Κατά τους τελευταίους έξι μήνες -και για σχεδόν κάθε μήνα- το 62% των εργαζομένων δυσκολεύτηκε να τα «βγάλει πέρα» οικονομικά κατά τις τελευταίες μέρες του μήνα, σύμφωνα με όσα κατέγραψε μεγάλη έρευνα της ΣΕΚ. Την ίδια ώρα, ένα άλλο 20%, δήλωσε ότι μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, των έξι μηνών δηλαδή, δυσκολεύτηκε 2-3 φορές οικονομικά κατά τις τελευταίες μέρες του μήνα.

Η άσχημη αυτή οικονομική κατάσταση χιλιάδων εργαζομένων αποτυπώνεται σε έρευνα που πραγματοποίησε η IMR για λογαριασμό της ΣΕΚ και η οποία παρουσιάστηκε χθες. Ο ΓΓ της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας χαρακτήρισε τα αποτελέσματα καταθλιπτικά, σημειώνοντας ότι με αυτή την έρευνα επιβεβαιώνονται οι θέσεις των συντεχνιών για αυξήσεις, ιδιαίτερα στον κατώτατο μισθό, αποκατάσταση της ΑΤΑ στο 100%, επέκταση των συλλογικών συμβάσεων για όλους τους εργαζομένους, διασφάλιση για παραχώρηση σύνταξης πάνω από το όριο της φτώχειας και άλλα.

Η έρευνα της IMR πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2025 σε παγκύπρια βάση και με δείγμα 2000 ατόμων. Τα χαρακτηριστικά του δείγματος ήταν άνδρες και γυναίκες ηλικίας 16 – 65 ετών, οι οποίοι ήταν εργαζόμενοι. Η επιλογή του δείγματος έγινε με τη μέθοδο της τυχαίας στρωματοποιημένης δειγματοληψίας.

Πέραν των πιο πάνω και σε σχέση με τις μηνιαίες οικονομικές υποχρεώσεις του νοικοκυριού, 23% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι σχεδόν κάθε μήνα δυσκολεύτηκαν να πραγματοποιήσουν αγορές σε είδη πρώτης ανάγκης, ενώ ένα άλλο 25% ανέφερε ότι αυτό έτυχε 2-3 φορές μέσα στο διάστημα των τελευταίων έξι μηνών. Το ακόμα πιο ανησυχητικό ήταν ότι 22% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι σχεδόν κάθε μήνα το τελευταίο εξάμηνο χρειάστηκε να δανειστεί χρήματα για να καλύψει τις οικονομικές του υποχρεώσεις, ενώ ένα άλλο 25% ανέφερε ότι αυτό έγινε 2-3 φορές μέσα στο εξάμηνο.

Οι δυσκολίες των εργαζομένων δεν εστιάζονται μόνο στην κάλυψη των βασικών αναγκών, αλλά και στις διακοπές τους. Σύμφωνα με την έρευνα, ποσοστό 61% δήλωσε ότι το εισόδημα του δεν επιτρέπει την πραγματοποίηση διακοπών, σε αντίθεση με το 39% που απάντησε ότι μπορεί να πηγαίνει διακοπές. Σε ερώτηση, πόσες μέρες περίπου τον χρόνο πηγαίνετε διακοπές, προέκυψε ένας μέσος όρος 8.8 ημερών τον χρόνο. Ωστόσο, το 56% ανέφερε ότι οι διακοπές τους έχουν μειωθεί από 4 μέρες μέχρι μια βδομάδα, ενώ ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 6% δήλωσε ότι πηγαίνει για διακοπές λιγότερο από τρεις μέρες τον χρόνο.

