σε σύγκριση με 0,35% τον προηγούμενο μήνα.

– Το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες παρουσίασε αύξηση στο 0,70%, σε σύγκριση με 0,61% τον προηγούμενο μήνα.

– Το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε αύξηση στο 4,68%, σε σύγκριση με 4,21% τον προηγούμενο μήνα.

– Το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας μειώθηκε στο 3,11%, σε σύγκριση με 3,34% τον προηγούμενο μήνα.

– Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκ. παρουσίασε αύξηση στο 4,82%, σε σύγκριση με 4,71% τον προηγούμενο μήνα.

– Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκ. κατέγραψε αύξηση στο 5,37%, σε σύγκριση με 3,52% τον προηγούμενο μήνα.

Καταθέσεις και δάνεια

Οι συνολικές καταθέσεις τον Ιανουάριο 2023 κατέγραψαν καθαρή μείωση €583,8 εκατ., σε σύγκριση με καθαρή αύξηση €586,3 εκ. τον Δεκέμβριο 2022. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής έφτασε στο -0,1%, σε σύγκριση με 0,4% τον Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο των καταθέσεων τον Ιανουάριο 2023 έφθασε στα €51,5 δισ.

Τα συνολικά δάνεια τον Ιανουάριο 2023 κατέγραψαν καθαρή μείωση €93,2 εκατ., σε σύγκριση με καθαρή αύξηση €92,1 εκατ. τον Δεκέμβριο 2022. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής έφθασε στο -0,9%, σε σύγκριση με -0,2% τον Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Ιανουάριο 2023 έφθασε στα €26,0 δισ.

Τον Ιανουάριο του 2023 τα συνολικά νέα δάνεια παρουσίασαν μείωση και έφτασαν στα €305,7 εκ., σε σύγκριση με €545,2 εκατ. τον προηγούμενο μήνα.

Ο «Φ» επικοινώνησε με τρεις γνωστούς οικονομολόγους, προσπαθώντας να σκιαγραφήσει την υφιστάμενη κατάσταση, δηλαδή τον λόγο που είναι τόσο χαμηλά τα καταθετικά επιτόκια, καθώς και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν ώστε να έχουν καλύτερες αποδόσεις στις αποταμιεύσεις τους νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στα ύψη το κόστος δανεισμού των μικρομεσαίων

Πώς εξηγούν οικονομολόγοι την απροθυμία των τραπεζών για αυξήσεις

Γιατί αλλού προσφέρουν ψηλότερα καταθετικά επιτόκια

Όπως μας ανέφερε ο Μάριος Κληρίδης, οι τράπεζες στην παρούσα φάση, λόγω της πλεονάζουσας ρευστότητας τους, δεν έχουν ουσιαστικό λόγο να αυξήσουν τα καταθετικά τους επιτόκια. «Οι τράπεζες έχουν την ευχέρεια να παρκάρουν μέρος της ρευστότητας τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο λόγος που σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης προσφέρονται υψηλότερα καταθετικά επιτόκια είναι γιατί εκεί υπάρχει μεγαλύτερη ευχέρεια για δανεισμό. Ο νέος δανεισμός φέτος στην Κύπρο εκτιμώ θα κινηθεί σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με πέρυσι. Εάν όμως μία τράπεζα κρίνει σκόπιμο να αυξήσει τα καταθετικά της επιτόκια, θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες, καθώς ο ανταγωνισμός θα είναι προς όφελος των πελατών τους», εξήγησε.

Χωρίς εναλλακτικές πηγές επενδύσεων

Το συγκεκριμένο θέμα έχει δύο σύνθετες όψεις, υπογράμμισε ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης. «Η πρώτη είναι καθαρά θέμα προσφοράς και ζήτησης. Όταν έχεις πληθώρα καταθέσεων δεν υπάρχει ο ανάλογος ανταγωνισμός. Όταν υπάρχει υπερβάλλουσα ρευστότητα δεν μπορείς να έχεις υψηλά καταθετικά επιτόκια. Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να μας προβληματίσει είναι το γιατί δεν υπάρχουν εναλλακτικές πηγές επένδυσης στην Κύπρο. Στα ακίνητα υπάρχει από κάποιους ο φόβος για φούσκα και στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, λόγω του παρελθόντος, ο κόσμος είναι επιφυλακτικός να επενδύσει. Υπάρχει, επίσης, η ατέλεια της αγοράς, καθώς δεν είναι εύκολο να μεταφέρει κάποιος χρήματα στο εξωτερικό και κάποιος ο οποίος έχει την ευχέρεια να επενδύσει στο εξωτερικό, μετά από αυτό που είδαμε να συμβαίνει με την Credit Suisse, θα είναι πολύ πιο επιφυλακτικός», υπογράμμισε.

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο κ. Τελώνης ανέφερε ότι οι τράπεζες, με το υφιστάμενο χάσμα που παρατηρείται μεταξύ δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων, έχουν την ευχέρεια να αποσβέσουν μέρος των ζημιών που είχαν τα προηγούμενα χρόνια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ηροδότου: Τι είπε στις τράπεζες για επιτόκια, αναδιαρθρώσεις

Να βγάλει ομόλογο με 3% απόδοση η Κυβέρνηση

Ο κ. Τελώνης είπε ακόμα ότι από «την στιγμή που δεν υπάρχει υγιής ανταγωνισμός στην Κύπρο, θα πρέπει να γίνει επισταμένη μελέτη από τις εποπτικές αρχές. Κατά την άποψη μου υπάρχει η ευχέρεια να αυξηθούν τα καταθετικά επιτόκια μέχρι και στο 2%. Η Κυβέρνηση θα μπορούσε να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, με την έκδοση ομολόγου, το οποίο θα απευθύνεται αποκλειστικά σε Κύπριους καταθέτες και θα έχει εγγυημένη απόδοση π.χ. 3%. Αυτό θα αναγκάσει κάποιους να βγάλουν τα χρήματα τους από τις τράπεζες και κατ’ επέκταση θα αυξηθεί ο ανταγωνισμός», τόνισε.

Όταν κλείνουν 4 τράπεζες πώς να έχεις ανταγωνισμό…

Από την πλευρά του, ο οικονομολόγος Αλέξανδρος Αποστολίδης επισήμανε πως, όταν τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο έχουν κλείσεις τέσσερις τράπεζες, είναι απόλυτα φυσιολογικό να μειώνεται ο ανταγωνισμός. «Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να μας προβληματίσει. Βλέπουμε και στο εξωτερικό να υπάρχει τάση για μικρότερο αριθμό τραπεζών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, πως είμαστε από τις ελάχιστες χώρες που επιβάλλουν φόρο επί των τόκων των καταθέσεων. Για μένα αυτό στην ουσία αποτελεί αντικίνητρο και, τη στιγμή που το ύψος των καταθετικών επιτοκίων είναι τόσο χαμηλό, θα πρέπει να καταργηθεί», κατέληξε.