Οι προτάσεις που υπέβαλαν στην Κυβέρνηση ακαδημαϊκοί, τεχνοκράτες και εμπειρογνώμονες, για τη φορολογική μεταρρύθμιση, την πρώτη στη χώρα μας μετά από 23 χρόνια, αντιμετωπίστηκε από την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, των κομμάτων και των κοινωνικών εταίρων θετικά. Μια δεύτερη ανάγνωση, όμως, των προτάσεων αυτών, οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι ο φορολογικός μετασχηματισμός, όπως παρουσιάστηκε μέσα από τις προτάσεις των ειδικών, πόρρω απέχει από του να είναι ολοκληρωμένος. Το αντίθετο, θα έλεγα: είναι ελλιπέστατος.
Καταρχάς, δεν νοείται ολοκληρωμένος φορολογικός μετασχηματισμός όταν η μη καταβολή φόρου εισοδήματος είναι αστικό αδίκημα και όχι ποινικό, όπως συμβαίνει με τη μη καταβολή του ΦΠΑ. Από την στιγμή που η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος δεν είναι ποινικό αδίκημα, κάποιοι μπορούν να εκμεταλλευτούν το κενό αυτό. Αν ένας πολίτης χρωστά στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων (ΤΕΠ) π.χ. 100.000 ευρώ, οδηγηθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης και ζητήσει διακανονισμό, λέγοντας ότι μπορεί να πληρώνει μόνο 500 ευρώ τον μήνα, ποιες άλλες επιλογές έχει το ΤΕΠ;
Βέβαια, χρειάζεται και πολιτική βούληση να κινηθούν ποινικές διαδικασίες εναντίον επώνυμων επιχειρηματιών και νομικών προσώπων που χρωστούν μεγάλα ποσά στο κράτος.
Όπως δημοσιεύτηκε στο παρελθόν, σε μία συζήτηση στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής αναφέρθηκε ότι 100 γνωστοί επώνυμοι επιχειρηματίες και εταιρείες χρωστούσαν ο κάθε ένας από αυτούς ένα εκατομμύριο ευρώ σε ΦΠΑ. Κινήθηκαν ποινικές διαδικασίες; Τιμωρήθηκαν; Κατέβαλαν τον οφειλόμενο ΦΠΑ; Με την ευκαιρία αυτή, θα ήταν σωστό και πρέπον, το ΤΕΠ να ενημερώσει τους πολίτες αν πλήρωσαν τελικά το ποσό που οφείλουν και, αν όχι, να δοθούν στη δημοσιότητα τα ονόματά τους, όπως έγινε και με την περίπτωση των αθλητικών σωματείων. Δεν πρέπει να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Η καταβολή του ΦΠΑ
Το δεύτερο βασικό σημείο που απουσιάζει από έναν ολοκληρωμένο φορολογικό μετασχηματισμό είναι η μή άμεση καταβολή του ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι επιχειρήσεις έχουν διορία τριών μηνών να καταβάλουν στο κράτος το ΦΠΑ που έχουν εισπράξει από τους πολίτες.
Δηλαδή, μια επιχείρηση κρατά τα λεφτά που εισέπραξε από το ΦΠΑ και τα χρησιμοποιεί για τρεις ολόκληρους μήνες. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος χρηματοδοτεί τις επιχειρήσεις αυτές, ολόχρονα και εις το διηνεκές και μάλιστα άτοκα. Όταν ένας πολίτης ψωνίσει από μια υπεραγορά, για παράδειγμα, βλέπει στην απόδειξη που παίρνει ανάλυση του ποσού που πλήρωσε: τόσα χρήματα οι αγορές, τόσα από εξοικονόμηση λόγω προσφορών και τόσα για καταβολή του ΦΠΑ.
