Ένα προσχέδιο ανακοίνωσης του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΑΗΚ), με το οποίο υπήρχε πρόθεση να γνωστοποιηθεί η διακοπή της παραλαβής αιτήσεων για σύνδεση οικιακών και μικρών εμπορικών φωτοβολταϊκών net metering και net billing στο σύστημα, επανέφερε στο προσκήνιο το αυξανόμενο πρόβλημα αξιοποίησης της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην Κύπρο.
Το προσχέδιο της ανακοίνωσης είχε διαρρεύσει την Παρασκευή και προκλήθηκαν αντιδράσεις από επαγγελματίες του κλάδου. Η ανακοίνωση δεν κυκλοφόρησε επίσημα και αντί αυτής εκδόθηκε ανακοίνωση από το Υπουργείο Ενέργειας, σύμφωνα με την οποία το υφιστάμενο σχέδιο επιχορήγησης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών αυτοκατανάλωσης -το οποίο κανονικά έληγε σήμερα- παρατείνεται μέχρι 1η Αυγούστου 2025.
Όμως, δεν έχουν εκλείψει οι λόγοι που ωθούν τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής να προειδοποιεί ότι η συνέχιση της μαζικής εγκατάστασης οικιακών φωτοβολταϊκών, χωρίς παράλληλες αποφάσεις που θα αυξήσουν την κατανάλωση ηλεκτρισμού τις ώρες υπερπαραγωγής από τον ήλιο ή αποφάσεις που θα επιτρέψουν την αποθήκευση ηλεκτρισμού στους υποσταθμούς της ΑΗΚ για στήριξη του συστήματος και μείωση των περικοπών ή αποθήκευση σε ιδιωτικά φωτοβολταϊκά πάρκα, εγκυμονεί όλο και μεγαλύτερους κινδύνους για την εξισορρόπηση παραγωγής – κατανάλωσης και διασφάλισης απρόσκοπτης ηλεκτροδότησης, με συνέπεια να προβλέπονται όλο και μεγαλύτερες περικοπές φωτοβολταϊκών, από όσους τα εγκατέστησαν μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Ο Φιλελεύθερος πληροφορείται ότι η επίσημη θέση του Διαχειριστή Διανομής (ΑΗΚ) είναι ότι η παραλαβή αιτήσεων για σύνδεση φωτοβολταϊκών net metering και net billing θα συνεχιστεί μέχρι τουλάχιστο την 1η Αυγούστου, εκτός αν δοθεί νέα παράταση από το υπουργείο.
Κάποιοι πρέπει να πάρουν αποφάσεις
Όμως, τόσο ο Διαχειριστής Συστήματος Διανομής, όσο και ο ανεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) θέτουν πλέον επιτακτικά επί τάπητος την πλήρη αξιολόγηση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Παρόλο ότι μεταξύ των χιλιάδων νοικοκυριών που εγκατέστησαν οικιακά φωτοβολταϊκά την τελευταία διετία υπαρχει μεγάλη απογοήτευση και αντίδραση για τις συνεχείς αποκοπές παραγωγής των συστημάτων τους μέσα στον χειμώνα και την άνοιξη, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον από χιλιάδες άλλα νοικοκυριά να εγκαταστήσουν net metering, έστω και αν οι αρμόδιοι προειδοποιούν ότι οι αποκοπές θα συνεχιστούν και θα αυξηθούν.
Και όσο αυξάνεται η παραγωγή από φωτοβολταϊκά, σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, χωρίς να αυξάνεται η κατανάλωση ή χωρίς να υπάρχει κεντρική αποθήκευση, θα αυξάνονται τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι δύο διαχειριστές, αλλά θα αυξάνονται και οι πιθανότητες να χρειάζονται σε κάποιες περιπτώσεις και διακοπή της παροχής ηλεκτρισμού σε καταναλωτές.