Γιατί όχι μετανάστευση;

Ανησυχητικό και το επόμενο στοιχείο που προέκυψε από την έρευνα, καθότι ποσοστό που φτάνει στο 44% δήλωσε ότι θα ήταν πρόθυμο να μεταναστεύσει για να βρει καλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες, σε αντίθεση με το 27% που δήλωσε ότι δεν θα το έκανε. Το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που δήλωσαν ότι θα μετανάστευαν εντοπίζεται στις ηλικίες 16-24 χρονών, όπου φτάνει στο 61%, ενώ στις ηλικίες 25-44 χρονών το ποσοστό μειώνεται στο 50%. Ακόμα μικρότερο είναι το ποσοστό στις ηλικίες 45-65, όπου το ποσοστό φτάνει στο 37%.

Και φθάνουμε στο κομμάτι του εθνικού κατώτατου μισθού, όπου φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία και καθολική απαίτηση για αύξηση του ποσού που δίνεται για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Συγκεκριμένα, ποσοστό 98% δήλωσε ότι ο εθνικός κατώτατος μισθός πρόσληψης των €1000 δεν επαρκεί για να καλύψει τις βασικές ανάγκες διαβίωσης, με μόλις 2% να απαντά θετικά. Στην ερώτηση, κατά πόσο πριν από τη θεσµοθέτηση του κατώτατου µισθού, την 1η Ιανουαρίου 2023, αµειβόσασταν µε λιγότερα χρήµατα, ποσοστό 42% απάντησε ότι ναι, αμειβόταν με λιγότερα χρήματα από αυτά που προνοεί σήμερα ο κατώτατος. Σχετικά μικρό το ποσοστό, το 17% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι με την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη θέσπιση κατώτατου μισθού υπήρξε αύξηση των ωρών εργασίας, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία του 83% δήλωσε ότι δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Τέλος, στην ερώτηση, ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το επίπεδο του µεικτού εθνικού κατώτατου µισθού για να καλύπτει τις ανάγκες στην Κύπρο, προέκυψε ο μέσος όρος των 1413 ευρώ, με ποσοστό 40% να δηλώνει ένα ποσό πάνω από €1400.

Μισθολογικές διακρίσεις λόγω «μέσου» και φύλου

Ενδιαφέροντα στοιχεία προέκυψαν και από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων σε σχέση με τις μισθολογικές διακρίσεις στους χώρους εργασίας. Συγκεκριμένα, 68% απάντησε ότι υπάρχουν μισθολογικές και εισοδηματικές διακρίσεις στην Κύπρο σε μεγάλο βαθμό και 27% σε αρκετό βαθμό. Ωστόσο, στην ερώτηση κατά πόσο αισθανθήκατε ποτέ να γίνεται εις βάρος σας οποιαδήποτε µισθολογική διάκριση, η απάντηση σε ποσοστό 72% ήταν αρνητική.

Στην ερώτηση τι είδους µισθολογική διάκριση έχετε αισθανθεί να πραγµατοποιείται εις βάρος σας, οι απαντήσεις που δόθηκαν απεικονίζουν ως ένα βαθμό και τις αντιλήψεις που υπάρχουν στην κυπριακή κοινωνία. Δηλαδή, ποσοστό 28% (το μεγαλύτερο) απάντησε διάκριση λόγω «μέσου».
Ποσοστό 23% έκανε λόγο για διάκριση λόγω φύλου. Το ίδιο ποσοστό απάντησε διάκριση λόγω ηλικίας. Ποσοστό 17% απάντησε λόγω οικονομικής κατάστασης, 10% λόγω πολιτικής ταυτότητας, 6% λόγω εθνικότητας και προέλευσης, επίσης 6% λόγω εμφάνισης, 4% λόγω ασθένειας ή αναπηρίας και 1% λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Καταληκτικά, ο ΓΓ της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας ανέφερε ότι το συνδικαλιστικό κίνημα, βρίσκεται σε συνεννόηση και συνεργασία με τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, σε μια προσπάθεια να πείσουν την ΕΕ όπως σχεδιάσει την απαιτούμενη στρατηγική αντιμετώπισης της κατάστασης που δημιουργείται, σταθεροποιώντας την οικονομία με επαναφορά της πρωτοβουλίας SURE για στήριξη των μισθών, της απασχόλησης, του βιοτικού επιπέδου και της αγοραστικής δύναμης των μισθών.