Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν στην Κύπρο οι διαχειριστές Μεταφοράς και Διανομής από την υπερπαραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης ηλεκτρισμού είναι για την ώρα λιγότερο επικίνδυνο για το τοπικό σύστημα ηλεκτρισμού απ’ όσο το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν για τον ίδιο λόγο οι αρμόδιοι στην Ελλάδα.
Παρόμοια προβλήματα, από την αδυναμία κατανάλωσης όλης της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ όταν είναι απαραίτητη η κάλυψη μέρους της ζήτησης από συμβατική ενέργεια, χάριν της ευστάθειας του συστήματος, αντιμετωπίζονται και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Στην Ελλάδα επικρατεί μεγάλη ανησυχία τις ημέρες αυτές ιδιαίτερα ενόψει του Πάσχα, καθώς προβλέπεται πολύ μεγάλη παραγωγή από συστήματα ΑΠΕ και μικρή κατανάλωση ηλεκτρισμού. Ούτως ή άλλως το πρόβλημα θα ήταν υπαρκτό και σοβαρό στην Ελλάδα, αλλά γίνεται σοβαρότερο από το γεγονός ότι φέτος συμπίπτει το Πάσχα των Ορθοδόξων με το Πάσχα των Καθολικών. Αυτό σημαίνει πως η κατανάλωση θα είναι χαμηλή και στους μεν και στους δε, αλλά η παραγωγή από ΑΠΕ υψηλή. Πού θα διοχετευτεί αυτή η παραγωγή χωρίς να διακινδυνέψει η ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων των επηρεαζόμενων χωρών; Ουδείς γνωρίζει.
Όπως γράφουν ελλαδικά ΜΜΕ (newmoney.gr), η ελληνική Κυβέρνηση προχωρεί σε νομοθετική παρέμβαση που αναμένεται να ψηφιστεί μέσα στις επόμενες μέρες, ώστε να θέσει σε άμεση εφαρμογή τα έκτακτα μέτρα των περικοπών ενέργειας, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πλεόνασμα ενέργειας που θα παράξουν αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα την άνοιξη, με κίνδυνο την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος.
Σε πρόσφατη ημερίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειες για το θέμα των περικοπών, στελέχη του ΑΔΜΗΕ υποστήριξαν ότι φέτος το Πάσχα η πλεονάζουσα παραγωγή πράσινης ισχύς μπορεί να φτάσει τα 5,300 MW. Σε περίπτωση που ήταν εφικτό να γίνουν εξαγωγές ενέργειας (αν δεν συνέπιπτε το Πάσχα των Ορθοδόξων με το Πάσχα των Καθολικών) το αντίστοιχο ποσοστό θα υποχωρούσε στα 3,000 MW.
Όπως επισημαίνει η newmoney.gr, τα τελευταία δύο χρόνια, όπου οι ΑΠΕ κυριαρχούν στην παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα και η πράσινη ηλεκτροπαραγωγή έχει αγγίξει υψηλά ποσοστά, ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας τις περιόδους της Άνοιξης και του Φθινοπώρου (με την έντονη ηλιοφάνεια και τους ισχυρούς ανέμους) ελλοχεύει, καθώς μόνο πέρσι προστέθηκαν 2 GW ΑΠΕ.
Σύμφωνα με την ίδια ιστοσελίδα, το υπουργείο Ενέργειας της Ελλάδας και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχουν συμφωνήσει σε ένα πιο αυστηρό πλαίσιο προστασίας που προβλέπει την επιβολή αλμυρού προστίμου για τους «ανυπάκουους» του συστήματος, το οποίο θα έχει χαρακτήρα κλιμακωτής χρέωσης. Το πέναλτι αυτό θα πληρώνουν όσοι παραγωγοί πράσινης ενέργειας αντιστέκονται στο πρόγραμμα περικοπών των διαχειριστών. Το ύψος του θα ξεκινά από τα 500 ευρώ ανά μεγαβατώρα και ανάλογα με την υποτροπή (δηλαδή πόσες φορές έχει αρνηθεί το ψαλίδι ένας παραγωγός), θα διαμορφώνεται στα 1000 και 1500 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Πρόκειται για ένα μέτρο που θεωρείται αποτρεπτικό για τους παραγωγούς φωτοβολταϊκών που είναι συνδεδεμένοι στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και η μεγάλη πλειοψηφία των 8.500 MW δεν έχουν εγκαταστήσει εξοπλισμό τηλεποπτείας (set point ή ripple control, στην Κύπρο) μέσω του οποίου ο διαχειριστής θα μπορεί να δώσει απευθείας εντολή περικοπών όπως αντίστοιχα κάνει ο ΑΔΜΗΕ για τα δικά του έργα.
Τα έσοδα από τα πρόστιμα, όπως συμφωνήθηκε σε σύσκεψη που έγινε στο ΥΠΕΝ για το θέμα των περικοπών, που είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων, θα πηγαίνουν στον Ειδικό Λογαριασμό για τις ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), ζήτημα που θα προβλεφθεί στην νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ ώστε αμέσως μετά η ΡΑΑΕΥ να προχωρήσει στην μεθοδολογία του μηχανισμού των περιορισμών έγχυσης που έχει εισηγηθεί και ο ΔΕΔΔΗΕ.
Η διαφορά στην Κύπρο
Στην Κύπρο αναμένονται ανάλογα προβλήματα τις επόμενες εβδομάδες, με έξαρση προς το τέλος Μαρτίου και μέσα στον Απρίλιο, όταν αναμένεται πολύ μεγάλη παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταΙκά (εμπορικά πάρκα και οικιακά συστήματα) αλλά χαμηλή κατανάλωση.
Λόγω της υποχρεωτικής εγκατάστασης -από το καλοκαίρι του 2023- συστημάτων τηλεχειρισμού (ripple control) για αυτόματη αποσύνδεση μικρών οικιακών και μικρών εμπορικών φωτοβολταϊκών (μετά την αποσύνδεση των εμπορικών φωτοβολταϊκών) αναμένεται ότι η διακοπή διοχέτευσης στο ηλεκτρικο σύστημα ενέργειας από φωτοβολταϊκά θα είναι φέτος πολύ μεγαλύτερη από περσι, καθώς μεγαλύτερη είναι και η ισχύς των εγκατεστημένων φωτοβολταϊκών. Οι κίνδυνοι για την ισορροπία του συστήματος ελέγχονται και περιορίζονται ακριβώς λογω της ύπαρξης της ευχέρειας αποσύνδεσης μέσω του ripple control, ευχέρεια που είναι περιορισμένη στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