Υπό αυτά τα δεδομένα, πληροφορούμαστε ότι θα ασκηθούν νέες πιέσεις από κυβερνητικής πλευράς προς τη Βουλή για την ταχύτερη δυνατή έγκριση του νομοσχεδίου για τροποποίηση του νόμου για τη ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού, ώστε να μπορέσουν ΑΗΚ και Διαχειριστής Μεταφοράς να εγκαταστήσουν και να λειτουργήσουν κεντρικά συστήματα αποθήκευσης στους υποσταθμούς της ΑΗΚ (υπό τη διαχείριση του ΔΣΜΚ), ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται τα προβλήματα από τη μειωμένη κατανάλωση και την υπερπαραγωγή με τις λιγότερες δυνατές περικοπές. Στις προθέσεις ΑΗΚ – Διαχειριστή Μεταφοράς είναι η σταδιακή εγκατάσταση αποθήκευσης για περίπου 140 μεγαβατώρες σε πρώτη φάση, κάτι που αν υλοποιηθεί τάχιστα θα μειώσει ή θα εκμηδενίσει τις περικοπές, τουλάχιστο από τα οικιακά φωτοβολταϊκά.
Το νομοσχέδιο συζητήθηκε ταχύρρυθμα στην Επιτροπή Ενέργειας και αναμένεται η παραπομπή του στην Ολομέλεια για έγκριση.
Επιπλέον, έχει καταστεί ξεκάθαρο στο Υπουργείο Ενέργειας, τη ΡΑΕΚ, την ΑΗΚ και ειδικότερα στους δύο διαχειριστές ότι επιβάλλεται χωρίς χρονοτριβή η επαναξιολόγηση της κατάστασης και η λήψη αποφάσεων, κυρίως ως προς τα ακόλουθα, τα οποία επισημάνθηκαν στον Φιλελεύθερο από επαγγελματία τεχνοκράτη του χώρου:
– Αξιόπιστος υπολογισμός του βαθμού και της έκτασης των αποκοπών ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά τα επόμενα χρόνια. Δηλαδή, τι να αναμένουν οι οικιακοί καταναλωτές με φωτοβολταϊκά; 15% αποκοπές για το 2025, 20% για το 2026; Η γνώση αυτή πρέπει να προσφερθεί σε όλους, ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να υπολογίσουν κόστος-όφελος από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πλαισίων.
– Επαναξιολόγηση της αδειοδότησης νέων εμπορικών φωτοβολταϊκών πάρκων, δεδομένου ότι εκκρεμεί η υλοποίηση έργων πολύ μεγάλης ισχύος, χωρίς οι ανάγκες σε ηλεκτρισμό, την ώρα λειτουργίας των πάρκων (χωρίς αποθήκευση) να αυξάνονται ανάλογα.
– Να συζητηθεί η ανάγκη ή όχι για άμεσο τερματισμό των επιδοτήσεων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, με εξαίρεση τους ευάλωτους καταναλωτές και τις ειδικές κατηγορίες (π.χ. απομακρυσμένες ή ορεινές περιοχές, άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας – αναπηρίες). Οι χορηγίες λειτουργούν ως κίνητρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, την ίδια ώρα που αυξάνονται τα προβλήματα στο δίκτυο από την υπερπαραγωγή και οι περικοπές από φωτοβολταϊκά.
– Οι αρμόδιοι καλούνται επίσης να λάβουν άλλη μια σημαντική απόφαση: Είτε θα επιτραπεί η συνέχιση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε στέγες και να επιμεριστούν όλοι οι ιδιοκτήτες τέτοιων συστημάτων το (αυξανόμενο) κόστος από το πρόβλημα των αποκοπών (πχ εγκατάσταση ripple control σε όλα τα υποστατικά), είτε θα επιτρέπονται οι νέες εγκαταστάσεις με το σταγονόμετρο, κάτι που επαγγελματίες του κλάδου θεωρούν καταστροφικό, γιατί, όπως αναφέρθηκε, πέραν της αδικίας έναντι των οικιακών καταναλωτών που δεν πρόλαβαν να εγκαταστήσουν συστήματα στη στέγη τους, μια τέτοια απόφαση «θα σκοτώσει» την εύρυθμη αγορά προμήθειας, εγκατάστασης, συντήρησης φωτοβολταϊκών, που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, μαζί με πολλές νέες θέσεις εργασίας.