Συνεπώς, όταν κλείνει η υπεραγορά το ταμείο της το βράδυ, γνωρίζει πόσα χρήματα εισέπραξε από τον ΦΠΑ. Γιατί να μην τα καταβάλλει στο κράτος την επομένη μέρα; Γιατί το κράτος θα πρέπει να χρηματοδοτεί με αυτό τον τρόπο τις επιχειρήσεις; Και τι γίνεται αν πτωχεύσει μια επιχείρηση;
Το οικογενειακό εισόδημα
Το τρίτο βασικό στοιχείο που απουσιάζει είναι η φορολόγηση του οικογενειακού αντί του ατομικού εισοδήματος όταν πρόκειται για ζευγάρια.
Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιες γυναίκες επιλέγουν να μην εργάζονται για κάποιο διάστημα, προκειμένου να αποκτήσουν δύο και τρία παιδιά και μετά να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας. Στις περιπτώσεις αυτές, αν ο σύζυγος έχει εισόδημα 30.000 ευρώ ετησίως, η οικογένεια αυτή θα καταβάλει φόρο εισοδήματος, σε αντίθεση με μια άλλη που οι δύο σύζυγοι έχουν ο καθένας εισόδημα 20.500, δηλαδή 41.000 ευρώ. Τιμωρούμε δηλαδή τις οικογένειες που κάνουν παιδιά, τη στιγμή που η χώρα μας αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα υπογεννητικότητας.
Παράλληλα, έχοντας υπόψη ότι το 48% των εργαζομένων έχουν εισόδημα μέχρι 19.500 ευρώ ετησίως, δηλαδή δεν βρίσκονται σε κάποια φορολογική κλίμακα, σημαίνει ότι σε πάρα πολλά ζεγάρια, ένας εργαζόμενος, αν όχι και οι δύο, δεν θα απολαμβάνουν τις εκπτώσεις που εισηγούνται οι ειδικοί, όπως την έκπτωση για κάθε παιδί και την έκπτωση για καταβολή ενοικίου, ή για τους τόκους ενός οικιστικού δανείου.
Συνεπώς, ο ισχυρισμός των ειδικών ότι δεν πρέπει να εισαχθεί η κοινή φορολογική δήλωση των συζύγων για να ενθαρρυνθούν οι γυναίκες να βγουν στην αγορά εργασίας είναι τελείως λανθασμένος.
Οι φορολογικές πιστώσεις
Η πρόταση για φορολογική πίστωση για την καταβολή ενοικίου είναι πολύ σωστή, αφού οι ενοικιαστές θα ζητούν απόδειξη και ο ιδιοκτήτης του ακινήτου θα υποχρεώνεται να δηλώνει το πραγματικό ποσό που εισπράττει και συνεπώς θα καταπολεμηθεί σε μεγάλο βαθμό η φοροδιαφυγή στον τομέα αυτό.
Φορολογική πίστωση όμως, θα πρέπει να δοθεί και για όλες τις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών και τα φροντιστήρια. Οι γονείς ξοδεύουν πάρα πολλά εκατομμύρια κάθε μήνα σε ιδιαίτερα, μουσική, χορό, πολεμικές τέχνες κ.λπ. Δηλώνονται όλα αυτά τα ποσά; Πολύ αμφιβάλλω.
Φορολογική έκπτωση πρέπει να δοθεί και σε οικογένειες των οποίων τα παιδιά φοιτούν σε ιδιωτικές σχολές. Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, κάθε μαθητής που φοιτά σε δημόσιο γυμνάσιο ή λύκειο στοιχίζει στο κράτος περίπου 15 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο. Το ποσό αυτό το εξοικονομεί το κράτος για κάθε μαθητή που φοιτά σε ιδιωτικό γυμνάσιο. Παράλληλα, με την καταβολή των διδάκτρων στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, δημιουργούνται θέσεις εργασίας, τους μισθούς των οποίων καταβάλλουν οι γονείς αντί το κράτος, το οποίο έχει επιπλέον οικονομικό όφελος με την καταβολή φόρου εισοδήματος από τους επκαιδευτικούς του ιδιωτικού τομέα.
* Πολιτικός Επιστήμονας/Δημοσιογράφος
