Αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο του Υφυπουργείου Τουρισμού την 1η Μαρτίου του 2023 γνώριζα πολύ καλά, ότι ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα και το κάθε λεπτό είχε βαρύτητα και αξία. Η κλειστή διετία της πανδημίας και το προβληματικό 2022 που ακολούθησε με έντονο αποτύπωμα την απώλεια της ρωσικής αγοράς, είχαν έντονη αρνητική επίδραση στην τουριστική βιομηχανία της χώρας μας, και επέβαλλαν εντατικούς ρυθμούς εργασίας και στοχευμένες κινήσεις με σκοπό και στόχο την επιστροφή στις υψηλές επιδόσεις του παρελθόντος, καθώς ενδεχόμενη νέα αποτυχία θα προκαλούσε αλυσιδωτά προβλήματα στην τουριστική βιομηχανία.
Ο τουρισμός λειτουργεί σ’ ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον διεθνώς και είναι εξαιρετικά σημαντικό οι τουριστικές επιχειρήσεις που συγκροτούν σε μεγάλο βαθμό το τουριστικό οικοσύστημα, να χαρακτηρίζονται από ανταγωνιστικότητα και οικονομική ανθεκτικότητα, η οποία οικοδομείται μετά από συνεχόμενα επιτυχημένα τουριστικά έτη.
Κοιτάζοντας πίσω στο χρόνο θα έλεγα ότι τόσο το 2023 όσο και το 2024, ήταν δύο πολύ δύσκολα τουριστικά έτη για διαφορετικούς λόγους, και εκείνο που μας ικανοποιεί περισσότερο είναι οι ομολογουμένως καλές επιδόσεις του τουρισμού της χώρας μας, με το έτος 2024 να μετατρέπεται σε έτος ορόσημο, λόγω της επίτευξης διπλού ρεκόρ αφίξεων και εσόδων παρά τις πολλαπλές προκλήσεις.
Η συνειδητή απόφαση για επένδυση στις υφιστάμενες αγορές για άμεσα αποτελέσματα, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις απόπειρες ανοίγματος νέων αγορών που θα κέρδιζαν τις εντυπώσεις αποδείχθηκε εκ των υστέρων ορθή.
Βεβαίως κατά την ίδια περίοδο εργαστήκαμε με σκοπό και στόχο την βελτίωση του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος, εξαγγέλλοντας σχέδια κινήτρων για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις εστίασης, γεωγραφικές περιοχές που χρήζουν τουριστικής αναβάθμισης, και σε όλες τις περιπτώσεις αποδίδαμε ιδιαίτερη έμφαση στην μεγάλη πρόκληση του αύριο που δεν είναι άλλη, από την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για κάθε μεσογειακό προορισμό και η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να εργαστούμε μεθοδικά και συλλογικά επενδύοντας στην βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, την παράμετρο εκείνη που θα διασφαλίσει ένα καλό αύριο για τον τουρισμό της χώρας μας, αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που προκαλεί ο τουρισμός στις τοπικές κοινωνίες, είναι ένας επιπρόσθετος λόγος για να προστατεύεται και να τυγχάνει προσεκτικής διαχείρισης.
Συνεχίζουμε, επικεντρωμένοι τόσο στις μεγάλες, όσο και στις μικρές προκλήσεις του τουρισμού, με στόχο πλέον να κάνουμε άλματα προόδου σε θέματα που αν και παρουσιάζονται ως θεωρητικά δεν είναι, όπως η καλλιέργεια τουριστικής συνείδησης και η καταγραφή της ιστορίας του τουρισμού της χώρας μας.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Οι προκλήσεις είναι πολλές και συνεχώς αυξανόμενες
Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Ο τουρισμός ήταν, είναι και ενδεχομένως θα συνεχίσει να είναι, ένας από τους βασικότερους κλάδους της κυπριακής οικονομίας. Αποτελεί τον κλάδο με την μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ, αφού για το 2024 υπολογίζεται γύρω στο 13,5% (ωστόσο αν σε αυτό συνυπολογιστούν και οι υπόλοιποι τομείς, οι οποίοι επηρεάζονται, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σημαντικά). Εξού και αποφασίστηκε η αναβάθμιση του ΚΟΤ σε Υφυπουργείο Τουρισμού, ώστε η διαχείριση να καταστεί περισσότερο αποτελεσματική.
