Ξεχωρίζω την έναρξη της διαδικασίας για αναβάθμιση των μονάδων ΟΕΔΑ και τη δημιουργία ενός παγκύπριου δικτύου διαχείρισης αποβλήτων, που είναι σε εξέλιξη. Προχώρησε η θεσμοθέτηση αυστηρότερων προστίμων για παραβίαση περιβαλλοντικών όρων, όπως και η παρουσία περιβαλλοντικού ελεγκτή σε έργα εντός ή πλησίον περιοχών Νatura 2000. Η νομοθεσία βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο. Επίσης τροχιοδρομήθηκε η διαδικασία ολοκλήρωσης των Διαταγμάτων Διαχείρισης και προστασίας με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025, που εκκρεμούσαν από το 2021, ενώ δράσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας της δέουσας εκτίμησης έχουν ήδη τροχοδρομηθεί και αναμένεται να ολοκληρωθεί άμεσα.
Το 2024 στηρίξαμε τις ΑΤΑ μέσω της εκστρατείας Waste Free Cyprus με €1,55 εκατ. Συγκεκριμένα, καθαρίσαμε 269 παράνομους σκυβαλλότοπους σε 106 τοπικές αρχές, απομακρύνοντας ουσιαστικά 21,55 m2 σκουπιδιών. Ταυτόχρονα διορίστηκαν 59 επιθεωρητές, ενώ ακολουθεί ο διορισμός άλλων 118 για αποτροπή επανάληψης του φαινομένου.
Η Στρατηγική για τον Πρωτογενή Τομέα ολοκληρώθηκε, θέτοντας στο επίκεντρο τον επαγγελματία γεωργό, την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και την απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες. Η συνεχής αξιολόγηση της Στρατηγικής, από το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, διασφαλίζει ότι οι παρεμβάσεις μας έχουν αντίκτυπο στο ΑΕΠ και ευρύτερα στην οικονομία. Παράλληλα, η μελέτη για την προσαρμογή της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή θα καταδείξει τη διαχείριση των υδροβόρων και μη καλλιέργειών, εξασφαλίζοντας επισιτιστική ασφάλεια και επάρκεια. Όλα αυτά αποτελούν σημαντικές καινοτομίες για τα κυπριακά δεδομένα.
Στο υδατικό, αναπτύξαμε για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με σαφείς στόχους και χρονοδιαγράμματα που αποσκοπεί στην πραγματική απεξάρτηση της Κύπρου από τις καιρικές συνθήκες: το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο Υδατικών Έργων (Απρίλιο 2024), τα Έκτακτα Μέτρα (Ιουλίου 2024) και το Πρόγραμμα 28 Δράσεων (Νοεμβρίου 2024). Η επιτυχής διοργάνωση της συνάντησης Υπουργών Γεωργίας των MED9 στην Κύπρο, οδήγησε με δική μας πρωτοβουλία σε κοινή δήλωση η οποία αποτελεί τον οδικό χάρτη των ενεργειών των εννέα κρατών μελών για το ζήτημα της λειψυδρίας και τον αντίκτυπο στη γεωργία.
Στο χαλλούμι έγιναν καίρια βήματα: η έναρξη προγράμματος με το ΤΕΠΑΚ και το Κρατικό Χημείο, οι επιτροπές παρακολούθησης, η ανάπτυξη λογισμικού καταγραφής παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος και δίκαιη επιδοματική στήριξη με βάση την παραγωγή, αποτελούν ορισμένα από τα βήματα που ξεχωρίζω.
Η οχύρωση της ΚΔ με πτητικά μέσα, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, αποτελεί ακόμα ένα σημαντικό επίτευγμα. Παρά το γεγονός ότι το 2024 δεν υπήρχε καμία ενεργή σύμβαση, εξασφαλίσαμε τα περισσότερα σε αριθμό πρωτεύοντα που είχε ποτέ η χώρα μας, ενισχύοντας την ετοιμότητά μας απέναντι στις προκλήσεις.
Στα μειονεκτήματα, σημειώνω το θέμα του Ακάμα, που λόγω της περιπλοκότητας, δεν προχώρησε με τον ρυθμό που επιθυμούσαμε όμως τροχοδρομείται εντός 2025. Στην ευημερία των ζώων, επίσης, παρά την πρόοδο, τα προβλήματα με τις ΑΤΑ και η μη ψήφιση της νομοθεσίας περί σκύλων, δεν οδήγησε στην υλοποίηση θεμάτων που για εμάς είναι σημαντικά, όμως αυτά τροχοδρομούνται για το 2025.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Η καλή διάθεση δεν αρκεί, πολλές οι εκκρεμότητες
Του Άγγελου Νικολάου
Η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Ιανουάριο του 2024, κλήθηκε να διαχειριστεί σοβαρά ζητήματα που άπτονται της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας των φυσικών πόρων της Κύπρου. Παρά τις προκλήσεις, η πορεία της μέχρι σήμερα δείχνει μια μεικτή εικόνα, με θετικά βήματα αλλά και καθυστερήσεις, που ενδέχεται να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα προβλήματα.
Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας. Οι προσπάθειες για μείωση της εξάρτησης από τις βροχοπτώσεις και για αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων (όπως η αφαλάτωση) είναι σημαντικές, όμως ο κίνδυνος έλλειψης νερού το καλοκαίρι του 2026 παραμένει υπαρκτός. Παρά τις προαναγγελθείσες δράσεις για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, η υπουργός δεν έχει αναλάβει ακόμα αποφασιστική δράση για την πλήρη ενίσχυση των υδατικών στρατηγικών, αφήνοντας περιθώρια για αβεβαιότητα.
Το θέμα του Ακάμα είναι ακόμα πιο ανησυχητικό. Η καθυστέρηση στην υλοποίηση έργων οδοποιίας και η αναβολή της διαδικασίας, λόγω καθυστερήσεων που οφείλονται στο Τμήμα Δασών, φανερώνουν αδυναμία να προχωρήσει η υπουργός με αποφασιστικότητα και ταχύτητα σε έργα που έχουν υψηλή οικολογική και αναπτυξιακή αξία. Η αδιαφορία αρμόδιων τμημάτων για τις προθεσμίες και η έλλειψη συντονισμού με άλλες κρατικές υπηρεσίες καθυστερούν μια διαδικασία που έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί.
Τέλος, το θέμα του χαλλουμιού και η καθυστέρηση στην εφαρμογή μέτρων για την αύξηση της ποσόστωσης του αιγοπρόβειου γάλακτος δείχνουν μια αντίστοιχη έλλειψη αυστηρού ελέγχου και στρατηγικής για την προστασία και ενίσχυση της κυπριακής παραγωγής. Η μη συμμόρφωση με τους στόχους του 2029 ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες για τον τομέα, καθώς και για τις αγροτικές κοινότητες που εξαρτώνται από αυτόν.
Η υπουργός, αν και έχει προχωρήσει με κάποιες σημαντικές πρωτοβουλίες, δεν φαίνεται να έχει αντιμετωπίσει με επαρκή αποφασιστικότητα τα σοβαρότερα προβλήματα της γεωργίας και του περιβάλλοντος, αφήνοντας ανοιχτά μέτωπα που απαιτούν άμεση και συντονισμένη δράση, πριν να είναι πια αργά.