Ο Κώστας Κουμής ανέλαβε το αρμόδιο για τον τουρισμό Υφυπουργείο με την έναρξη της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη. Η αποδοχή και ανάληψη του συγκεκριμένου πόστου από τον κ. Κουμή τον Μάρτιο του 2023 θα έλεγε κάποιος – στην υπερβολή του – ότι ήταν η πρώτη πράξη ηρωισμού. Η χρονική περίοδος 2020 – 2021 είχε σημαδευτεί από την κατακόρυφη πτώση των αφίξεων λόγω της πανδημίας του Covid, ενώ στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδινε εντολή για ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία (όπως είχε ονομαστεί), απόφαση η οποία εν μία νυχτί ακύρωσε το νούμερο δύο προορισμό, όσον αφορά στις αφίξεις προς την Κύπρο, δηλαδή τη Ρωσία.
Επομένως, το διακύβευμα ήταν πολύ μεγάλο, καθώς η ανάκαμψη του τουρισμού ήταν επιβεβλημένη. Παράταση της κρίσης θα αποτελούσε καίριο πλήγμα για τον τουριστικό κλάδο, καθώς ως γνωστό, οι τουριστικοί πράκτορες δύσκολα επιστρέφουν σε κάποιο προορισμό όταν υπάρχουν προβλήματα και μειωμένο ενδιαφέρον. Το 2023 έκλεισε με πολύ καλά αποτελέσματα ακόμα και μετά την κρίση που ξέσπασε στη γειτονιά μας με τις πολεμικές συρράξεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Εξέλιξη η οποία δεν ήταν άνευ σημασίας, αφού το Ισραήλ είχε εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε μια πολύ σημαντική αγορά για την Κύπρο.
Εκ του αποτελέσματος. Το 2023 οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 3.845.652, σημειώνοντας αύξηση 20,1% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ τα έσοδα είχαν αγγίξει τα 3 δις (€2,99 δις). Το 2024 οι αφίξεις τουριστών ξεπέρασαν το όριο των 4 εκατ, και ανήλθαν σε 4.040.200 σε σύγκριση με 3.845.652 την αντίστοιχη περίοδο του 2023, σημειώνοντας αύξηση 5,1% και σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Όσον αφορά στα έσοδα, τα τελευταία στοιχεία μέχρι τον Νοέμβριο του 2024, υπολογίζονται σε €3.122,5 εκ. σε σύγκριση με €2.916,3 εκ. την αντίστοιχη περίοδο του 2023, σημειώνοντας αύξηση 7,1%.
Συμπερασματικά, ο κ. Κουμής μπορεί να θεωρηθεί ότι πέτυχε στο έργο του (τουλάχιστον σε αυτό το κομμάτι) αφού όχι μόνο διαχειριστήκαμε τις απανωτές κρίσεις, αλλά πετύχαμε και αποτελέσματα ρεκόρ. Ωστόσο, τουρισμός δεν είναι μόνο οι αριθμοί αφίξεων και εσόδων. Οι προκλήσεις είναι πολλές και συνεχώς αυξανόμενες. Η ενίσχυση του ανταγωνισμού με νέες αναδυόμενες αγορές που διεκδικούν κομμάτι από την πίτα, η κλιματική αλλαγή που επηρεάζει ιδιαίτερα της χώρες της Μεσογείου, η ενίσχυση της συνδεσιμότητας και το άνοιγμα νέων αγορών, η καταπολέμηση της εποχικότητας, είναι θέματα τα οποία χρήζουν διαχείρισης και μάλιστα άμεσης. Η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχιστεί και μάλιστα ακόμη πιο εντατικά.
